Recensie Façades

Façades, de prent van het ‘Beau Séjour’-duo Kaat Beels en Nathalie Basteyns, met in de belangrijkste rollen Johan Leysen (Jean Ilsen), Natali Broods (Alex Ilsen), Theo Maassen (Claus), Frieda Pittoors (Viv) en Benjamin Verdonck (Gabriël) is erg voorspelbaar. Dat is uiteraard dodelijk voor elke film of voorstelling en ook hier is het niet anders. Wanneer in de openingsscène Natali naakt op de massagetafel ligt en haar linkerbeen een litteken toont uit de kinderjaren van haar personage, heb je eigenlijk maar één flash back nodig – waarbij ze met haar vader naar de bios trekt maar hij zijn dochter alleen laat zodat hij in de parking de liefde kan bedrijven in de wagen met de jonge Lucy (gespeeld door Ella-June Henrard) die parkeerwachter is – om te weten hoe het in die allerlaatste flash back, tevens het einde van de film uiteindelijk zal uitdraaien. De film gaat dus over het overspel van Jean 30 jaar geleden en hoe Viv dat niet heeft kunnen verwerken. Alex maakt krak hetzelfde mee wanneer Claus er ‘vergaderingen’ op nahoudt. Hier tonen de regisseurs dat je een vrouw niets kan wijsmaken, en ze alleen al aan de geur van de vest een teken kan vinden. Hou je de schijn op binnen de relatie en naar de buitenwereld toe, breek je met de man die je liefhebt, of is ie de moeite om hem een tweede kans te bieden? Dat én het dementiethema snijdt ‘Façades’ aan.

Alex verzorgt de ondertitels van een film die nog moet uitkomen in de zalen: ‘Un soldat dormant’. We zien dus film in de film en de liefde voor het medium met een jonge Alex die in de bios zit waarbij de pellicule in brand schiet en er een half uur gepauzeerd moet worden, en later als liefhebber, dan weer als professional naar het resultaat van haar eigen werk gaat kijken. Een ode aan het vak dus waarbij ook stilgestaan wordt bij diegenen die nooit of zelden de aandacht krijgen voor het monikkenwerk dat ze doen: ondertitelaars.

Het overspel dat getoond wordt in deze film gebeurt gelukkig niet alleen door mannen. Ook Alex voelt zich tijdens haar relatie aangetrokken tot een andere man: Gabriël, de buur van haar ouders. Dat gebeurt wanneer haar eigen relatie in zwaar weer verkeert en ze de schijn heeft doorbroken met Claus. Die lijkt op dat moment berouw te tonen, te breken met zijn flirt (gespeeld door Amaryllis Uitterlinden) en wil het goed maken met een bos bloemen. Maar dan stelt ie vast dat zij aan het dansen is met Gabriël waar ze wat voor voelt op de tonen van ‘Per Angela’ van Umberto Tozzi. Daarbij voelt ze zich als herboren. Alleen, heeft ie al een relatie met een man die op zijn beurt al een heterorelatie heeft. ‘We staan toch boven de schijnheiligheid van de eeuwige liefde?’ stelt Theo Maassen als Claus tegen Alex. Naast ‘Per Angela’ van Umberto Tozzi haalde overigens ook ‘Au Hasard’ van Dans Dans de soundtrack van deze film.

Alex’ vader is dementerend. Plots laat zijn vrouw Viv hem zitten. Het is echter niet zo duidelijk wat precies haar drijfveer is. Dat overspel van 30 jaar geleden dat is blijven knagen of het feit dat het zorgen voor een dementerende man – inclusief de scheldtirades (waarbij een Alzheimerpatiënt gewoon niet weet wat de impact van zijn woorden zijn) – of een combinatie van de twee is niet meteen duidelijk. Zeker, Façades toont dementie zoals die is in een beginstadium: die van zo veel mogelijk verdoezelen – letterlijk ook, zo zien we Jean zijn volgepiste onderbroeken verstoppen in een kast, de man is incontinent geworden – drinkt ie rode wijn alsof het fruitsap is en vult zijn glas tot aan het randje. Een twaalfjarige geeft ie op diens vraag niet beseffend een pornoboekje in de supermarkt wat uiteraard problemen oplevert tussen de moeder van het kind en Jean en Alex. Hiermee wil de film aantonen dat er weinig maatschappelijk begrip is voor de ziekte van deze tijd. Alex zorgt dan ook voor haar vader wanneer Viv dat niet meer doet, tot ze plots komt opdagen op diens verjaardag. Wil zij haar man nog een tweede kans geven, en wat met Alex en Claus?

Hoewel Façades van De Mensen een erg menselijke kaart trekt, laat die je als kijker toch wat op je honger zitten. Enerzijds omwille van de voorspelbaarheid van het script. Anderzijds omdat het dementiethema slechts in de eerste fase wordt getoond. Moeilijke beslissingen zoals wanneer ga je een dementerende een pamper laten dragen omwille van diens incontinentie, wanneer lukt het niet meer om alleen voor die man te zorgen en ga je dat overlaten aan professionals, wanneer haal je ze uit het publieke leven en ga je ze in een zorgcentrum steken, hoe begeleid je hen daarnaartoe (ook opdat ze ermee akkoord kunnen gaan) , de moodswings, het onvoorspelbare gedrag en karakterverandering van de alzheimerpatiënt (‘de vorige keer schold ie me uit als sloor en nu word ik als een koningin ontvangen’ aldus Viv op het einde van de film), …

Façades gaat heel wat van die uitdagingen waar familieleden van dementerenden voor staan uit de weg. En dat is vooral erg jammer omdat het nochtans erg relevante zaken zijn. Façades moet het dus uiteindelijk vooral hebben van de sterke acteerprestaties tussen Johan Leysen (Jean Ilsen) en Natali Broods (Alex Ilsen) die een geloofwaardige vader-dochterrelatie neerzetten. Leysen weet te overtuigen als dementerende, die soms de het spoor bijster is, dan weer kinds reageert. En Natali zet een indrukwekkend complex personage neer. Wanneer ze gemasseerd wordt aan het been met het litteken zie je dat ze haar tenen intrekt en haar voorhoofd opspannen van de gespeelde fysieke én emotionele pijn die ze heeft. Een van de strafste scènes uit deze film is dit met stip geworden.

< Bert Hertogs >