Recensie Romeo en Julia in hetPaleis

HetPaleis herneemt Romeo en Julia van regisseur Simon De Vos naar de tekst van Shakespeare. Op 31 oktober 2013 ging de productie in première en best wat theaterrecensenten vonden dat een erg goede voorstelling, sommigen maakten zelfs gewag van de beste voorstelling van dat seizoen. Helaas zijn we het niet altijd met hen eens. Ook nu niet. De Vos schildert de Montecchi’s en Capuletti’s namelijk af als puberale figuren die hun hormonen niet onder controle hebben. Eros en thanatos zijn omni present bij beide groepen (hier voorgesteld als volkeren, waarbij de Capuletti de Montecchi’s koudweg niet erkennen). Zeker, Julia moet 15 worden en is dus nog een puber. Maar dat puberale van haar omgeving  wordt zó uitvergroot dat deze Romeo en Julia het eerste uur meer op een komedie lijkt waarbij Pieter-Jan De Wijngaert zijn hormonen de vrije loop mag laten gaan als Mercutio. Het tienerpubliek (nochtans 16+) proest het uit. Ook de naaktscène tussen Romeo (Lukas De Wolf) en Julia (Evgenia Brendes) zorgt voor gegibber in de zaal. Wanneer Julia dan weer schijndood is, kunnen de bakvissen op de eerste rijen links minutenlang onder rok van Brendes haar onderbroek zien omdat een schijndode nu eenmaal niet mooi schijndood neer kan vallen met de benen over elkaar. Ook dat zorgt voor hilariteit en gegibber. Dat de doelgroep, derde graad secundair onderwijs nochtans, zo infantiel reageert, zegt veel over de volwassenheid van het publiek. Jawel, we waren danig teleurgesteld door de adolescente toeschouwers. Zowel jongens als meisjes overigens, laat dat duidelijk zijn.

De Vos geeft een uitstekende Bert Dobbelaere een dubbelrol als Lorenzo en vorst. Dobbelaere mag dus adviseur en wetgever spelen wat hem steeds erg goed afgaat. Als vorst zit ie in een automatische rolstoel, wat een beeld is voor de machteloosheid van een leider (lees: de politiek die ook gewoon soms geen antwoorden kan bieden). Hij is het die stukken uit de rapporten van de VN, toespraken van Barack Obama en tekstmateriaal van Kant over mensenrechten, vrede en oorlog uitspreekt in het Engels. Maar die teksten worden vrij geïnterpreteerd naar gelang het de volkeren, en landen uitkomt (voor Paris gaat het niet over internationaal recht, en niet meer dan een “aanbeveling”). Dat klaagt de regisseur aan in deze tekst: “Wij kunnen geen verbond aangaan met een onbestaand volk” klinkt het. Hoe kan een volk onbestaand zijn? Kan iemand überhaupt illegaal zijn?

Nog opmerkelijker is zijn keuze om Romeo en Julia niet over romantisch te laten eindigen. Bij De Vos blijven de twee gescheiden na de dood. Dat zien we omdat Romeo zelfmoord pleegt door pillen te slikken en dood op de grond blijft liggen, terwijl Julia de wenteltrap naar de nok van het theater neemt (symbool voor de hemel). Een gelovige en een ongelovige blijven gescheiden na de dood dus. Op zich is die eigen inbreng van de regisseur op zijn zachtst gezegd interessant. Ook de epiloog die er niet komt – we zien enkel de vorst de handen omhoog doet en een toespraak wil aanvatten – is een erg sterke regiekeuze. Het toont de verzwakte positie van de machthebber aan en tegelijkertijd dat het volk geen zoveelste zedenles nodig heeft. Uiteindelijk doet het toch zijn zin en legt het afspraken naast zich neer wanneer ze dat nodig vindt in het eigen belang.

Waar het schoentje wél wringt is in het uitvergrote puberale gedrag van zowel Julia als Donna (Scarlet Tummers) die al bij de start op de lachspieren werken met hun choreografie die het experimentele gedrag van bakvissen toont. Ze voelen elkaars borsten, draaien met hun tong naar het publiek als geile wezens en tuffen ook in de richting. Zeker, het publiek is daardoor in no time bij de les en in de voorstelling, maar op den duur werken al die getoonde hormonen op het podium danig op de zenuwen. Zo laat Mercutio optekenen: “wij boeren, ruften en willen neuken.” En roept vrouw Capuletti op “om dronken te worden van elkaar”. Knap is het geluidsontwerp van Jens Bouttery wanneer tijdens de party de muziek in de achtergrond nog met bassen te horen is, en Romeo en Julia zo elkaar ontmoeten. Liefde op het eerste gezicht wordt knap in beeld en geluid gebracht op het moment dat de hele wereld op de achtergrond verdwijnt en de grote gevoelens hun plek op de voorgrond vinden. “Ge hebt me mijn geheim ontfutselt. Geef het terug” vraagt Julia waardoor een tweede kus op de lippen volgt. Maar al snel krijgt ze te horen dat de man waar ze van houdt de verkeerde naam heeft en een Montecchi is: “Alleen uw naam is mijn vijand. Wat zegt een naam? Alsof een roos anders zou geuren als ze anders zou heten.”

Na die mooie scène, net als het moment dat ze elkaar stiekem trouw beloven overigens (met Lorenzo die uit een muziekdoosje een kinderlijk naïeve instrumentale versie van “La vie en rose” van Piaf laat horen) stoort het haantjesgedrag van Mercutio niet zelden: “Ge moest een loopse nog in haar hof nemen?”, “Beter een kip zonder kop dan een haan zonder ballen.”, “Mijn staart (verwijst naar penis nvdr.) heeft wel een kop”,  “Mijn middelste wijzer (verwijzing naar tijdsaanduiding maar hier ook met een seksuele betekenis nvdr.) piekt omhoog” kunnen allemaal op behoorlijk veel gelach rekenen. Ook de moord op Mercutio door Tebaldo, en daarna die op Tebaldo door Romeo krijgt nog lachers mee. Dat is dodelijk voor het meest dramatische moment van dit stuk. En wij zijn dan weer vooral blij dat ein-de-lijk die mond van Mercutio gesnoerd wordt. Dat kan toch niet de bedoeling zijn?

Zeker, De Vos kiest daarna om volledig de kaart te trekken van het drama na dit kantelmoment. Maar toch. Mercutio is hier echt wel te veel de clown. Een figuur die de regisseur zo erg mist dat ie dan maar Paris (Jonas De Vuyst) als een protserige houten klaas laat opdraven en de rol van clown 2 geeft. Het type dat wel een hoog IQ kan hebben en zeer goed is in manipulatie maar niet al te best scoort op vlak van EQ. Die drang van Simon De Vos om van twee figuren karikaturen te maken uit zo’n meesterwerk kunnen we ab-so-luut niet smaken. Deze Romeo en Julia is dus te lichtvoetig, te grappig, te vunzig en daardoor haalt de regisseur niet zelden de dramatische laag van het originele werk van Shakespeare onderuit. Alle andere sterke toevoegingen en vertalingen naar de eenentwintigste eeuw ten spijt.

< Bert Hertogs >