Recensie Verklarte Nacht

In tegenstelling tot heel wat recenter werk van Anne Teresa De Keersmaeker waar de geometrische figuren, het mathematische (en ook soms wel de kille lijnvoering) regeert en daardoor een emotionele laag soms durft te ontbreken, kiest de choreografe in haar herwerking van Verklärte Nacht volledig voor de emotionele laag. Hoogromantisch is dan ook de partituur die Arnold Schönberg in 1899 schreef voor een strijkers sextet die verwijst naar het gedicht van Richard Dehmel.  De Keersmaeker kiest voor een uitvoering voor strijkorkest door Pierre Boulez waardoor de muziek weelderiger klinkt door de toegenomen dynamiek.  In 1995 creëerde De Keersmaeker de choreografie voor de Munt. Toen liet ze zes koppels en twee solisten op het podium, nu herleidt ze het werk tot 2 mannen en een vrouw die de driehoeksrelatie uitbeelden. Het motto: “Less is more”. En of!

Kort samengevat bekent een vrouw in Verklärte Nacht aan de man waar ze verliefd op is, dat ze zwanger is van een andere man waar ze niet van houdt. Zijn reactie is er een – verrassend voor de negentiende eeuw - vol begrip en wederzijds respect. Hij aanvaardt het vaderschap van het ongeboren kind alsof het zijn eigen kind is. De Keersmaeker liet zich inspireren op enkele beeldhouwwerken met koppels van Rodin (zo zien we in” Je suis belle” uit 1882 de houding waarbij zij met de knieën tegen zijn schouders springt en er blijft hangen, in “Eternal Springtime” glijdt ze dan met de schouder aan zijn schouder naar beneden, richting zijn bovenbeen, in “La femme accroupie” gaat de vrouw gehurkt zitten met open benen en legt haar rechterhand tegen het linkerbeen zodat het geheel een ietwat dierlijkere indruk nalaat ). Keert hij zich in het begin van de choreografie met zijn rug naar haar, dan vinden de twee elkaar na verloop van tijd. De twee vormen ook statisch een diagonale lijn wanneer ze met de rug deels naar het publiek staan.

Ook het dierlijkere zien we terug wanneer Samantha van Wissen op handen en voeten beweegt of met haar hoofd het verloop van een Gauss-curve (in U-vorm) uitvoert. Boštjan Antončič is de galante heer, die zijn vest op haar lichaam legt, wanneer ze slapen gaat.

Naast heel wat cirkelbewegingen (hier refereert De Keersmaeker niet zelden naar de jive of het klassieke ballet overigens) zien we de vrouw ook zwevend met haar buik op de arm van de man, dan weer rondcirkelen wanneer ze hem bij de schouders vastneemt.  Opwaartse en neerwaartse spiralen én inspiratie uit een handboek hoe een man zijn vrouw het best bijstaat bij de bevalling, bracht de choreografe tot deze herwerkte “Verklärte Nacht” die bulkt van de emotionaliteit, de passie, de loutering ook. En de muziek is dermate meeslepend dat die kleine 40 minuten in geen tijd om zijn.

Dat De Keersmaeker de romantiek zo goed als volledig overgeslagen heeft totnogtoe in haar werk omdat ze naar eigen zeggen zelf naar hartstocht neigt, mag geen excuus zijn. Verklärte Nacht is Anne Teresa De Keersmaeker op haar best, misschien wel omdat vorm en inhoud haar als gegoten liggen en dicht(er) aanleunen bij haar eigen persoonlijkheid.

< Bert Hertogs >