Tussen liefde en lust, transcendentie of het aardse, twee vrouwen ook: Venus en Elisabeth. Tussen die twee werelden wordt het hoofdpersonage Tannhäuser uit de opera van Richard Wagner geslingerd. Tannhäuser is dus voornamelijk een state of mind-opera waarbij er niet zo gek veel gebeurt (toch zeker niet in bedrijven één, met zijn lange ouverture en drie). Toch waagde regisseur Calixto Bieito zich aan deze partituur om tot een scenische voorstelling te komen die voor het eerste bedrijf zich baseert op de Parijse versie en op de andere twee beroep doet op de oorspronkelijke, Dresdense versie. Het zijn vooral het koor – ook in zijn hypocriete rol - en orkest van Opera Vlaanderen die een prachtprestatie neerzetten.
Tannhäuser (gespeeld door de Duitse tenor Burkhard Fritz die helaas in het tweede bedrijf vocaal wat licht uitvalt tijdens zijn roldebuut) heeft het gehad met het vrijheid-blijheid leventje op de Venusberg met de godin van de liefde (de Litouwse sopraan Ausrine Stundyte). Hij verlangt terug naar het hogere, (maatschappelijke) orde, naar Elisabeth (de Duitse sopraan Annette Dasch) ook. Aangekomen in Wartburg krijgt de man de opdracht om de liefde te bezingen. Alle mannen hebben het over het spirituele ideaal (niet zelden begeleid door de harp overigens). Maar Tannhäuser houdt er een andere kijk op na: die van begeerte en lust. En hoewel die laatste gevoelens kennelijk niet vreemd zijn aan de heren, kinderen (een wel erg Duits ogend jongetje met blonde haren zit opvallend aan een lolly te likken) en de vrouwen (die begeerlijk op komen en met hun tongen draaien), wordt Tannhäuser gestraft om zijn woorden. Hij moet naar Rome om boete te doen samen met de mannen.
Interessant is dat Bieito niet kiest voor de (wel erg verouderde) zwart-wit tegenstelling in deze opera. Het zijn de mannen die boete moeten doen voor hun zondig gedrag terwijl de vrouwen als rein beschouwd worden. De regisseur kiest dus voor nuance en toont – terecht overigens - dat vrouwen niet vrij van zonden zijn. Elisabeth trekt hier de broek aan die Tannhäuser nog aan had wanneer ie bij Venus was. Ook zij twijfelt tussen beide werelden. Maar de Spaanse regisseur voegt ook een laag toe waar we toch wat ongemakkelijk bij worden. De rol van jonge herder wordt ingevuld door een meisje die meermaals de haren goed legt en Tannhäuser vervolgens op zijn rug zal dragen terwijl hij “Ach hoe zwaar weegt de last der zonde, niet langer kan ik haar verdragen; geen rust noch vrede zal ik kennen, en met vreugde de lasten dragen.” zingt. Dat komt in deze regie over als een mogelijke subtiele verwijzing naar pedofilie. Ook een jongetje dat opvallend likt aan een lolly in het tweede bedrijf kan als seksuele laag beschouwd worden. Verwijzingen naar het katholicisme zitten onder andere in het op de buik liggen op de grond (teken van overgave) en slaan met takken (boete) in datzelfde bedrijf.
In het derde bedrijf zien we die twee werelden door elkaar gemengd: witte pilaren staan voor Wartburg en de orde, het bos, grond, takken en bladeren voor de vrijheid (maar ook de chaos) van de Venusberg. De pelgrimstocht heeft Tannhäuser niets opgeleverd. Hij heeft geen genade gekregen van de paus. Vertwijfeld blijft iedereen achter, maar ondertussen is de schijnheiligheid in Wartburg wél ontbloot.
Opera Vlaanderen brengt een goede versie van deze Tannhäuser, vooral op muzikaal vlak dan. De vraag is alleen hoe het werk het best tot zijn recht komt: in concertante of in scenische vorm. Veel scenische meerwaarde voor dit werk zagen we niet meteen in deze regie.
< Bert Hertogs >
Do you like our reviews and pictures?
Feel free to support concertnews.be by sharing this page or giving a donation.
You make an independent website like ours possible. Thanks!
Geef steeds in je comment mee op welk artikel je reageert.
Please put in your comment to which article you are responding.
31OCT
TMF Awards
Antwerp Expo Antwerpen
31MAR
Nemo
Trix Borgerhout
26OCT
Dreamboys
Stadsschouwburg Antwerpen
24MAY
Urbanus
Stadsschouwburg Antwerpen
09MAR
Carmen
Stadsschouwburg Antwerpen
18OCT
Kroost
De Klap Deurne
26FEB
Arsenal
CC De Kern Wilrijk
01FEB
Het concert
CC De Kern Wilrijk
05JUL
Maneskin | Rock Werchter 2024
Festivalpark Werchter
06JUL
Dua Lipa | Rock Werchter 2024
Festivalpark Werchter
07JUL
Foo Fighters | Rock Werchter 2024
Festivalpark Werchter
09JUL
Travis Scott
Sportpaleis Merksem
16JUL
Stevie Nicks
Sportpaleis Merksem
03AUG
Justin Timberlake
Sportpaleis Merksem
06SEP
Engelbert Humperdinck
Kon. Elisabethzaal Antwerpen
30JUN
Glastonbury Festival 2024 ★★★★1/2
Glastonbury UK
25JUN
Despicable Me 4 ★★★
Kinepolis Antwerpen
23JUN
Lissa Lewis ★★★1/2
LUX Kapellen
22JUN
Ophelia’s got talent ★★★
deSingel Antwerpen
17JUN
Nekka Intiem - Oh, Jules! ★★★
Theatercafé Fakkeltheater Antwerpen
16JUN
Inside Out 2 ★★★★★
Kinepolis Antwerpen
15JUN
Jade Mintjens ★★★
LUX Kapellen
14JUN
Les Truttes ★★★★1/2
LUX Kapellen
9JUN
Disney Frozen de musical ★★★★★
AFAS Circustheater Den Haag