PDF-versie voor persoonlijk gebruik

Recensie Drie kleuren wit

zondag 25 september 2016Bourla Antwerpen

Drie

De Franse schrijfster en actrice met Iraans-Hongaarse roots Yasmina Reza blijft kennelijk in 2016 nog steeds erg actueel. Zo actueel dat de Bourla dit jaar ‘Kunst’ programmeerde door Stan en Dood Paard. Bij de start van het nieuwe seizoen laten ze de versie van Olympique Dramatique op ons los. Het is te zeggen, het afstudeerproject ‘Drie kleuren wit’ van Tom Dewispelaere, Stijn Van Opstal en Geert Van Rampelbergh aan de Studio Herman Teirlinck in 1998 was het. ‘Drie kleuren wit’  baseert zich net als ‘Kunst’ op ‘Art’ van Reza. Een voorstelling die absurd accuraat weergeeft hoe drie vrienden van elkaar vervreemd zijn en nu op een breekpunt staan van hun 15-jarige vriendschap. Een vriendschap waarbij de onderlinge verhoudingen op de proef gesteld worden.

Vergeet het: de drie zijn absoluut geen gelijken voor elkaar en zo spreken ze dat ook uit in het heetst van de strijd (een ruzie om een wit modernistisch kunstwerk van de kunstenaar Antrios dat Serge kocht, de artisticiteit of het ontbreken ervan en de al dan niet gerechtvaardigde aankoopprijs: 40 000 euro). Yvan (Stijn Van Opstal) is de pispaal van de drie, diegene die er om die reden gewoon bijgenomen is. De man die al jaren geen ruggengraat lijkt te hebben, de ja-knikker van de bende: ‘Ik ben Yvan de inschikkelijke die gewoon uw vriend wil zijn’.

Marc (Geert Van Rampelbergh) heeft altijd gehouden van de manier waarop Serge naar hem opkeek als barbaar van de drie. Dat hij het kunstwerk afwijst als pure ‘bullshit’ en het bedrag dat Serge eraan gaf exuberant hoog vindt, is meer dan alleen een appreciatie voor het werk. Het is duidelijk dat Marc zich vastklampt aan het figuratieve, aan het gekende en eigenlijk conservatief ingesteld is. Serge gaat voor vernieuwing, het moderne. Maar omdat ie er ineens een pak geld tegenaan smijt – veroorloven kan hij het zich wel maar hij zal er ook een vakantie links en rechts voor moeten laten vallen – profileert ie zich plots als cultuursnob waardoor hij zich wat opschepperig boven Marc profileert. Kortom: Marc voelt zich plots de mindere van Serge en daardoor revolteert ie ook zo.

Maar er is meer aan de hand. De vrouwen bijvoorbeeld. Yvan staat op punt om te trouwen. Reden waarom hij te laat op de afspraak is voor de film met Marc en Serge is zijn aanstaande huwelijk. Het twistpunt: de stiefmoeders op de uitnodiging plaatsen, ja of neen. Zijn echte moeder stelt haar veto tegen de vermelding van de naam van Yvans stiefmoeder op de uitnodiging. Serge en Marc – zijn enige vrienden overigens wordt later fijntjes meegegeven – zullen zijn getuigen zijn. Maar volgens een van hen is zijn aanstaande gewoon een buffel en adviseert ie hem om het huwelijk te annuleren. Serge van zijn kant laat dan weer in het heetst van de strijd weten dat hij de vriendin van Marc lelijk, lomp en zonder charme vindt. Marc kan dat niet vatten vermits hij destijds te horen kreeg van Serge: ‘je hebt elkaar gevonden’. Hij probeert Marc daardoor te laten voelen hoe een ongenuanceerde, botte mening hard kan aankomen: dat zijn ‘bullshit’ volledig fout geformuleerd is. Maar ook hier zit meer achter.

Reza is verder zo spits door constant verschillende coalities te laten smeden tussen de drie vrienden. Marc en Serge vinden elkaar in de kritiek aan Yvan dat hij de avond vergalt heeft: ‘je creëert conflictsituaties Yvan.’ omdat hij te laat op de afspraak was en als reden met een ‘banaal’ meningsverschil op de proppen komt, terwijl de reden van het conflict in eerste instantie wel het schilderij van Serge is...

Serge en ja-knikker Yvan vinden elkaar in eerste instantie in het schilderij waarbij Yvan effectief de vibraties van het monochrome, de diagonale lijnen, het kleurgebruik (bepaalde tinten grijs, zelfs wat rood erin) dat Serge ziet, onderstreept. Maar gaandeweg kiest hij partij voor Marc. Die bocht die hij maakt, voel je al aankomen wanneer hij melding maakt van een opdracht waarbij hij drukwerk moest leveren van een witte bloem op een witte achtergrond. Zo steekt hij onrechtstreeks de draak met Serges dure schilderij.

Er kruipt dus bijzonder veel psychologie in dit stuk, niet zelden gebruiken de drie ook de spiegeltechniek waardoor ze een ander iets verwijten wat henzelf verweten kan worden. Dat maakt de situatie des te absurder waardoor er ook een parfum van hypocrisie de kop komt opsteken. Marc verwijt Serge ‘dat hij deel uitmaakt van de collectioneurs’ en het kan er bij hem niet in dat hij zich zo laat leiden door snobisme. Serge van zijn kant moet dat pretentieus lachje van Marc dan weer niet en raadt hem aan Seneca te lezen. Serge verwijt hem verbitterd te zijn, wat Marc op zijn beurt Yvan verwijt.

Het gebrek aan eigen mening van Yvan wordt hem verweten, maar aan de andere kant heeft Serge het moeilijk wanneer een ander een andere mening is toegedaan dan de zijne en hem uit evenwicht brengt. Tom Dewispelaere, Stijn Van Opstal en Geert Van Rampelbergh weten de spanning goed op te drijven. De emoties laaien stevig op tot het punt waarop Dewispelaere aan Van Rampelbergh de keuzevrijheid geeft om met viltstift een tekening te maken op het kunstwerk. Een geweldige catharsis die zal leiden tot een proefperiode waar de drie vrienden in terecht komen. Een waar de drie toenadering lijken te vinden en tot een vergelijk lijken te komen, al wordt er het een en ander verzwegen waardoor sowieso meteen ook de nieuwe kiemen gelegd worden voor een volgend conflict.

‘Drie kleuren wit’ is een ijzersterk stuk met veel humor, een stevige psychologische laag waarbij ook de vraag gesteld wordt: wat is kunst en wat is zijn waarde. Tom Dewispelaere, Stijn Van Opstal en Geert Van Rampelbergh brengen het met verve en laten een rijk kleurpalet aan emoties op de toeschouwers los. Het stuk is bijna 22 jaar oud en nog erg actueel. Misschien is Yasmina Reza gewoon representatief voor haar tijd…

< Bert Hertogs >    


Do you like our reviews and pictures?
Feel free to support concertnews.be by sharing this page or giving a donation.
You make an independent website like ours possible. Thanks!







Geef steeds in je comment mee op welk artikel je reageert.
Please put in your comment to which article you are responding.

Tabs Concertnews.be

News
Soon
Reviews

More news

  • Podcast
  • Facebook
  • Twitter