Recensie First ★★★★

First is de eerste indrukwekkende danssolo van Geert Belpaeme waarmee hij meteen de filosofische kaart trekt over wat ruimte is. First vergt vormelijk en inhoudelijk dus wel wat van de toeschouwers. Een zwarte Steinway & Sonsvleugel staat achteraan het speelvlak. Verder zien we links een zestal visdraden diagonaal opgespannen staan terwijl er ook rechts maar dan in een rechte lijn van achter naar vooraan opgespannen hangen.  Een langwerpige rechthoek wordt in wit op de vloer gecreëerd via de belichting. Het hoofdlicht gaat van lichtgroen over naar warm wit en zomers middaglicht terwijl die na een uurtje voorstelling uitfadet naar rood. Belpaeme trekt in First waarbij hij zich liet inspireren door Tik Tak (hoewel wij eerder vooral Bugs Bunny zagen wanneer ie zijn handen met de vingers naar beneden hoog boven zijn schouders houdt als een dirigent/pianist die op het punt staat om te beginnen), geometrie en Barnett Newmans essay ‘The first man was an artist’ aanvankelijk de strakke rechte lijn tijdens zijn choreografie, met de hiel steunend op de vloer bijvoorbeeld, de teen gestrekt in de lucht, het lichaam als een plank achterover hellend als een diagonaal. Later trekt hij de horizontale lijn ten opzichte van het speelvlak met zijn lijf. Een parallelle diagonale lijn trekken met materie doet ie trouwens ook enkele keren met de vleugelpiano. De eerste keer wanneer ie met zijn rug naar de toeschouwers staat en de toetsen naar ons gericht zijn, daarna wanneer ie het muziekinstrument 180 graden gedraaid heeft.

Ook in het stappen van rechts naar links over die smalle belichte rechthoekige strook zal ie voor rechte lijnen gaan, het ene been stijf gehouden terwijl het andere een scherpe hoek maakt aan de knie. Belpaeme zien we net zoals een pianostuk dansen, met dat verschil dat er geen muziek te horen is bij de start van de voorstelling. Iets uitproberen en impulsiviteit (plots opspringen) is kennelijk key. Drie regels zegt ie op. Dat je wandelt in een rechte lijn van een punt naar een ander, je oneindig kan blijven wandelen op die lijn en in een cirkel kan lopen. Niet veel later geeft ie mee dat wanneer je op aarde in een rechte lijn blijft wandelen eigenlijk een cirkel aan het trekken bent. Het zorgt ervoor hoe we realiteit waarnemen, hoe het fysieke universum zich creëert en verhoudt. In de wereld van First kan de mens zijn eigen wereld creëren én vernietigen.

Het is op basis van deze ingrediënten dat Belpaeme de zijne creëert, eerst trekkend aan een visdraad naar achter stappend op de smalle rechthoekig belichte strook waarmee hij een toon uit de piano laat horen, en bewijst dat toon die in ons oor lijkt binnen te komen als een rechte lijn in feite een resultaat van trilling is. Later laat ie klank uit de piano komen samen met Heleen Van Haegenborgh. Beiden laten de snaren in de vleugel met hulpmiddelen en visdraad extra resoneren om zo op auditief vlak ook een eigen universum te creëren. Het duo hoor je elk een snaar manipuleren waarbij je geen klassieke toon hoort die het oor binnenkomt als een rechte lijn, maar als een golvende, ja zelfs natuurlijke klank. Zodra de twee meerdere tonen tegelijkertijd laten horen, ontwaren we niet alleen die cirkel in de klank die zich steeds prominenter aanbiedt aan ons gehoor, maar slaagt het duo er ook in om een geluidslandschap te laten horen zodat die derde dimensie ook auditief in de voorstelling sluipt. 

Naast tekst (toegegeven het allerlaatste exemplaar was er ons net te veel aan), dans en een live avant-gardistisch klankpalet, brengt Belpaeme ook ‘Sarabande’ van de 18de eeuwse Franse componist Jean-Philippe Rameau. Als pianokruk kiest hij voor een zetel op de eerste rij van de tribune. Rameau situeert hij. De tijd van 1 op 1 waarbij die 1 ook de enige was. De tijd van de harmonieuze tonaliteit. Muziek die zich het best beschrijft als helder, intens en repetitief. Een andere tijdsgeest vermits de onze tegenwoordig chaos is volgens Geert Belpaeme. Zijn voorstelling eindigt dan ook met het deksel van de pianoklankkast in het midden, als een drijvend doelloos mistroostig vlot in een oceaan van zwart voor de laatste man die de taal van de dans nog kent. ‘We are all a prelude at the end of history.’

< Bert Hertogs >