Recensie Brief aan D

Wat doe je als je je op 82-jarige leeftijd ten volle gaat realiseren wat voor een onrecht je de vrouw van je leven hebt aangedaan door haar meer dan 45 jaar eerder in een boek te portretteren als een onheil dat je overkwam? Filosoof, journalist en schrijver André Gorz kroop in de pen en schreef een uiterst persoonlijke liefdesbrief aan zijn Dorine waarin hij probeerde te omschrijven hoezeer ze zijn leven verrijkte, hoe ze mekaar complementeerden, samen de rijkdom van het leven leerden ontdekken en hoe ze obsessief aandachtig voor elkaar waren. Acteur Dirk Roofthooft nam ons mee in deze intieme wereld van “Lettre à D.” en het publiek hing aan zijn lippen.

“Brief aan D.” was nooit bedoeld als theatertekst en toch was regisseuse Coline Struyf er wonderwel in geslaagd om het erg waarachtig op de planken te brengen. De kunst bestond er in om vooral de tekst zijn werk te laten doen en het spel subtiel te houden. Het decor en de belichting waren dan ook erg sober. De voorstelling startte met een inleiding die als een lezing achter een lezenaar werd gehouden om vervolgens naadloos over te gaan in het verhaal. Op dat moment kroop acteur Dirk Roofthooft in de huid van André Gorz en ging hij diens levensverhaal vertellen. 

Het werd geen poëtisch verhaal dat overladen werd met beeldspraak en holle frasen, maar een beschrijving van hoe twee levens met elkaar verstrengeld geraakten en hoe in die liefdesrelatie de ene kan groeien door de steun van de ander. Het was een eerlijke vertelling waarin plaats was voor de mooie momenten, maar ook voor de twijfels, de onzekerheden en de donkere menselijke kantjes van André Gorz. Hij schetste daarbij niet alleen een beeld van de relatie, maar ook van de tijdsgeest. Het was zeker geen moraliserende tekst waarin de liefde alles zomaar overwon, maar eerder de kroniek van het zoeken naar de ware betekenis van “echte liefde” en het leren leven in het hier en nu. 

Dirk Roofthooft wist ons daarbij probleemloos mee te nemen in de intimiteit van dat verhaal door juist niet te veel te doen. Een subtiel handgebaar en een onschuldige, liefdevolle blik ik de ogen waren vaak ruimschoots voldoende om de juiste toon te zetten. Zijn stem klonk vooral erg zacht en stokte soms wanneer André Gorz zocht naar de juiste woorden om zijn gevoelens correct te verwoorden. Het stotterend zoeken en de korte pauzes gaven een grote dosis authenticiteit aan deze poging van André Gorz om zijn fout uit het verleden terug recht te zetten. In 1958 had hij immers in zijn boek “Le TraiÌ‚tre” in elf regels zijn Dorine zwaar onrecht aangedaan. Ze had hem daar nooit op afgerekend, maar in deze lange liefdesbrief wilde hij het beeld van haar in ere herstellen. 

Toen Dirk Roofthooft het in “Brief aan D.” over die bewuste passage in “De verrader” had, kreeg hij voor de enige keer in de voorstelling iets hard in zijn stem en zijn mimiek. Het gevoel van “Hoe stom was ik door dit op te schrijven?” stond daarbij passend in schril contrast met de teneur van de rest van de opvoering zonder dat het ging overheersen. 

“Brief aan D.”  was dan ook een productie waarbij Théâtre National en Toneelhuis erin geslaagd waren om dankzij de knappe prestaties van regisseuse  Coline Struyf en acteur Dirk Roofthooft niet alleen een mooie en rustige voorstelling aan te bieden, maar het publiek ook subtiel stof tot nadenken gaven over het belang en de betekenis van “ware liefde” en het doel van het leven. 

< Sascha Siereveld >