Recensie Het Gelukzalige

Drie mannen en twee vrouwen maken deel uit van een vennootschap die gespecialiseerd is in diefstal. Groepsseks is toegelaten, liefde niet. Op een dag komt er een sollicitante, Bonarius (Eva van der Post), zus van Hensen (Eva van de Wijdeven) haar diensten aanbieden. Zij krijgt interessante vragen voorgeschoteld tijdens haar jobinterview zoals: “met welk dier wil je paren?” – “Een beer.”Hensens zus haalt de slag en de job wel binnen hoewel Hensen er niet over te spreken is: “ze is niet betrouwbaar” hoewel zij niet liegt over het aantal keer seks dat de zussen met elkaar gehad hebben, Hensen wel. Zij is met Van Henegouwen (Tom Dewispelaere), maar vindt het geluk bij Mulder (Geert Van Rampelberg). Dat stelt de interne relaties danig op de proef alsook de productiviteit van het team. En zoals dat vaak gaat in driehoeksverhoudingen, moet er eentje het tijdelijke voor het eeuwige inruilen. Dat is kortweg de plot van het Gelukzalige van Alex van Warmerdam.

Van Warmerdam kiest voor absurdisme, een decor dat de jaren ’70 uitademt, en het spel van de acteurs is net zo stroef en houterig als in die tijd, inclusief intriges die hyper voorspelbaar zijn en er dik opliggen. Veel tekst wordt er gedebiteerd naar elkaar toe maar zelden of nooit met elkaar. Dialogen zijn zeer stroef, ook kenmerkend uit die tijd en zijn van het genre “Gaan we?” – “We gaan!” Dat maakt deze voorstelling lang geen makkelijke zit. Integendeel. Mulder veinst ziek te zijn wanneer hij op een dag enkel een kassei als buit heeft, Van Henegouwen is daarentegen ziek. In zijn hoofd, de man heeft waanbeelden en denkt constant achtervolgd te worden door ruiters te paard. Maar ook Hensen is lang niet zo productief wanneer ze op een dag met lege handen terugkomt. Haar zus Bonarius die ‘opgeleid’ (in de ruime betekenis) wordt door De Vries (Ben Segers) komt wel met buit af: zilverwerk uit een villa die ze in haar rugzak aanbrengt. Dat levert een probleem op: want villa’s behoren niet tot het actieterrein van de vennootschap, en je buit in een rugzak steken, is al helemaal not done.  

Het absurde werkt weliswaar op sommige momenten, zeker wanneer Van Henegouwen zijn waanbeelden over Mulder aan het publiek vertelt en tijdens het jobinterview met Bonarius vraagt of ze niet uitgestuurd is door iemand te paard. Maar lang niet altijd is de regie en de erg afgemeten tekst even sterk. Zo verveelt het schaduwspel – de groepsseks – al snel. De acteurs halen stokjes boven om op die manier de vrouwen te penetreren, vaginaal, of anaal. Dan weer worden de stokjes gepijpt. We zien een orgie, quoi waar iedereen het met iedereen doet. Uiteraard is dat een sneer naar de porno industrie maar ze is gewoon erg snel uitgewerkt. In die zin dat het derde schaduwspel gewoon niet werkt wanneer Bonarius een stoelpoot pijpt en De Vries zijn stok in de achterkant van de televisie steekt.

Partiels van Gérard Grisey en D.T. Blues van Franz Waxman maken onder andere deel uit van de muziek die we te horen krijgen tijdens het Gelukzalige. Qua spel is het moment waarop Mulder zijn boek terug gaat vragen bij Hensen veruit het boeiendst van al. Van de Wijdeven speelt heerlijk sensueel, de spanning houdt ze lekker lang hangen tussen haar en Van Rampelberg met het boek tussen hen in. Maar dat is dan ook de enige spanning in deze voorstelling van De Mexicaanse Hond en Olympique Dramatique die noch crimi, noch love story is en uiteindelijk onvoldoende absurd is.

< Bert Hertogs >