Recensie Helpdesk

In een maatschappij waar communicatie een hot item is en je overal met communicatietechnologie rond de oren wordt geslagen, kent de eenzaamheid vele gezichten. Vaak wordt ze weggestoken achter een dekmantel van professionaliteit en sociale geplogenheden, maar ze is daarom niet minder tastbaar. In “Helpdesk” wist het theatergezelschap Wunderbaum dit op meesterlijke wijze aan de kaak te stellen door het publiek mee te nemen naar de soms harde zakelijkheid achter de overbehulpzame façade van de helpdesk van “Caren’s Company”.

“Bent u gelukkig?” is een heel belangrijke vraag die door Wine Dierickx in de rol van Karen rechtstreeks aan het publiek werd gesteld tijdens de geweldige uitvoering van “Helpdesk”.  Uiteindelijk streeft elke mens naar zijn of haar geluk. Maar moet je geluk dan zelf maken of kan je het gewoon kopen? Wat doe je als je een “spontaan” kinderfeestje wil plannen, maar je wil er geen tijd voor maken omdat je nog moet speculeren op de beurs? Wat doe je als je nood hebt aan een gesprek over je dag en wat je hebt gekookt, maar er is niemand in de buurt om mee te praten? Wat doe je als je last hebt van agressie en burn-out en je hebt iemand nodig om te vertellen dat alles wel goed komt? … Je belt gewoon naar de helpdesk van “Caren’s Company” waar Karen Vandeputte je professioneel haar diensten aanbiedt. Het publiek werd uitgerust met een hoofdtelefoon en kon zo als voyeur mee volgen wat er zich allemaal afspeelde achter de gevel van een callcenter met uitzicht op de terrasjes van De Keyserlei waar de telefoonlijn de link vormt met de wereld. 

We werden door de vriendelijke medewerkers van het Theaterfestival meegenomen naar de eerste verdieping van het Century Center op de De Keyserlei waar we plaats mochten nemen op een tribune en direct een headset mochten opzetten alsof we zelf ook deel uitmaakten van de helpdesk. Meteen werden we ongewild voyeur en hoorden we het wachtmuziekje dat ook in de oren van Karen Vandeputte, gespeeld door Wine Dierickx, klonk. De eerste klant belde op en Karen schoot in een hogere en vooral opgewektere versnelling. Ze ijsbeerde door de grote kale ruimte die gehuld werd in steriel wilt licht en waar alleen enkele stapels schapenvellen lagen. Niets in het callcenter weerspiegelde de vrolijkheid en het enthousiasme van het gesprek. Het contrast tussen de hardheid van de realiteit en de gemaakte vriendelijkheid van de gesprekken kwam zo zeer goed tot zijn recht. 

In een tweede telefoongesprek doorprikte Wunderbaum de platitudes van de sociale interacties en illustreerde ze perfect hoe hol een groot deel van onze intermenselijke ontmoetingen zijn. Liesbeth belde namelijk omdat ze het moeilijk had om zich sociaal te gedragen op feestjes en recepties. Karen zette haar op weg met enkele gouden tips als: “Laat de anderen maar praten.” en “Geef maar een compliment.”  Standaarduitdrukkingen zoals: “Hoe gaat het met u?”, “Had u een fijne dag?”, “Vertel eens verder.” en “Hoe is het met de kinderen?”, moesten het gesprek dan maar verder helpen. Het was allemaal heel herkenbaar, werd met een goed gevoel voor humor aangebracht, maar legde als maatschappijkritiek wel de vinger op de wonde. Wine Dierickx  en Rosa Reuten gingen in hun telefoonconversatie lekker over de grens van het sociaal aanvaardbare waardoor er echt geweldig geestige stukken in de dialoog slopen. We mochten schaamteloos lachen met sociaal onaangepast gedrag.  We zagen in dit gesprek ook dat dit schijnbaar stereotiep gesprek soms door het zakelijke masker van Karen brak. Was het leven van de helpdeskassistente even leeg als dat van haar klanten? 

