Recensie Every Ending ★★★

Perversie en ranzigheid in een formeel jasje gestoken waardoor de zaak tot iets hogers verheven wordt. Dat doet het Lâp collectief (Naomi Beeldens, Isaak Duerinck en Ewout Lehoucq dat voor de gelegenheid aangevuld werd met Katrin Lohmann) en regisseur Wouter Van Looy met Every Ending op Wintervuur waar de productie in première ging. Baseren doet de voorstelling zich op ‘Quartett’ van Heiner Müller uit 1980 dat op zijn beurt gebaseerd is op de briefroman ‘Les liaison dangereuses’ van Pierre Choderlos de Laclos uit 1782. Hierin zien we de libertijn Valmont aan het werk die een nieuw slachtoffer zoekt. Markiezin Merteuil die vroeger de lakens met hem deelde, houdt van intriges en die zijn bondgenoot is, vindt het geen goed idee dat ie zich zou storten op de vrome getrouwde Madame de Tourvel. Liever ziet zij hem wraak nemen op de toekomstige echtgenoot van de jonge Cécile die ze allebei nog een lesje willen leren.

“Ik hoop dat mijn spel je niet verveeld heeft. Dat zou onvergeeflijk zijn.” zegt Valmont (cellist Ewout Lehoucq) op het einde van Every Ending. Op dat moment zijn de maskers afgevallen, en de kledingstukken van de maskerade op de vloer gelegd. De rode doorschijnende doeken waarachter het sensuele, mysterieuze spel van verleiding, macht en seksualiteit heerst, afgetrokken. De tule, opvallend in de kleuren van de Belgische vlag waarin Katrin Lohmann gekleed was achteraan gelegd. De schijn doorprikt, het toneel, het spel voorbij. Daarachter breidt het collectief op synthesizer, accordeon (gespeeld door Isaak Duerinck) en cello nog het meditatieve ‘Oraison’ van Olivier Messiaen waarvan we eerder in de voorstelling ook extracten uit ‘Vingt regards sur l’enfant Jésus’ en ‘Louange à l’éternité de Jésus’ mochten horen. Een erg trage compositie is ‘Oraison’ die wel lijkt ter plaatse stil te staan in plaats van vooruit te gaan. Eerlijk? Wat ons betreft had dat geschrapt mogen worden, en de black out volgen nadat alle kostuums en de doeken op de vloer waren gelegd. Dat Every Ending een al met al trage voorstelling is, begrijpen we. Verleiding, macht, intrige zijn in se nu eenmaal zaken die hun tijd nodig hebben om zich druppelsgewijs te ontwikkelen. Toch is het opmerkelijk dat sommige scèneovergangen met lang aangehouden tonen wat aan de lange kant zijn en de spanningsboog daarnet net verslappen. Dat mocht wat ons betreft iets strakker.

Niet dat alles traag gaat in Every Ending overigens. Pittig, door pizzicatospel op cello wordt ‘I wanna be your dog’ van The Stooges begeleid waarin te horen is hoe in deze voorstelling een vrouw (Naomi Beeldens neemt de zang voor haar rekening) seks wil hebben. Het toont in combinatie met de andere muzieknummers aan dat Every Ending net als ‘Quartett’ dubbel is en balanceert tussen soberheid aan de ene kant en het flamboyante van een cabaret aan de andere kant.

Het scherpst van al is Every Ending met stip wanner het misbruik in de kerk en schijnheiligheid aanklaagt: ‘Het huis van God heeft veel kamers’. klinkt het onder andere en over orale seks noteren we: ‘Wat God gegeven heeft, mag de mens niet uitspuwen’. Vrij vertaald: ‘slikken zal ze, godverdomme!’ Eerder horen we Valmont stellen dat het godslastering zou zijn om en mond enkel te gebruiken om in- en uit te ademen en de sleur van het voedsel, net als de aars meer kan dan enkel stront uitschijten.

Naast ‘Priez pour paix’ van Francis Poulenc, ‘Nacht und Traüme’ van Franz Shubert, ‘Der Tag ist vergangen’ van Anton Webern (gezongen door Naomi Beeldens, begeleid door buffetpiano), en ‘Pipermint’ van Meret Becker, horen we ook een erg gesmaakte versie van ‘In dreams’ van Roy Orbison door Katrin Lohmann, minimaal begeleid door drums en een streepje synths, dat op het einde van de voorstelling erg ironisch, ja zelfs wat cynisch en naïef aanvoelt. Want als Every Ending vooral een ding doet, is het aantonen hoe wreed mensen kunnen zijn (tot moorden toe) en relaties om ‘iemand hebben’ draaien en winnen van een ander. Het gaat dus verder dan Valmonts pleidooi om de lichaamsopeningen op seksueel vlak maximaal te benutten. Wie zich daarvoor openstelt,  verveelt zich niet tijdens Valmonts spel. Integendeel, het zet zowel op psychologisch als filosofisch vlak tot nadenken. Every Ending is allesbehalve een hapklare brok dus. Zoals we gewend zijn, vraagt muziektheater Transparant dan ook wel een zekere intellectuele inspanning van zijn toeschouwers.

< Bert Hertogs >

Every Ending is nog t.e.m. 4 januari 2020 te zien op Wintervuur

muziek en zang van o.a. Naomi Beeldens, Isaak Duerinck, Ewout Lehoucq, Katrin Lohmann
concept & regie Wouter Van Looy 
geluidsontwerp Jo Thielemans 
kostuums Johanna Trudzinski 
scenografie Sascha van Riel 
lichtontwerp Anne Van Es

Coproductie Wintervuur

Met steun van Tax Shelter van de Belgische Federale Overheid en de Vlaamse Overheid.