Recensie Drie Zusters ★★★1/2

Somber en uitzichtloos, is de sfeer die heerst in Tsjechovs Drie Zusters. Dat er een publiek is voor een repertoirestuk als dit, een klassieker die drie uur duurt en verre van een makkelijk avondje theater oplevert, bewijst theater Zuidpool. De drie voorstellingen die het gezelschap speelt in CC Berchem zijn dan ook hopeloos uitverkocht net als vele andere tijdens deze tour. Wat wil je ook, met een cast waarvan maar liefst drie leden op dit moment schitteren in een tv serie. Evgenia Brendes (Nu te zien in ‘Over Water’ op één) zet een overweldigende Irina neer. Ze mag dan ook een prachtige emotionele boog maken met haar personage: van de frisse, guitige, cutie pie en stralende jarige die twintig wordt in haar wit kleedje en vol verlangen uitkijkt om naar Moskou te gaan op een dag naar de vrouw die op haar drieëntwintigste vaststelt dat ze geen liefde voelt voor Toezenbach net voor ze met hem zal trouwen en beïnvloed zal worden door Masja’s donkere humor (haar cynisme, ironie en lusteloosheid zoals dat te horen is in Jan De Wildes ‘Een vrolijk lentelied’) waardoor ze haar jeugdige en dromerige idealisme verliest, en het stralende in haar ogen en haar expressie doffer wordt: ‘Ik ben 23 en mijn hersenen zijn verschrompeld’.

Toezenbach (Lukas De Wolf die de rol van onderhandelaar in ‘de Dag’ speelt op Vier), haar toekomstige man, zal omkomen in een duel met Soljony (rol van Flor Decleir). Flors zus Sofie Decleir (ook al te zien in ‘De dag’ op Vier) zet de rol van de ironische, op Natasja’s kap zittende ‘Draag jij nu een groene ceintuur?’ Olga knap neer in haar kenmerkende zachte en licht onderkoelde stijl. Haar personage wordt tegen haar wil directrice. Het troosteloze lot van Drie Zusters wordt ook zichtbaar, met een decor dat steeds kaler wordt naar het einde toe. Andrej (Jan Hammenecker) heeft dan ook het huis als hypotheek ingezet voor zijn schulden: 35.000 roebel.   Hij wil meer respect voor zijn vrouw Natasja (Kaat Hellings) die volgens hem fijnzinnig is. Maar in het tweede deel moet ie bekennen dat ze vulgaire trekjes heeft. Ook in de dokter Tsjeboetykin (neergezet door Erik Van Herreweghe) zit het verval, een man die op het einde, net als Irina doodmoe is en het kinderliedje ‘Daar vaart een man op zee’ zingt, wat het terug kinds worden van de ouder, en het verlangen naar vroeger toont. Irina heeft zich er ondertussen bij neergelegd dat ze Moskou niet meer zal terugzien. Tot haar elfde woonde ze er.

Dat Tsjechovs Drie Zusters een erg modern stuk is en ook perfect past bij de huidige tijdsgeest, bewijst theater Zuidpool. Ook nu zitten we in een overgangsfase in de samenleving die in verval geraakt. De verandering is merkbaar, de verbrokkeling van het gezin als hoeksteen van de samenleving is een feit. Het individu en egocentrisme staat steeds vaker centraal. Maar naar waar dat allemaal zal leiden, weten we niet. Iedereen leeft wat in zijn eigen wereldje en babbelt, of filosofeert erop los. Er is wel die hoop dat het geluk uiteindelijk er zal komen, maar dat is voor volgende generaties, over zo’n 200 jaar. De verliefde majoor Versjinin (Koen van Kaam) stelt het zo: ‘Over twee driehonderd jaar breekt een nieuw leven aan vol geluk waar wij natuurlijk niets aan hebben maar dààr leven wij nu voor. Daar werken wij en lijden wij voor. Wij creëren het en dat is de enige zin van ons bestaan òns geluk zo je wil.’ Hij is getrouwd maar start een affaire met Masja. Zijn vrouw onderneemt zo nu en dan een zelfmoordpoging om hem te pesten. ‘Ondertussen moeten we werken.’ klinkt het uit Irina’s mond die als prille twintiger nog met veel goesting in het leven staat, maar al snel gebukt zal gaan onder het systeem en haar job niet meer zo fijn zal vinden. Dat dromerige, dat idealistische verliest ze dus gaandeweg in de voorstelling en stilaan sluipt het besef binnen dat het over twee eeuwen niet beter zal gaan. Irina weet tegen dan ook dat ze een kruis kan zetten over haar droom om ooit terug te keren naar Moskou om daar de liefde van haar leven tegen te komen.

Wat het luisteren naar zo’n gitzwarte visie op de samenleving en het leven toch verteerbaar maakt, is het parfum van absurdisme - onder andere te horen in ‘Als het dichtbij lag, was het niet veraf. Als het veraf lag, was het niet dichtbij’ en het liedje ‘Er staat een paard in de gang’ – waarin Drie Zusters baadt. Elk personage lijkt daarbij overigens te wachten op Godot, het geluk dat maar niet komen wil...

< Bert Hertogs >

Credits:

TEKST Anton Tsjechov (1900)
REGIE Jorgen Cassier
SPEL Sofie Decleir, Greet Verstraete, Evgenia Brendes, Lukas De Wolf, Koen van Kaam, Jan Van Hecke, Kaat Hellings, Jan Hammenecker, Eric Van Herreweghe, Flor Decleir, Kristin Arras & Jacques De Bock.
LICHTONTWERP Harry Cole
KOSTUUMONTWERP Andrea Kränzlin
ASSISTENTIE KOSTUUMONTWERP Alix Meulemans
TECHNIEK Eva Dermul & Thomas Cuyckens
TOURMANAGEMENT Elke Verschueren
PRODUCTIE Zuidpool