Recensie Dood van een handelsreiziger

Arthur Miller schreef zijn “Dood van een handelsreiziger “ al in 1949, maar t,arsenaal maakte het verhaal actueler dan ooit. Met verwijzingen naar Donald Trump en de huidige economische crisis kon er geen twijfel over bestaan dat het verhaal van de uitgebluste Willy Loman en de moeilijke relatie met zijn zoon Biff zich wel degelijk in het hier en nu afspeelde. Lucas Van den Eynde speelde een overtuigende Willy Loman, maar stak daarmee qua acteerprestatie toch ver boven een groot deel van zijn collega’s uit. Omwille van deze wisselende prestaties hadden we uiteindelijk niet zo’n geweldig goed gevoel over deze voorstelling.

“Dood van een handelsreiziger “ vertelt het verhaal van de depressieve handelsreiziger Willy Loman die na 36 jaar trouwe dienst aan de firma terug op commissie moet gaan werken en door zijn jonge baas Robbert behandeld wordt als oud vuil. Wat daarbij extra pijn doet, is dat Willy al voor de firma werkte toen Robbert nog niet geboren was. Willy probeert thuis de schijn nog hoog te houden door stiekem geld te lenen bij zijn maat Charley, maar de fantasiewereld waarin hij een geweldig verkoper is, botst steeds meer met de realiteit waarin hij economisch niet meer rendabel is in een wereld die draait om winst. Tot overmaat van ramp komt ook zijn zoon Biff na drie maanden van de wereld te zijn verdwenen terug thuis. Ooit waren Biff en Willy twee handen op één buik, maar nu ziet Willy enkel maar de mislukkeling die zijn zoon is geworden. Was die maar meer zoals zijn overleden Oom Ben die als avonturier de wereld ging veroveren en succes wist te boeken. Hoe meer Willy zijn broer Ben gaat verheerlijken, des te groter zijn teleurstelling over die nietsnut van een zoon wordt. Hoe is het ooit zo ver kunnen komen? Is er nog een uitweg uit deze uitzichtloze situatie?

Het decor was erg minimalistische en modern. Men speelde niet in een zwarte, maar een witte doos met als voornaamste decorelement een wand gemaakt uit letters. Het leek wel een woordraadsel en voor aanvang van de voorstelling hadden we tijd om woorden als: automaat, businessclass, succesvol, cijfers, diploma, percentage, bonus en banksaldo te ontdekken in de lettercombinaties. In een spel van licht en schaduw, zorgde dit hek trouwens ook voor een passend effect op de zijwand van de scène. Naast dit hek waren er nog twee banken/dozen en daar moesten de acteurs het maar mee doen. Zoals gezegd een uiterst sobere opstelling, maar ze werkte wel. De aandacht kwam zo automatisch te liggen bij de acteurs.

Daar maakte vooral  Lucas Van den Eynde een goede beurt in zijn rol als Willy Loman. We zagen de hoopvolle dromer die blij als een kind kon zijn met het idee dat zijn zonen toch carrière gaan maken, maar evengoed de depressieve mislukkeling die zich realiseert dat er in de huidige wereld geen plaats meer is voor hem. We zagen een Willy die heel liefdevol kon zijn tegenover zijn Linda, maar even later ook de agressieveling die zich verbaal tegen zijn vrouw keerde en haar onder de knoet hield. Lucas Van den Eynde wist zijn personage dus diepgang en complexiteit te geven en daarbij overtuigend over te komen. Regisseur Michael De Cock had ervoor gekozen om Lucas de vierde wand te laten doorbreken op momenten dat hij flashbacks kreeg en in zichzelf begon te praten en zelfs dat werkte.

Mieke De Groote als Linda Loman en Tuur De Weert als Oom Ben konden ook nog overtuigen, maar Peter De Graef stelde teleur. Hij speelde de rol van Charley erg los en nonchalant, wat nog bij zijn personage paste, maar was te vaak slecht verstaanbaar door het mompelen. Ward Kerremans en Thomas Janssens deden hun best, maar misten duidelijk nog podiumervaring. Vooral Thomas viel daarmee door de mand omdat hij als antagonist een grote rol had in dit verhaal. Hij struikelde net niet over zijn woorden en had vooral in het begin van de voorstelling moeite om ons te overtuigen als Biff. Naarmate de voorstelling vorderde en zijn personage meer emotie ging tonen, groeide hij wel in zijn rol.

De jonge Bartel Jespers had dan weer geluk met zijn personages. Hij mocht de nerd spelen en achteraf ook Robert, de jonge baas van Willy. Gewapend met een iPad en een gevoel van superioriteit, wist hij een scherp contrast te realiseren met het personage van Lucas Van den Eynde. Alleen al zijn lichaamshouding, blik en manier van spreken, bulkten van het misprijzen. De scenarist had hem daarbij nog voorzien van heerlijk denigrerende opmerkingen die door regisseur Michael De Cock passend geënsceneerd waren. Het resultaat was dat Bartel best wel schitterde in zijn rol en dat de spanning en de galgenhumor in deze scène volledig tot hun recht kwamen.

< Sascha Siereveld >