Recensie Les Miserables the staged concert ★★★★★

Een concertante versie hors catégorie. Wat een cast! Wat een ensemble! Wat een geweldige arrangementen! Nog nooit eerder zagen we het publiek als het ware in een milliseconde na de allerlaatste noot collectief een staande ovatie geven en een productie als deze een overweldigend applaus bezorgen. Alle sleutelmomenten in deze show zijn dan ook toppers en krijgen achteraf een daverend applaus en gejoel van de die hard Les Mis-fans. Het ensemble bezorgt ons met ‘At the end of the day’ en ‘One day more’ instant kippenvel. De samenzang is van een exquis niveau. Het vrouwenkoor schittert bijvoorbeeld in ‘Lovely ladies’ terwijl het arrangement van ‘Drink with me to days gone by’ waarin de vrouwen en de mannen in dialoog gaan met elkaar om door een ringetje te halen is.

Met ‘Who am I?’ zet Alfie Boe als wellicht een van de sterkste Valjeans ever een krachttoer neer. Moeiteloos haalt ie die hoge noot ‘24601’ helemaal op het einde van het nummer terwijl zijn ‘Bring him home’, begeleid door strijkers en harp die rechtsboven op het podium zitten, duidelijk een gevoelige snaar weten te raken. Carrie Hope Fletcher ontroert als Fantine in ‘I dreamed a dream’. Shan Ako bezorgt als zwarte actrice in de rol van Eponine Les Mis letterlijk en figuurlijk die welgekomen extra kleur. Haar versie van ‘On my own’ weet het publiek zeer sterk te waarderen. Tranen in onze ogen krijgen we tijdens de eerste noten van ‘A little fall of rain’ dat ze met erg veel emotie, lieflijk, en zacht zingt met Rob Houchen.

Komiek Matt Lucas komt helemaal aan zijn trekken. Er zijn een behoorlijk aantal lijnen bijgeschreven voor hem zodat ie het publiek een aantal keer op adem kan laten komen samen met Katy Secombe die mevrouw Thénardier speelt.  Hun ‘Master of the house’ werkt moeiteloos op de lachspieren. Andere zaken die in deze productie opvallen, is dat Alfie Boe meer parlando in het begin van de voorstelling lijkt te brengen in combinatie met zang. Songs in het eerste bedrijf lijken ook steeds sneller gebracht te worden telkens we naar Londen gaan. ‘They speeded it up’ horen we fans dan ook bevestigen. Michael Ball doet ons uitroeptekens plaatsen in onze notities tijdens zijn solo’s ‘Star’ en ‘Soliloque’. Wanneer hij in confrontatie mag gaan met Alfie Boe, tillen de twee ijzersterke zangers elkaar nog wat extra op qua niveau. Op muzikaal vlak horen we veel harp en strijkers tijdens gevoelige momenten. Les Misérables the staged concert is dan ook niet alleen romantisch, ook het geloof (o.a. in het leven na de dood) is aanwezig. Conclusie: Les Misérables the staged concert is een mijlpaal in de geschiedenis van Les Mis en de volgende mijlpaal wil Cameron Mackintosh in december afleveren met een nieuwe productie in het Sondheim Theatre dat nu gerenoveerd wordt.  

