Recensie De goeie de slechte en de lelijke

“De goeie, de Slechte en de Lelijke” was zeker geen klassieke western zoals de legendarische film van Sergio Leone waar cowboys met paarden het recht in eigen handen namen. Met “De goeie, de Slechte en de Lelijke” bracht MartHa!tentatief echter het verhaal van een reeks pubers anno 1995 die op fietsjes rondrijden door de betonnen woestenij van hun dorp, rondhangen in hun boom om van daaruit hun omgeving te overzien, uit verveling kattenkwaad uithalen en hun eigen gevoel voor rechtvaardigheid en vergelding hebben. Johan Petit mocht met zijn verteltalent het publiek mee op reis nemen naar die harde wereld van “de Goeie”. Het  was een wereld waar de komst van een vreemde en een dramatisch accident het leven-zoals-het-was volledig op zijn kop wist te zetten tot niets meer was wat het leek.

Met “De goeie, de Slechte en de Lelijke” had Zomer van Antwerpen een productie van eigen bodem op de programmatie staan die zich daarbij nog eens afspeelde met Antwerpen als achtergrond. En dat mocht je hier ook letterlijk nemen. De voorstelling vond plaats op Spoor Oost en vanuit de tribune keken we op een stuk woestenij, een spoorweg en daarachter “Het Stad” bij ondergaande zon. Het had de perfecte combinatie tussen het desolate en de hardheid van de voorgrond met een romantische achtergrond kunnen zijn, ware het niet dat die mooie ondergaande zon irritant in de ogen van de toeschouwers stond te schijnen en de passerende treinen soms toch net de aandacht iets te veel wisten af te leiden van het spel. 

Maar voor de rest werkte deze locatie echt wel. Het speelvlak was confronterend hard, de decorstukken waren ruw maar functioneel en het braakliggend stuk beton, dat met onkruid was overgroeid, zette echt wel de juiste ondertoon bij het tragische verhaal dat Johan Petit als “de Goeie” had te vertellen. Het werd het verhaal van een dorp dat geen stad wilde zijn, het relaas van een hoop verloren cowboys in een betonnen woestijn waar elk van die pubers zijn eigen, tragische reden had om niet meer kind te zijn. 

“De Goeie, de Slechte en de Lelijke” bevatte genoeg miserie om een depressietank mee te vullen. En toch moesten we niet spontaan naar de Prozac grijpen. De taal die scenarist Bart Van Nuffelen wist te hanteren, had bij momenten een poëtische schoonheid in zijn omschrijvingen die Johan Petit in zijn algemeen gekuist Antwerps ook tot zijn recht wist te laten komen. Het stuk bevatte ook een heerlijke scène bij de slager waar de kleinburgerlijkheid van de dorpsvrouwen op meesterlijke wijze werd uitgebeeld. De herkenbaarheid van de situatie en het spel van Johan Petit en Bart Hollanders konden niet anders dan een glimlach op de lippen van de toeschouwers toveren. 

Voor de rest bevatte “De Goeie, de Slechte en de Lelijke” ook een heleboel humor die voortkwam uit de vlotte interactie tussen Petit en Hollanders. Bart vertolkte onder andere de rol van “de Slechte” en  stond volledig ten diensten van het verhaal dat Johan te vertellen had en … hij mocht geregeld rake klappen uitdelen. “De Goeie, de Slechte en de Lelijke” was dus geenszins een voorstelling voor gevoelige en/of jonge zieltjes. Buiten het feit dat Johan geregeld het slachtoffer werd van fysieke aanvallen, sprong men ook niet bepaald zachtaardig om met decorstukken. Er werden dingen opgeblazen, rondgesmeten en ook het zondags servies werd op sportieve wijze gereduceerd tot scherven. Het waren niet bepaald stichtende voorbeelden voor opgroeiende jeugd, maar wel passende illustraties van puberale agressie. Laten we het dus maar functioneel geweld noemen dat ook moest dienen om het publiek af en toe wakker te schudden. 

En dan was er nog “de Lelijke”, alias “den Amerikaan”. Deze rol was weggelegd voor Kwinten Van Heden. Het verhaal van zijn komst, zijn transformatie van “den Amerikaan” naar “de Lelijke” en de vlucht voor de confrontatie met deze “witte geest” vormt de rode draad doorheen het verhaal. Scenarist Bart Van Nuffelen is bij het vertellen van die kroniek  alleen net iets te rommelig te werk gegaan. Om de spanning er wat in te houden is er gewerkt met flashbacks en flashforwards in combinatie met muzikale intermezzo’s en een kinderstem die tot de toeschouwers sprak. Het was een verdienstelijke poging om wat afwisseling te brengen en het publiek wat afleiding te geven, maar soms werd het gewoonweg verwarrend. 

Gelukkig was het slot ook effectief het einde van het verhaal en bleek in de donkere wereld van de jonge cowboys niet alles te zijn wat het leek. Was “de Goeie” echt wel zo goed en “de Lelijke” echt wel lelijk? Of was er meer kleur in hun wereld dan enkel zwart en wit? 

< Sascha Siereveld >