Recensie Burning ★★★

Met No Surprises van Radiohead eindigt Burning. Het vat nog het best van al deze voorstelling van Julien Fournier samen. Geen verrassingen zien en krijgen we te horen tijdens deze voorstelling die over burn-out gaat. Een erg actueel thema en het moet gezegd dat Théâtre National dus opnieuw de vinger aan de pols weet te houden met deze maatschappelijk geëngageerde voorstelling. Die kleurt echter mooi binnen de lijntjes dat het een geroutineerd theaterbezoeker weinig nieuwe elementen bezorgt. De opbouw is klassiek, we zien een man dozen verplaatsen, en anders opstellen tot ie er letterlijk bij neervalt en een toren dozen meesleurt. Verder (snel)wandelt hij op een loopband en kan hij na verloop van tijd dat tempo niet meer aan waarop ie op zijn achterwerk van de band schuift en lichtjes gekatapulteerd wordt. De man worstelt met zijn work-lifebalance tot de zaak onhoudbaar wordt. Hier te zien in een podiumelement dat overhelt (wat ons helaas een déjà-vu gevoel bezorgt: ook in het straattheater ‘As the world tipped’ van het Britse Wired Aerial Theatre vorig jaar op Sziget Festival zagen we een gelijkaardige scenografie) waardoor de dozen naar beneden vallen.

Burning laat de kijker onder andere weten dat een burn-out een term is die uit de luchtvaartsector zou komen. Daarnaast worden er heel wat cijfers op ons losgelaten hoe het staat met de gezondheid onder andere van werkenden, hoeveel percent van hen aangeeft dat hun werk negatieve invloed op hun gezondheid heeft, hoeveel % zegt te kampen hebben met stress op het werk (waardoor ze relaxatieoefeningen nodig hebben nadien), enz. Die massa data wordt op ons losgelaten. In eerste instantie vinden we het jammer dat het aan zo’n hoog tempo op ons afgevuurd wordt (ook in fraaie infographics, zoals een geprojecteerd taartdiagram op het podium waarop Julien even breakdancend op draait) zodat we maar een fractie ervan kunnen onthouden of neerschrijven. Aan de andere kant, ligt de hoge informatiestroom, mails die meteen beantwoord moeten worden, het gevoel constant de smartphone te moeten checken, enz. net mee aan de basis van burn-outs en is dit dus een goede regiekeuze.

De sterkte van deze voorstelling is onmiskenbaar de creatie van de video en belichting door respectievelijk Yannick Jacquet en Arié Van Egmond. Die gaat in dialoog met Fournier, projecteert met uiterste precisie een vlak of een letter op een van de 12 dozen die de performer in het begin van de voorstelling verplaatst. Timing en accuraatheid zijn hier essentieel.

Prestatiedrang zien we in een scène waarin de off stage stem van Laurence Vielle als een GPS aanwijzingen geeft aan Julien. Die draait cirkeltjes rond de middelste doos die een rond punt voorstelt, of maakt spiraalbewegingen tussen twee dozen die diagonaal ten opzichte van elkaar opgesteld staan. Het traject met lijnen, bogen, pijlen, stippellijnen en trapjes zien we hem perfect synchroon volgen. Maar het knapste beeld is ongetwijfeld het moment dat ie enkele dozen opent daar kubusachtige structuren of en balk uithaalt en die verspreidt over het rechthoekige vlak. Zo zien we een stad ontstaan met wolkenkrabbers. Een stad die via de visuals in vlammen opgaat.

Erg scherp wordt de voorstelling naar het einde toe. Zo is er de getuigenis van een vrouw die de leiding had van een geheim project: een herstructurering waarbij mensen met 15 tot 20 jaar ervaring in het bedrijf van de een op andere dag hun baan verloren omdat hun technische jobs uitbesteed werden aan veel goedkopere krachten in Bulgarije. Zelf stond ze ook op de lijst van mensen die ontslagen zouden worden, maar ze werd zoet gehouden dat iemand die Bulgaren ook zou moeten opleiden. Echt bijtend wordt het wanneer we daarna kinderen horen over hun droomjob: actrice worden, brandweerman, iemand die in de zoo werkt, … het contrast tussen dit jeugdig idealisme en enthousiasme in vergelijking met hoe hard het systeem in feite is, en wat Burning ook aantoont (steeds hogere eisen inzake performantie, minder mensen die meer moeten doen, enz.), zodat het rendabel blijft, hakt er stevig in. Net als Radioheads songtekst uit No Surprises dat een oproep doet om de regering omver te werpen.

A heart that‘s full up like a landfill
A job that slowly kills you
Bruises that won‘t heal
You look so tired, unhappy
Bring down the government
They don‘t, they don‘t speak for us
I‘ll take a quiet life
A handshake of carbon monoxide

< Bert Hertogs >

Het 52-minuten durende Burning speelt nog t.e.m. 7 december 2019 in Théâtre National in Brussel.