#RedDeArenberg: moet dat nu echt?

De Arenberg slaakt een noodkreet. De Antwerpse schouwburg valt vanaf 1 januari 2018 onder de Stad Antwerpen en niet meer onder die van de Provincie Antwerpen. Dat is niets nieuws echter. De zaal vreest het ergste voor zijn toekomst nu het moet rapporteren aan een andere overheid. Ook de structuur waarin het terecht komt, zint de Arenberg niet. Met de hashtag #RedDeArenberg wil de zaal aandacht krijgen voor zijn situatie. Bert Hertogs, hoofdredacteur van Concertnews.be en cultural influencer durft zich de vraag stellen of de Arenberg überhaupt wel gered moet worden.

Rode pluche of weg met die pluche?

De Arenberg is al lang niet meer de schouwburg die enig aanzien in het Vlaamse culturele landschap heeft. Een tijd geleden werd dat pijnlijk duidelijk toen er – gelukkig tijdelijk – hout aangebracht werd aan de voorgevel waarbij de zaal eerder leek op een après skikot van buiten uit dan de prestigieuze zaal waar ‘topcultuur’ geserveerd wordt. Feit is dat de Arenberg al jaren kampt met een gigantisch imagoprobleem. Aan de ene kant wil het vooral een hipsteromgeving creëren, mee met de tijd zijn, aan de andere kant programmeert het vaste waarden voor een steeds ouder wordend publiek dat weliswaar trouw blijft aan de rode pluche. Die pluche wordt dan weer letterlijk uit de zaal gehaald bij optredens voor een half staand en zittend publiek zodat de zaal daarmee zijn capaciteit kan opdrijven. Het is in dat spagaat dat de Arenberg al jaren vertoeft. Wat wil de zaal nu? Rustige vastheid door steeds dezelfde artiesten die kind aan huis zijn te vragen of wil het hip, fris en jong zijn? Tot op heden zijn we daar nog steeds niet uit, en in de Arenberg zijn ze dat wellicht ook niet ...

Grandeur zo goed als verloren

De recente aanpassingen aan het interieur met een derde podium in de foyer, degradeert de Arenberg al helemaal tot het zoveelste Cultuurcentrum in Vlaanderen. Dat is de veruitwendiging van wat de Arenberg met de jaren is geworden: vis noch vlees. Wie stelt dat de Arenberg nog steeds het Antwerpse antwoord op Carré in Amsterdam is, durven wij vierkant uitlachen. Vroeger was dat misschien zo, nu gaat die vergelijking al lang niet meer op. Carré torent torenhoog boven de Arenberg uit terwijl die laatste. Het lijkt dus wel alsof er twee strekkingen zijn binnen het huidige team van de Arenberg: de oude garde versus de hippe vogels die met alles en iedereen durven en willen breken, behalve met zichzelf en die eerder een AB-koers willen varen. En ze vinden zich toch o zo goed: ‘Topcultuur zonder vrijheid is de vleugels knippen van hoogvliegers.’ stelt de Arenberg. Enige nuancering en zelfrelativering is echter op zijn plaats hier: een hoogvlieger is de Arenberg al lang niet meer. Het feit dat de Arenberg al jaren er niet meer in slaagt zich in het Antwerpse culturele landschap te profileren zegt genoeg, net als de staat van hun toiletten overigens. Terwijl in Nederland de grandeur van het theater doorgetrokken wordt tot in de WC’s (marmer, stijlvolle belichting en spiegels) is het armoede troef in ons land. Dat geldt ook voor het commercieel circuit overigens. De Stadsschouwburg in Antwerpen heeft op het gelijkvloers sinds dit seizoen een nieuwe toog in nepmarmer of wat had u gedacht. Een prachtig en tevens schrijnend voorbeeld van wel willen maar niet kunnen. Arm Vlaanderen (en diens culturele ondernemers).

Wanneer hebt u voor het laatst een affiche van de Arenberg gezien?

De Arenberg zit overigens ook al lange tijd met een gigantisch perceptieprobleem. De Roma is al jaren dé place to be. De groei die deze zaal in Borgerhout kent, lijkt niet te stoppen. De programmatie is zeer consistent én de Roma lijkt wel overal aanwezig op straat, op affiches noem maar op. De Roma gaf eerder in een interview met deze site toe dat ze houden van old school publiciteit. Wanneer hebt u voor het laatst een affiche van de Arenberg gezien? Wij zouden het begot niet weten. Mochten we beroepshalve niet om de zoveel tijd het net afschuimen in de zoektocht naar cultureel nieuws, we zouden haast vergeten dat er nog een gesubsidieerde zaal bestaat tussen de Stadsschouwburg en het Echt Antwaarps Theater.

Schrijnend

Zeker, heel wat artiesten hebben de open brief van de Arenberg ondertekend. Niet zelden zijn dat goed betaalde artiesten die er over de vloer komen en kwamen en dus om commerciële redenen er alle belang bij hebben dat de tent open blijft. Ook hier weer moet je je als journalist de vraag durven stellen wie je niet hoort en wie geen stelling wil innemen (on the record). Het is geen geheim dat sommige spelers in de Antwerpse sector een haat-liefdeverhouding met de zaal hebben. De Arenberg dacht immers jaren aan een stuk dat het zich kon permitteren om sommige organisatoren te weren omdat de kunstvorm – die het op dat moment lang niet gemakkelijk had in Vlaanderen - die ze voorstelden volgens hen niet paste binnen het concept – wat dat ook mag zijn – van de zaal. Volgens onze info sloot de Arenberg wel vaker mensen en organisatoren uit die alle steun wel konden gebruiken, maar werd koudweg hun aanvraag om de zaal te huren om artistieke redenen geweigerd. Dat de Arenberg nu in hetzelfde schuitje zit en het moeilijk heeft, zal wellicht geen steunacties opleveren van al wie ooit door de Arenberg geweigerd werd in de tijd dat men er nog hoog van de toren kon blazen en er dacht zich een hautaine houding te kunnen aanmeten.

Breder debat wenselijk

Concertnews.be krijgt wekelijks verschillende aanvragen van cultuurcentra in het land om hun programmatie mee onder de aandacht te brengen. Tenzij we ons vergissen, heeft een CC in eerste instantie een lokale en gemeenschapsvormende functie. Zeer concreet, is de doelgroep vooral de eigen inwoners en in tweede instantie die van de buurgemeenten en omgeving. Het zou dus logisch zijn dat CC’s zich richten tot de lokale pers. Dat Concertnews.be al jaren allerhande vragen ontvangt van CC’s uit Teutereweutere toont vooral pijnlijk aan dat er te veel CC’s zijn in Vlaanderen én dat ze eigenlijk hun missie al lang niet meer invullen zoals het hoort. Een breder debat is dus wenselijk of CC’s anno 2017 nog zinvol zijn (Vele programmeren in se met een commerciële reflex die artiesten die sowieso hun zaal zal doen uitverkopen. Voor jong talent waar een beperkt publiek voor is, is steeds minder ruimte, ook budgettair) en zo ja, wat dan wel hun (hernieuwde) missie zou kunnen zijn.

Voor de Arenberg stelt zich de vraag wat de toegevoegde waarde is van de zaal in het Antwerpse circuit als je op een boogscheut De Roma hebt waarmee zeer veel parallellen te trekken zijn qua programmatie terwijl je aan de andere kant onder andere Trix hebt voor de hippe vogels.

< Bert Hertogs >