34 jaar stond de musical Les Misérables namelijk onafgebroken in Londen. Dat is een record. Les Mis mag zich dus de langst lopende musical van de West End noemen. Toen de productie op 8 oktober 1985 in première ging in the Barbican Theatre zag het er nochtans niet meteen naar uit dat producent Cameron Mackintosh een hit te pakken had. De recensies waren negatief, ook op de BBC, en net toen moest Cameron al meteen groen licht geven voor de transfer naar The Palace Theatre (waar nu Harry Potter and The Cursed Child speelt). Daar had ie al voorschotten voor betaald. De uiteindelijke beslissing nam ie toen hij pas na enkele pogingen de box office manager aan de lijn kreeg van the Barbican Centre die hem meldde dat hij nog nooit eerder de ticketverkoop zo snel zag gaan. De ochtend na de première waren er 5.000 tickets verkocht, de telefoon stond roodgloeiend de ganse tijd. De producent heeft toen de kracht van mond-aan-mondreclame ontdekt en dat de perceptie van het publiek niet noodzakelijk weerspiegeld wordt in artikels van critici. 34 jaar later heeft het publiek nog steeds honger naar Victor Hugo’s roman, een klassieker, die op een zeer toegankelijke manier de studentenrevolte in Parijs in het begin van de 19^de eeuw, het verschil tussen arm en rijk, onder de aandacht brengt in een romantische verhaal dat plaatsvindt in een historische context. In die zin dat Cameron the Queen’s Theatre waar de originele productie na de transfer van the Palace Theatre van april 2004 tot 13 juli 2019 onafgebroken geprogrammeerd stond, renoveert en er vanaf 18 december een nieuwe versie in première laat gaan. Het theater wordt dan omgedoopt tot Sondheim Theatre.

Om die periode te overbruggen staat in het Gielgud Theatre, aan de andere hoek van Shaftesbury Avenue Les Misérables the staged concert sinds 10 augustus tot 30 november geprogrammeerd met een cast en orkest van meer dan 65 in totaal. Na het 10-jarige verjaardagsconcert van Les Misérables in the Royal Albert Hall op 8 oktober 1995 en Les Misérables in Concert dat naar aanleiding van de 25 jarige verjaardag georganiseerd werd in the O2 Arena op 3 oktober 2010, kunnen Les Mis-fans dus opnieuw een concertante/semi-geënsceneerd voorstelling bijwonen in Londen. De versie in de Gielgud Theatre is samengesteld met als basis het materiaal en het concept dat eerder gebruikt werd voor de concerten in the O2 Arena. Net als in the O2 Arena tekenen opnieuw Alfie Boe als Valjean (afwisselend met John Owen-Jones die in 1998 de jongste Valjean op de West End werd) en komiek Matt Lucas als Monsieur Thénardier. Michael Ball die in 1985 de rol van Marius speelde is nu oud genoeg om de rol van Javert te spelen. Carrie Hope Fletcher speelde als zevenjarige de rol van Eponine in the Palace Theatre en zingt nu de rol van Fantine.

Les Misérables was niet de eerste musical van Alain Boublil en Claude-Michel Schönberg. Beïnvloed door Jesus Christ Superstar en zijn operateske vorm creëerden ze ‘La Révolution Française’. In 1980 ging na veel moeilijkheden Les Misérables in première in Palais des Sports in Parijs. Maar zij moesten wijken voor een andere productie die al in die zaal zat en zo verdween Les Mis geruisloos van de Parijse scène. Les Mis kwam er nadat de makers Oliver de musical gezien hadden. In het personage Gavroche zagen ze in zekere zin gelijkenissen met The Artful Dodger. Het is in oktober 1982, net nadat Cameron met Webbers Cats in première ging, dat de Hongaarse regisseur Peter Farago het conceptalbum Les Misérables aan Cameron Mackintosh bezorgt. Na enkele songs is hij overtuigd. Hij laat de musical herwerken, vertalen en er worden nummers bijgeschreven.

Les Misérables is nooit een musical geweest waar een hit in zat. Tot Susan Boyle in 2009, 10 jaar geleden dus, iedereen met verstomming sloeg met haar versie van ‘I dreamed a dream’ tijdens Britain’s got talent. De originele song van Alain Boublil, Jean-Marc Natel en Claude-Michel Schönberg heette ‘J‘avais rêvé d‘une autre vie’ oorspronkelijk ingezongen door Rose Laurens. De Brit Herbert Kretzmer vertaalde het nummer net als alle andere songs en het libretto naar het Engels. Kretzmer was op de radar van Cameron gekomen via de Engelstalige songteksten die hij schreef met Charles Aznavour, zoals ‘She’, een van zijn grootste hits.

< Bert Hertogs >