Recensie Mockumentary of a contemporay saviour

Met Mockumentary of a contemporay saviour bewandelt Wim Vandekeybus het pad van science fiction, geloof, theater (er zit veel tekst in de voorstelling), komedie (in de titel zit het woord ‘de spot drijven’ en op weinig feiten beruste documentaire), dans en publieksinteractie (knippen met de vingers om zo het geluid van regen na te bootsen) in een en dezelfde voorstelling. Een niet voor de hand liggende mix die naarmate de productie die bijna twee uur duurt, vordert steeds meer onze aandacht weet te genieten. Niet in het minst komt dat door de zeer verdeelde reacties, van een Franstalige vrouw die 50-plus is naast ons die constant fulmineert, en verder door luidruchtig te geeuwen of te zuchten vooral haar ongenoegen uit. Als je dat als Antwerps criticus meemaakt, zo’n buur naast je hebben, haal je daar uiteraard het tegenovergestelde effect mee en geraak je hoe meer zij zucht en blaast geïnteresseerd in het stuk. Twee Engelstalige meisjes die dans studeren aan het Conservatorium giechelen halfweg de voorstelling. Ze waren net als wij een van de weinigen die kennelijk de humoristische laag van Vandekeybus’ jongste creatie ontdekt hadden. Dat die vrouw – ook al een midlifer – een boze blik naar hen wierp, bewijst vooral dat die laatste er geen hol van begrepen had. Hilarisch? En of!

In Mockumentary of a contemporay saviour zitten 4 acteurs en 3 dansers in een ruimte samen. Niets is er wat hen bindt, ze zijn allemaal verschillend. Blijkt dat ze dood zijn en door de verlosser als uitverkorenen uitgeroepen. Vloek of zegen? Speelt de verlosser een spel met hen of zorgt het ervoor dat ze stilstaan bij hun afgelopen leven? In de sci fiction wereld is infobesitas alomtegenwoordig daarbuiten, en gaat fake news hand in hand met echt nieuws waardoor de wereld onleefbaar geworden is omdat er geen waarheid meer is, geen rust, geen zekerheden. Anabel Lopez heeft de rol van de moeder op zich genomen, en is gescheiden van haar zoontje die ze erg mist. Hij is nog wel in de andere wereld. Verwijzen naar typisch rituele, spirituele daden, zien we in de choreografie waarbij de dansers met de vuisten op het podium slaan, dan weer de handen naar de hemel richten om contact met Hem te krijgen. Tevens zit er iets tribaal in deze voorstelling, bijvoorbeeld wanneer de dansers in of uit de getekende cirkel op het podium treden en de muziek van Charo Calvo zeer ritmisch klinkt. De anderen verdenken Anabel – die tevens als prostituee aan de bak kwam – ervan dat ze wel contact heeft met Hem wanneer ze slapen in een soort cocon. Elk personage heeft een eigen verleden in de wereld, zo was Flavio een model voor een schilder en werd ie anaal door hem genomen. ‘Had ie een kleine penis?’ luidt het in een van de vragen. Het levert een grappig moment op wanneer Flavio D’Andrea de ene na de andere pose op het podium uitvoert.

Jasons (Quarles) personage heeft dan weer een crimineel verleden achter de rug. Een man met heel wat woede in zich. Een Oost-Europese vrouw heeft dan weer heel wat mannen verslonden in Siberië, ze heeft ook twee kinderen gehad maar haar toenmalige man begon op den duur te veel te drinken, zag zijn kinderen als kippen na een tijd, slachtte hen en pleegde vervolgens zelfmoord. Een van de andere performers zal haar vragen of ze zelf al die mannen niet opgeruimd heeft. Zij zal samengebracht worden met Jason wat aanvankelijk langs beide kanten stoot op weerstand, maar uiteindelijk een intense knuffel oplevert waarbij ze elkaar niet willen lossen wanneer Flavio ze uit elkaar wil trekken.

Dat het een cultuurclash en een taalbariière (zo zegt Yung Liu ‘Je nique ta mère’ wanneer ze Annabels Franse tekst foutief nazegt en is zit er taalhumor/verwarring in deze voorstelling tussen ‘You’/’Yung’ en ‘I’ wat doet denken aan de klassieker ‘Hoe lang is een Chinees?’) in die safe zone is, zien we onder andere met de Chinese danseres Yun Liu die meermaals indrukwekkende sterfscènes mag neerzetten. Ze heeft het daarmee gehad en wil ook wel eens leven creëren. Ze vraagt zich af hoe ze dat kan doen. Hoe kijken de mannen naar het leven? De ene ziet het als een cadeau, de ander als een mirakel, maar uiteindelijk kiest ze diegene die stelt dat het leven een test is voor het volgende leven. De man wordt op de schouders van een andere performer gelegd terwijl Yun door drie collega’s in de lucht in een golvende beweging naar hel gebracht wordt om finaal op hem te gaan liggen. Met stip zet zij de meest indrukwekkende dansscènes neer, erg explosief, speels en pittig met veel lifts (al dan niet met opengespreide armen en benen als beeld van totale overgave) ook en haar acteertalent in combinatie met de bewegingen wanneer ze dood moet vallen om daarna opnieuw recht te komen en vervolgens op een andere manier te vallen, is erg straf gewoon. Net als de vraag die Vandekeybus uiteindelijk aan het publiek stelt. Of je de verantwoordelijkheid dat de dingen gaan zoals ze gaan zo maar kan afschuiven op een Verlosser of je die zelf op jou moet nemen. Finaal laat ie zijn performers het publiek in duiken om ons te overtuigen dat we de gekozenen zijn, er niet toevallig zijn en dus deel uitmaken van hen als groep. Dat is ook een van de verdiensten van dit werk, je ziet aanvankelijk individuen op een scène die te veel verschillen van elkaar maar net omdat ze in dezelfde situatie verkeren en op dezelfde plaats creëert dat hoe je het ook draait of keert een band, een soort groepsgevoel waarbij de toeschouwers ook mee in het bad getrokken worden.

Mockumentary of a contemporay saviour is dus een erg intelligente voorstelling geworden die doet nadenken over de (on)zin van het leven en of er daarna nog iets is en zo ja in welke zin en naast die filosofisch-spirituele laag ook erg relativerend is. Vandekeybus serveert dus een verrassende cocktail die we erg wisten te smaken. Alleen al het feit dat ie sci-fi koppelt aan geloof is erg verfrissend. Net als het dansen en spel van Yung Liu.

< Bert Hertogs >