Recensie We don t speak to be understood

De Vier Jaargetijden van Vivaldi én “We are the world” op vinyl. Die vormen de soundtrack van “We don’t speak to be understood”, een performance van Benjamin Verdonck en Pieter Ampe die net als AH/HA van Voetvolk een 80’s classic als grappig eindpunt van de voorstelling heeft. “We don’t speak to be understood” leest als een aanklacht tegen onverschilligheid en opkomend individualisme, egocentrisme en egoïsme. De mimiek, de bewegingen van Verdonck en Ampe vertellen het verhaal door de seizoenen heen. Slechts één  volzin kent het werk, waar de voorstelling ook mee begint: “Waarom heeft in afwachting van sneeuw het bosje zich al uitgekleed?”

Verder zit “We don’t speak to be understood” vol dagdagelijkse handelingen, zoals het tandenpoetsen van Verdonck op hetzelfde ritme van de strijkerspartij in Vivaldi’s werk. Op een bepaald moment zal ie ook die strijkbewegingen uitvoeren maar dan op zijn tanden.  De zomer stellen ze voor als een vogel (Verdonck) die zijn jong (Ampe) voedt met honing. Grandioos is de gelaatsuitdrukking van een welwillende Ampe, de gelukzaligheid die hij uitstraalt terwijl uit de mond van Verdonck de vloeibare honing volgens de intensiteit van de Vier Jaargetijden in Ampes mond sijpelt. Die devote blik, die hulpeloosheid zet Ampe erg sterk neer.

Overconsumptie zien we dan weer wanneer Ampe overvol zit en er zelf honing uit zijn mond sijpelt die als een lavastroom zijn weg zoekt langs zijn rosse baard richting tafelblad in Presto (Tempo impetuoso d‘estate). Is er aanvankelijk slechts een fijn stroompje te zien, dan gutst het met verloop van tijd en lijkt zijn baard op den duur een rivierdelta met het goudgele goedje.

Tijd om een aantal zaken op te kuisen nemen de twee om vervolgens de B-kant van Vivaldi op te zetten. Die start met de herfst, de eenzaamheid ook, en het zoeken naar een weg via de ander naar een bestemming en terug. De (koel)kast die eerder al voor een komisch effect mocht zorgen, doet dat opnieuw tijdens het tweede stuk van de voorstelling. Een groene handdoek wordt op het hoofd van Verdonck gelegd, de kast beetje bij beetje overgeheld tot die op het hoofd lijkt te rusten van Verdonck waarna Ampe op die kast kruipt en een triomfantelijke pose aanneemt.

Zorgden de ventilatoren al voor een streepje kleur met een lint in de lente, dan mag een erg groot exemplaar all the way gaan bij de start van de winter, en de sneeuwstorm die prachtig geënsceneerd wordt. Ampe, nog steeds het naïeve jong, stikt bijna in de (nep)sneeuw die hij met de mond opvangt, heeft het in zijn bloot bovenlijf erg koud en zoekt – erg vrouwelijk door te glijden - de warmte op van Verdonck die de groene handdoek van daarnet als sjaal gebruikt. Op een bepaald ogenblik denken we dat ie eindelijk medelijden zal hebben, en toch zal delen. Maar dat gebeurt niet. Ondertussen is de scène een slagveld geworden waar nog een kerstboom bij past met veelkleurige slingers aan die mee de storm trotseren mogen.

Een lichtbal is voldoende voor Verdonck om een zwangere Maria na te bootsen in de winter terwijl “We are the world”, een singletje, Vivaldi vervangt. Verdonck en Ampe zijn mede dankzij de komische vorm  van “We don’t speak to be understood” dat qua beeldvoering niet zelden verwijst naar klassiekers uit de beeldende kunsten erg scherp ten opzichte van onze maatschappij die ze als hypocriet bestempelen. Zo zamelen we wel massaal geld in voor het buitenland als er een ramp gebeurd is om ons geweten te sussen. Maar in eigen land geldt steeds vaker het recht van de sterkste, het eigenbelang, en wordt het woord solidariteit een steeds holler begrip.  Ofwel hoe absurdistisch theater een spiegel voorhoud van een maatschappij die simpelweg absurde trekken heeft.

< Bert Hertogs >

“We don’t speak to be understood” speelt nog t.e.m. 10 mei 2015 in de Bourla te Antwerpen.