Recensie L Homme de la Mancha ★★★

Hopeloos verouderd is het halve eeuw oude ‘L’Homme de la Mancha’ van Dale Wasserman, Mitch Leigh (muziek), Joe Darion (originele songteksten) / Jacques Brel (vertaling naar het Frans en bewerking) dat regisseurs Michael De Cock en Junior Mthombeni terug vanonder het stof gehaald hebben. Een halve eeuw geleden zorgde Jacques Brel voor de vertaling van deze Amerikaanse musical. Zelf speelde hij destijds ook de titelrol. De huidige herziene versie gaat niet ver genoeg in het updaten van het verhaal naar wat je in 2018 scenografisch verlangt. Lees: ellenlange (stroeve) stukken gesproken tekst waarbij vooral opvalt dat we een Vlaamse cast horen die weliswaar zijn best doet in het Frans maar al snel valt op dat het geen native speakers zijn, erg veel behoorlijk statische scènes waarbij de live video op het al even gedateerde openluchtbioscoopscherm nauwelijks een toegevoegde waarde heeft en het geheel geen dynamisch karakter weet te geven, tenenkrullende clichébeelden met het zandkasteel en het windmolentje als beeld voor zandkastelen bouwen (een valse droom najagen) en vechten tegen een imaginaire vijand. De Cock en zijn team willen vooral mensen aanzetten om te dromen, ver van het cynisme van alledag. Maar vier keer (redelijk kort na elkaar ‘Rêver un impossible rêve‘ na elkaar laten horen, is gewoon te veel van het goede. Het geeft ook pijnlijk weer dat deze musical, die niet slecht is qua muziek, op muzikaal vlak onvoldoende te bieden heeft dat er uitspringt. Zo valt een song als ‘Dulcinea’ wel erg licht uit als je dat tegenover Bernsteins ‘Maria’ plaatst bijvoorbeeld.

Eerder dan een geüpdate versie voor te leggen van deze musical hebben we vooral het gevoel dat geïmiteerd wordt wat er 50 jaar geleden in Brussel op de planken vertoond werd. Wellicht heeft dat met de casting van Jordens te maken die al jaren Jacques Brel imiteert en dicht aanschurkt bij diens stem. Vocaal weet hij ons best wel te boeien. Maar in het gesproken woord mis je een native speaker. Voor ons gaat deze ‘L’homme de la Mancha’ naast een onmogelijke droom najagen, de idealist uithangen en de waanzin van de illusie ook over Aldonza/Dulcinea (prachtig gespeeld en gezongen door de Albanees-Belgische sopraan Ana Naqe die wat ons betreft dé ster van de avond is), een vrouw met ballen die tracht te overleven door betaald te worden voor seks.

Dat er constant ingebroken wordt in de voorstelling zelf door het theater in het theater dat opgevoerd wordt, in combinatie met de dreiging van het proces van de Spaanse Inquisitie voor Cervantes, verslapt de spanningsboog al helemaal voor zover die er al is. Een aantal keer wordt de voorstelling ook onderbroken met videoquotes van de hoofdrolspelers die zich voorstellen aan het publiek en hun droom aan hen vertellen. Waarom we dan toch drie sterren geven? Voor de muzikale uitvoering van het kamermuziekensemble van de Munt (met belangrijke rol voor de gitaren van Jona Kesteleyn en Toon Callier, de hoorn van Anthony Blondeau, en houtblazers Carlos Bruneel (fluit), Luk Nielandt (hobo), Antonio Capolupo (klarinet) en Dirk Noyen (fagot)), de puike acteer- en dansprestatie die de Albanees-Belgische sopraan Ana Naqe neerzet als Dulcinea, de rode zwevende ballon als symbool van hoop/droom die verwijst naar Banksy of Christopher Robin, het einde van de voorstelling die een sterke catharsis oplevert en tegen dat van Les Mis aanschurkt, maar ook daar weer zijn meerdere in moet herkennen. Het kloppen tegen golfplaten komt tijdens een scène wat Stompachtig over. Kortom: de voorstelling ontbreekt het aan inventiviteit en actie. Een rauwe verkrachtingsscène zoals in Jan Fabres ‘Tragedy of a friendship’ had welkom geweest.

L’Homme de la Mancha gaat over Don Quichot die in de prostituee Aldonza een maagdelijke bloem, een gouden parel op een veld van liefde, een prinses (Dulcinea) ziet en haar aanbidt. Door hem wordt ze uit haar rauwe werkelijkheid ‘Je suie née comme une chienne’ getild en gaat ze zelf ook mee in zijn fantasie, al dan niet omdat ze toe is aan wat escapisme.  Zelf is ze niet op haar mond gevallen. Tegen de mannen klinkt het: ‘willen jullie die stoofschotel op tafel of op jullie gezicht.’ En ‘In bed als het licht uit is lijken ze (mannen n.v.d.r.) allemaal op honden.’ Sancho van zijn kant bezingt dan weer zijn liefde voor zijn meester in ‘Je l’aime’. Verder stippen we een over the top gay verkleedpartijtje aan wanneer de barbier van La Mancha op de proppen komt met roze veren op zijn hoofd. In de witte scheerschaal ziet de ijlende ridder een gouden helm. Enkele quotes uit deze productie: ‘Feiten zijn slechts de vijand van de waarheid.’, ‘Ik wou dat de droom geen droom meer was’, ‘Wat is de zin van het leven zonder liefde?’, ‘Het is een brief!’ waarop Dulcinea antwoordt ‘Het is een schrijven.’, en ‘Mag ik elke dag met zo’n visioen ontwaken?’ (wanneer Don Quichot gewond is en ontwaakt in de armen van zijn bezorgde prinses)

Bij het verlaten van de KVS richting treinstation Brussel-Noord spreken enkele echte Aldonza’s ons aan, en bieden hun diensten aan. Wanneer we niet ingaan op hun aanbod wensen ze ons een ‘goede avond’ toe in het Frans. Slecht was die avond zeker niet, maar het kon en mocht beter.

< Bert Hertogs >