Recensie Achter t eten

Het Kip en LOD muziektheater hernemen de muziektheatervoorstelling “Achter ’t eten” van Eric De Volder die in 2010 stierf. Een beklijvende voorstelling is het over incest, over verkrachting achter de feestzaal, en de diepe psychologische littekens die een dochter met zich meedraagt. Over zelfmoordneigingen die ze heeft . Over dit soort zaken die de maatschappij in de jaren ’70 liever in de doofpot stak uit schaamte, maar ook uit schrik. Over de hypocrisie van een gemeenschap dis. Het gebrek aan sérieux voor dit soort zaken bij politie in die jaren ’70.  Over ongewenst zwanger zijn en wat er dan met dat kind moet gebeuren. Over de dubbelzinnige rol van de kerk die aan het slachtoffer van seksueel misbruik stelt “moge de Heer u vergiffenis schenken”. Over slechts één keuze hebben: zwijgen of veel gaan praten met de dokter. En dat alles in een maatschappij die erg patriarchaal ingesteld is.  Gitzwarte thematiek dus met weliswaar heel even ook lichte taalhumor in verweven.

De jaren ’70 ademt de voorstelling van begin tot einde uit. Vooral het stroeve wat ouderwetse taalgebruik met “meiskeken” refereert er onder andere naar. Dat is behoorlijk aanpassen maar na verloop van zijn slagen actrices Ine Nijssen en Marijke Pinoy er sterk in om ons in hun getormenteerde ziel te laten kijken in deze voorstelling die zo’n uur en tien minuten duurt. Sterk daarbij is dat ze ook van rol veranderen. De slachtofferrol en de rol van agent wordt door een en dezelfde actrice gespeeld, idem voor de man (de dader) en de moeder.

Slechts een beperkt aantal rekwisieten hebben de twee voor handen: een mes, een boodschappentas, een kussen en een pruik. Dat zijn de belangrijkste elementen. Verder is het lichtplan erg de moeite met vierkant in rood omboord: “de rode draad” waarop de dochter Gerda rondjes wandelt, terwijl ze frunnikt aan haar jurk, even op haar buik gaat liggen en een seksueel getinte beweging uitvoert.  Dan al is duidelijk dat haar mentale gezondheid niet al te best is. Niet veel later blijkt dat ze niet meer eet, en graag wil sterven.   

Beiden – moeder en dochter - blijken uit elkaar gegroeid en vragen zich dan ook af “wat is er toch met ons gebeurd?” Het manisch-depressieve karakter van Gerda toont zich ook in een nummer als “’k weet niet waar naartoe met al mijn miserie” waarbij Pinoy en Nijssen even “samen weten ook wij het niet” zingen, wat in die wat verouderde taal niet alleen kinds maar ook gewoon humoristisch overkomt.  Wanneer de dochter vervolgens een knipoog maakt richting Broadway musical door even met de handjes te wapperen, gaat de song over tot pure kolder. Ingenieus sluipt die binnen via taalhumor in de zang waarbij “al die miserie” een associatie oplevert met een supermarktketen waar je producten vindt aan goedkope prijzen.

“Achter ’t eten” ademt dus manisch depressieve gevoelens uit. De voorstelling heeft zijn lichte momenten maar is au fond donker, erg donker. En ze geeft vooral ook goed de tijdsgeest van de jaren ’70 weer. Vraag is of veel jonge mensen en toekomstige generaties dat gaan kunnen (blijven) plaatsen, de tijdsgeest die niet de hunne was, die ze niet gekend hebben als zelfs onder andere omwille van dat aspect de voorstelling maar gedeeltelijk onder onze huid ging.

< Bert Hertogs >