Recensie Olafur Arnalds ★★★★1/2

Ólafur Arnalds trapte zijn All strings attached wereldtour af in de Henri Le Boeufzaal van Bozar waar nog maar net de Koningin Elisabethwedstrijd voor zang was gehouden. Arnalds ging dus in wereldpremière in Brussel. Een mooier cadeau kon Les Nuits Botanique 2018 niet krijgen voor zijn editie dit jaar. 2,5 jaar geleden was het voor de 31-jarige IJslands multi-instrumentalist en componist dat ie nog op de planken gestaan had. En hij wist maar al te goed dat ie eerder in Bozar op het Electronic Arts Festival opgetreden had toen ie in 2014 de technokaart trok met Kiasmos, een zijproject van Janus Rasmussen en hem, waar ie heel kort ook even wat door liet sijpelen tijdens dit optreden wanneer ie de electrokaart trok tijdens Ypsilon. In Brussel had Ólafur Arnalds voor het eerst een drummer bij, Manu Delago, waardoor hij voor het eerst 3055 live kon brengen uit zijn debuutplaat ‘Eulogy for Evolution’ die tien jaar is. ‘Toen ik in mijn computerfiles ging snuisteren, stelde ik vast dat die van 3055 voor het laatst gesaved was in maart 2006. Ik moet toegeven dat ik sindsdien wel wat heb geleerd.’ zo leek hij zijn eigen compositie te minimaliseren. Een prachtig verstild nummer aan de vleugelpiano leverde dat op, begeleid door zijn strijkers, Victor als eerste violist, Vakka als tweede viool, Karl op de viola en Imonut op cello. Een staande ovatie volgde van een laaiend enthousiast publiek.

Openen deed Ólafur Arnalds met Árbakkinn. Drie tonen met de rechterhand speelde hij op de vleugel, terwijl hij om de zo veel tijd zijn rechterhand over de linker liet gaan om enkele basnoten te spelen. Een nummer dat beetje bij beetje verrijkt werd door er een strijker aan toe te voegen. Arnalds voelde zich naar eigen zeggen wat nerveus en wou al meteen de spot op het publiek plaatsen door het te vragen een toon lang aan te houden zodat hij dat kon opnemen en kon gebruiken als laagje voor Þú ert jörðin. ‘Als het niet goed is, heb ik een computerbackup.’ zo stelde hij ons gerust. Maar dat was nergens voor nodig want zijn premièrepubliek klonk piekfijn en de registratie was goed verlopen.

In ‘Only the winds’ streken de violisten hun instrumenten zo aan dat er deels de wat houterige klank van de klankkast in te horen was, de luchtverplaatsing, en een wat ijle toon die er nauwelijks doorkwam. Een indrukwekkend effect werd op die manier bekomen, net als tijdens de allerlaatste toegift Lag Fyrir Ömmu, dat ie ter nagedachtenis van zijn overleden oma geschreven had. ‘Ze zat altijd vooraan bij optredens, dwong me als kind om naar klassieke muziek te luisteren zoals Chopin terwijl ik liever poprock hoorde. Ze was mijn grootste supporter, kocht steeds 50 exemplaren van mijn album om dan aan de ‘flock of old people’ uit te delen die met haar naar Mallorca trokken.’ liet Ólafur Arnalds optekenen. We zagen hem de linker buffetpiano bespelen terwijl de strijkers die rechts in de wachtruimte/het begin van de backstage stonden, het daar akoestisch speelden, op het einde het nummer heel erg zacht en stilletjesaan mochten laten uitdoven door steeds verder weg van ons te wandelen. Erg fragiel en wondermooi in zijn subtiliteit was het eindresultaat.

Die twee buffetpiano’s op het podium waren overigens bijzonder. Het waren disklavieren, een soort moderne pianola, buffetpiano’s met gemotoriseerde hamers die via MIDI-interface aangestuurd kunnen worden vanop afstand. Maar, en dat is het verschil met een pianola, ze kunnen ook live bespeeld worden door een pianist. Bij Re:member worden de disklavieren vanop afstand aangestuurd terwijl Arnalds als tweede laag op de vleugel en synths speelt. Een bijkomende laag volgt via Delago die steevast zijn drums een metaalachtige sound meegeeft door de zijkanten van troms en metalen percussievoorwerpen zoals cowbells en agogobels te betokkelen. De Oostenrijkse Delago tekende overigens voor een sterk en sfeervol ambient voorprogramma toen ie zijn hangs bespeelde, die doen denken aan twee samengebrachte steelpans en ongeveer hetzelfde geluid produceren.

Nieuwe nummers zoals Unfold bracht Ólafur Arnalds feilloos voor het eerst live. Beth’s theme was dan weer een mooi voorbeeld van een nummer dat prachtig geleidelijk opbouwde. Eerst hoorden we Arnalds op de vleugel, vervolgens vulden twee strijkers de sound aan, en daarna nog een koppel. De in alle opzichten bescheiden dertiger, gehuld in een sober wit t shirt en een doodnormale blauwe broek, transponeerde naar een hogere toonaard die wat hoop en licht deed doorsijpelen in de song die met lage strijkers en lage akkoorden een wat weemoedige en erg introspectieve sfeer opriep bij de start. Dat openbloeien halfweg eindigde opnieuw in de toonaard waarin het nummer startte. Zo bleek de cirkel rond.

Een zinderend applaus kreeg eerste violist Victor na een fenomenale vioolsolo tijdens 3326 waarbij de man zowel pizzicato speelde als een variatie bracht rond drie kort aangestreken tonen, gevolgd door twee lange.

Waarom krijgt dit optreden dan geen vijf sterren horen we u denken? Omdat er een lichtfout zat bij de start van Þú ert jörðin en op het einde van Doria een lelijke klank te horen was. ‘Een geest uit de machine’ aldus Ólafur Arnalds. Verder heeft ie nog wat werk aan zijn bindteksten en bleek ie pas op het einde van zijn optreden spraakzamer te worden dan het uiten van de klassieke thank you’s. Maar laat dat alstublieft vooraal detailkritiek wezen op een weergaloos concert.

< Bert Hertogs >

Ólafur Arnalds treedt op 25 oktober 2018 in de Koningin Elisabethzaal in Antwerpen op. Er zijn nog een aantal tickets beschikbaar voor dit concert.

Olafur Arnalds kende met zijn All strings attached tour in Brussel zijn wereldpremière. @livenationbe @bozarbrussels @botanique_bxl @koninginelisabethzaal

Een bericht gedeeld door Concertnews (@concertnieuws) op 13 Mei 2018 om 9:39 (PDT)

De setlist:

1. Árbakkinn
2. Þú ert jörðin
3. Only the winds
4. Re:member
5. Unfold
6. Beth’s theme
7. Ypsillon
8. Ypsillon interlude
9. Partial
10. Dalur
11. 3326
12. Nyepi
13. Nyepi interlude
14. Doria
15. Near light

Bis:

1. 3055
2. Lag Fyrir Ömmu