Een buitengewoon geestig stuk in de voorstelling is wanneer een moeder opbelde om het feestje voor haar kinderen te bespreken. De moeder had een drukke baan, een grote tuin en veel geld, maar geen tijd voor de kinderen. Opnieuw heel herkenbaar en opnieuw wist Wunderbaum dit gegeven verder uit te diepen tot net over de grens van het realistische. De moeder viel uiteindelijk uit haar rol, liet haar opgekropte frustraties de vrije loop en ging luidop fantaseren over een macaber moordplan. En terwijl die vrouw op geestige, doch gruwelijke wijze haar moordlust uitte, raakte Karen hoe langer hoe meer seksueel opgewonden. Werkten die ruwe emoties dan echt erotiserend? 

Of was Karen net zo eenzaam als haar klanten en was ook zij uiteindelijk op zoek naar een warm nest in een kille wereld waar de mensen niet echt meer durven investeren in persoonlijke relaties? Regisseur Matijs Jansen wist dit gegeven heel mooi in beeld te brengen door Wine Dierickx de verschillende schapenvachten bijeen te laten brengen tot één groot nest waar ze in kon schuilen. Terwijl ze daar dan lag, startten er verschillende “persoonlijke” gesprekken met een reeks uiteenlopende klanten. Maar allemaal worden ze op automatische piloot gevoerd door de vragen te stellen die ze eerder al voorstelde aan haar tweede belster. Hebben we niet wat meer nood aan wat authenticiteit in onze gesprekken of stellen we ons noodgedwongen tevreden met de schijn van interesse? Durven we nog onszelf te zijn of verliezen we ons in de verschillende rollen die we moeten spelen? 

Ondertussen waren we al erg onder de indruk van het werk van het gezelschap Wunderbaum en meer bepaald van de prestatie van Wine Dierickx. Tijdens de telefoongesprekken speelde ze erg uitbundig, overenthousiast en expressief, terwijl ze tussendoor haar masker af liet vallen en juist erg ingetogen en mijmerend uit de hoek kwam. Af en toe doorbrak ze de vierde wand door het publiek aan te spreken of staalhard in de ogen te kijken om dan vervolgens weer netjes datzelfde publiek terug achter die wand op te sluiten en te veroordelen tot de rol van voyeur. De dualiteit van haar personage kwam goed uit de verf en haar “zorg voor de klant” werd enkel doorprikt in het heerlijke telefoongesprek met Claudi. 

Claudi, vertolkt door Rosa Reuten, was een leerkrachte Duits met een zwaar accent die duidelijk last had van depressie en burn-out en alleen maar belde omdat ze iemand nodig had die “alles komt goed” zou zeggen. Het sociaal onaangepast karakter van Claudia leverde al van bij de start erg geestige dialoog op, maar het spel kwam pas echt goed op gang toen Karen verder weigerde om mee te spelen en antwoordde met: “Ik begrijp heel goed dat jij gepest wordt.“ Viel Karen hier uit haar rol? Liet ze haar ware ik zien? Of is wat men vraagt niet altijd wat men nodig heeft en gaf ze gewoon het antwoord dat Claudi nodig had? 

Hoe dan ook, Helpdesk leverde weer heel wat stof tot nadenken. Maatschappijkritiek verpakt in een theaterstuk dat steunde op humor, ernst, de speciale ervaring van het voyeurisme via de headset en sterke acteerprestaties van Wine Dierickx en Rosa Reuten. Richard Janssen had bij het geluidsontwerp gezorgd voor zachte, passende achtergrondgeluiden bij de verschillende gesprekken om het nog realistischer te maken. Dit geheel maakte van Helpdesk een bijzonder knappe, leuke en sterke voorstelling. 

< Sascha Siereveld > 

Credits

Spel: Wine Dierickx (Karen Vandeputte) en Rosa Reuten (o.a. Claudi)
Regie: Matijs Jansen
Geluidsontwerp: Richard Janssen
Vormgeving: Maarten van Otterdijk
Productieleiding: Linda Visser
Producent: Wunderbaum