Recensie Die Zauberflote

In 2012 bracht Opera Vlaanderen al Die Zauberflöte van Mozart in een regie van de Duitser David Hermann. In zijn interpretatie is de toverfluit (van Tamino) een geweer en de magische klokjes van Papageno een munitieband. Een keuze die gemengde reacties oplevert bij het publiek. De ene vindt het sprookjesachtige daardoor wat moderner, realistischer, terwijl de ander zich afvraagt of zo veel toegevoegde donkerte aan wat op zich vrolijke melodieën zijn, écht hoefde. En zoals vaak bij een moderne interpretatie, zo zijn de drie knapen hier drie poppenspelers, wil het af en toe wel eens rammelen tussen wat er in het libretto staat (bv. ‘Wie stark ist nicht dein Zauberton, Weil, holde Flöte, durch dein Spielen Selbst wilde Tiere Freude fühlen.’) en wat we te zien krijgen: een man met een wapen in de hand. Tenzij we de ironische laag niet zagen op oudejaarsavond. Dat kan ook uiteraard.

Nu goed, wij vielen voor we ooit dachten om aan cultuurjournalistiek te doen, ook niet over de moderne interpretatie van de Ringcyclus door Ivo Van Hove die bepaalde symbolen zoals de ring omzette naar een superchip.  Wat het meeste tegen de regie van Hermann werkt, zijn de vele scènewissels die de regisseur in het tweede bedrijf niet gebolwerkt blijft krijgen waardoor hij kiest om alles open te trekken en we de theatermechaniek, incl. stagehands het ene decor zien wegrijden en het andere laten opkomen. Zaken die in het eerste bedrijf niet te zien waren voor het publiek omdat telkens grijze panelen over en weer schoven als een modern doek. Daardoor voelt deze productie finaal te veel aan als te gefragmenteerd, te veel aparte stukjes waardoor de gehele spanningsboog niet zelden ondergesneeuwd geraakt. Sarastro, die de drie dames en de Koningin van de Nacht vermoordt via elektrocutie in de badkamer, wordt op het einde vermoord door Tamino (de Amerikaanse tenor Kenneth Tarver). Op die manier maakt hij komaf met de oude macht, maar heeft ie wel bloed aan zijn handen. Wat komt in de plaats? Dat is de vraag die zich stelt bij het open einde. Op oudejaarsavond werd die voorzien van een staande ovatie van het publiek, en uitzonderlijk door de productie van veelkleurige ballonnen die naar beneden vielen van de balkons én als toemaatje Strauss ‘Radetzkymars’ door het orkest.

Het grootste applaus ging trouwens naar Sarastro, de Kroatische bas Ante Jerkunica die net als in 2012 deze rol speelde, ook al moest die met een lange onderbroek in bad op de scène, wat – terecht – voor de nodige hilariteit zorgde. Ook hier kan men zich afvragen of het de bedoeling is om in die Zauberflöte de komische toer op te gaan. De Oezbeekse sopraan Hulkar Sabirova zong een feilloze overbekende en gigantisch moeilijke aria van de Koningin van de Nacht in de douche, ook dat is een knipoog terwijl de Oostenrijkse basbariton Josef Wagner als Papageno zijn liefde mocht bezingen voor de jonge Franse sopraan Morgane Heyse, die haar roldebuut kent als Papagena en lid is van International Opera Academy.  

Zonder klef te willen zijn, gaat Die Zauberflöte naast een vrijheidsstrijd en opdrachten uitvoeren om tot de kliek toegelaten te worden (verwijzing naar vrijmetselarij) toch ook voor een groot deel over de liefde: enerzijds die tussen Tamino en Pamina (de Belgische sopraan Lore Binon in haar roldebuut) en die tussen Papageno en Papagena anderzijds. Misschien ligt daar wel de sleutel voor de toekomst: wat meer liefde, en wat minder haat. ‘Wir wollen uns der Liebe freun. Wir leben durch die Lieb‘ allein.’

Maar zelfs dan is die toekomst besmeurd door de moord die Tamino pleegt op het einde waardoor alle hoop ligt op het andere ‘vlekkeloze’ koppel, de zwakkere in de samenleving, dat er een stevige kinderwens op nahoudt…

< Bert Hertogs >

Die Zauberflöte kent zijn Gentse première in Opera Gent op woensdag 11 januari 2017 en speelt daar nog t.e.m. zaterdag 21 januari 2017. Er zijn nog een beperkt aantal tickets beschikbaar.