Recensie Het land Nod

Sterk staaltje decorbouw leveren Het Toneelhuis en FC Bergman af met Het Land Nod. Een zeer getrouwe replica van de iconische Rubenszaal van het KMSKA (Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen) werd het decor van deze voorstelling die over anderhalf uur de levensloop van het museum toont. Nog één schilderij hangt er, het al even iconische “De lanssteek” van Rubens. Een werk dat ook nog uit de zaal moet gehaald worden zodat de renovatiewerken (die er op dit moment ook effectief worden uitgevoerd) kunnen beginnen.  Het Land Nod heeft een vertelritme dat dezelfde karakteristieken heeft als een museumbezoek, dat maakt het stuk – hoewel het komische elementen in zich draagt – een lange zit. De efficiëntie van suppoosten/werklui/veiligheidspersoneel stelt deze productie aan de kaak. Maar finaal voelt “Het Land Nod” aan als een eresaluut aan de Kunsten die het in het huidige crisisklimaat moeilijk hebben en toont het hoe desolaat een ruimte is wanneer alle kunst weg is.

Grijze fluwelen behang hangt er aan de muren, en ook de deuropeningen zijn krak dezelfde als in het KMSKA. Met handschoenen werken de medewerkers die een schilderij met kleefband en noppenplastic hebben ingepakt om het weg te doen. Volgens de voorschriften dus. Maar wat “de Lanssteek” allemaal moet doorstaan in deze voorstelling, tart elke verbeelding: regen, wind, overbelichting van de zon, of door selfies makende Japanse toeristen, een man die het werk wil stelen en het doek uit het kader wil zagen (wanneer ie betrapt wordt doet ie alsof hij muzikant is met een zingende zaag), rokers in de ruimte, schokken (dansen en lopen), een naakte man, schoensmeer, kampeerders, zonnebaders, zwemmers, mensen die er schuilen (voor de regen of erger) en last but not least de V-bom die op 13 oktober 1944 op de Schildersstraat viel, vlak naast het museum. Het museum zelf bleef min of meer gespaard hoewel het glas, de zolderingen, muurbekleding, en enkele schilderijen beschadigd werden.

Vochtigheidsgraad, temperatuur en licht zijn drie erg belangrijke factoren om een kunstwerk goed te bewaren maar kennelijk is de mens zelf buiten die klimaatomstandigheden (hier te zien als herfstbladeren, sneeuw, wind, en bloemblaadjes die in de zaal komen) ook een bedreiging.  Het is die info die Het Land Nod op een amusante manier verweeft in de voorstelling waarbij onder andere de opbouw van een circusact gehanteerd wordt. De eerste keer lukt iets niet, pas na verloop van tijd gaat het wel zoals het opblazen met dynamiet van een deuropening om de werken die te hoog zijn naar buiten te kunnen voeren. Die deuropeningen zijn ook werkelijk verhoogd om de grootste kunstwerken te kunnen ontruimen voor de renovatie van het KMSKA lezen we op diens blog.

Het Land Nod gaf zichzelf een korte productietijd van twee maanden. Ook op het allerlaatste moment vlak voor de première moest er nog erg veel gebeuren en was er bijzonder veel bedrijvigheid in de Parkloods. Vooral op vlak van geluid – enscenering V-bom in 1944 – en effecten kan de voorstelling nog groeien. Een krop in de keel kregen we toen het behang naar beneden kwam door het insijpelen van water en daarachter een rode muur tevoorschijn kwam, alsof het museum aan het bloeden was.

Verder is de spanningsboog wat aan de slappe kant omdat het losse scènes zijn en de hoofdrol naar de Rubenszaal en wat er allemaal mee gebeurt, gaat. De traagheid van de voorstelling daar konden we weliswaar na verloop van tijd aan wennen maar aan de oncomfortabele tribune niet, zelfs de kussentjes konden geen fijne toneelervaring garanderen.

< Bert Hertogs >

Het land Nod speelt nog t.e.m. 23 mei 2015 in de Parkloods, Park Spoor Noord, Antwerpen en tourt daarna nog in Vlaanderen en Nederland.