De 10 beste live streams van The National Theatre totnogtoe

Nog tot minstens eind augustus blijft the National Theatre gesloten als voorzorgsmaatregel om de verdere verspreiding van het coronavirus COVID-19 tegen te gaan. Sinds de sluiting zet het onder de noemer National Theatre at Home elke donderdag een gratis stream online van een recente productie die in het Londense theater te zien was. Op die manier kan iedereen genieten van wereldklassetheater. Ondertussen werden er al 16 streams online gezet. Tijd om onze voorlopige top 10 bekend te maken.

1.Frankenstein ★★★★★

Benedict Cumberbatch schittert als the creature in deze regie van Oscarwinnaar Danny Boyle (Trainspotting, Slumdog Millionaire) die zich baseerde op de roman van Mary Shelley. Knap hoor hoe Cumberbatch in het begin alle moeite heeft wanneer zijn personage ‘geboren wordt’, leert kruipen, met vallen en opstaan leert recht te staan en uiteindelijk weet te stappen en te lopen. Qua beweging en spel is dit absolute top. Gaandeweg leert hij en zal hij zich ook kunnen uitdrukken via de Engelse taal. Let ook op de verschillende elementen die aanwezig zijn in deze productie: aarde, lucht, water, vuur en geluid (ether). Deze voorstelling was in 2011 te zien, gaat over schoonheid en lelijkheid, licht en donker, goed en kwaad. Het lichtontwerp van Bruno Poet is fenomenaal. De muziek die in de voorstelling te horen is, is van Underworld. Quote om te onthouden: ‘All I ask is the possibility of love. Build me a woman!’

Deze stream was van 30 april tot 7 mei te zien.

2. A Midsummer Night’s Dream ★★★★★

Foto: Manuel Harlan

Van het beste wat we ooit zagen qua immersive theatre, dat is A midsummer night’s dream in The Bridge Theatre in een regie van Nicholas Hytner. Hytner ging aan de slag met de tekst van Shakespeare, brengt hilarisch theater in het theater (die eindscène waarin zowel amateurtoneel als het publiek door de mangel gehaald wordt!), acrobatie, dans en zang in een in the round voorstelling die een deel van het publiek, staand in de pit ook immersive meemaakt. A midsummer night’s dream is een exuberant feest voor de zintuigen, een ijzersterke komische totaalbeleving waar zowel jong als oud van kan genieten. Het daverend applaus achteraf voor cast en crew was dan ook niet meer dan verdiend. Gwendoline Christie, onder andere gekend van haar rol als Brienne van Tarth in Game of Thrones speelt Hippolyta en Titania.

Deze stream was te zien van 25 juni tot 2 juli 2020.

3. The Madness of George III ★★★★★

Foto: Manuel Harlan

Een waanzinnig sterk The Madness of George III, dat geschreven werd door Alan Bennett en geregisseerd werd door Alan Penford laat The National Theatre zien. Het stuk gaat over de Regency Crisis van 1788 tot 1789. De set en de kostuums weerspiegelen deze periode.

Olivier Award-winnaars Mark Gatiss (Sherlock, Wolf Hall, NT Live Coriolanus) en Adrian Scarborough (Gavin en Stacey, Upstairs Downstairs, After the Dance) spelen de hoofdrollen als George III en Dr. Willis. Het duo speelt de pannen van het dak. Gatiss zet erg geloofwaardig George III neer zowel qua tekst als beweging. Hij is het die straffe quotes als ‘I am not going out of my mind. My mind is going out of me.’ mag zeggen terwijl de dialogen met zijn tegenspeler Adrian Scarborough op zijn zachtst gezegd pittig zijn: ‘I’m the King of England!’ – ‘No sir, you are the patient!’

Tussen de scenes door horen we muziek van Händel waaronder ‘Zadok the priest’ dat twee keer te horen is. Daarnaast is er ook toneel in het toneel te zien met een streepje King Lear.

Deze stream was te zien van 11 juni tot 18 juni 2020.

4. Amadeus ★★★★1/2

Foto: Marc Brenner

Volg je de conventies en geniet je zo in de tijd waarin je leeft (de 18de eeuw) van tijdelijk succes? Of word je een vernieuwer omdat je bulkt van het talent en het muzikale gehoor? Daarover gaat Amadeus van Peter Shaffer in een recente regie (2017) van Michael Longhurst. Wanneer Salieri (Lucian Msamati) merkt dat Mozart (Adam Gillen) over veel meer talent beschikt dan hij zal hij er alles aan doen om zijn positie te handhaven aan het Weense hof, ten nadele van Mozart die arm sterft en in een anoniem graf terecht komt. Amadeus toont dus aan hoe mensen via chantage, machtsmisbruik, politieke spelletjes, seksisme … hun positie waar ze zich aan vastklampen weten te behouden terwijl echt talent klein gehouden wordt. Deze buitengewone sterke productie verklaart zo ook waarom er zo veel middelmatigheid in onze wereld is.

De voorstelling begint wanneer we Salieri in 1823 zien in een rolstoel net voor ie zal sterven. Daarna volgt de voorstelling die een flashback vormt naar de periode 1781-1791. Zowel de erg conventionele muziek van Salieri als de op zijn zachtst gezegd sublieme van Mozart horen we naast erg moderne die meer naar noise neigt en de state of mind van Salieri muzikaal ondersteunt. Het prima sound design is van de hand van Paul Arditti. Simon Slater is de music director van deze voorstelling.

Mozart zal er dankzij zijn goed gehoor en geheugen in slagen om Salieri’s mars, een compositie die hij laat horen om Mozart te begroeten, meteen te kunnen naspelen en verrijkt het met versieringen en variaties. ‘Kwam het dan al in me op om hem te vermoorden?’ horen we Salieri, erg vroeg na een van de eerste ontmoetingen met Mozart, zeggen.

Deze stream was te zien van 16 tot 23 juli 2020.

5. Small Island ★★★★1/2

Foto: Brinkhoff-Moegenburg

Small Island dat gebaseerd is op de roman van Andrea Levy, bewerkt werd door Helen Edmundson en geregisseerd door Rufus Norris gaat over Jamaicanen die tijdens de Tweede Wereldoorlog meevochten met de Royal Air Force. In die tijd was Jamaica nog een kolonie van het VK. Na de oorlog bleken deze soldaten te dromen van een toekomst in het Verenigd Koninkrijk. Maar daar stelden ze niet zelden vast dat ze gediscrimineerd werden omwille van hun huidskleur ook al hadden ze tijdens de oorlog zij aan zij met de Britten gevochten. Zwarten moesten achteraan in de bioscoop plaatsnemen en werden geconfronteerd met racistische opmerkingen als ‘Ga terug naar de jungle waar je vandaan komt’ (wat in deze voorstelling de uitdagende repliek oplevert: ‘Ik ben hier nog maar net. Ik heb je vrouw nog niet kunnen neuken’. Ook vooroordelen als ‘It’s the teeth and glasess bringing them here’, dat ze uit waren op het geld uit de sociale zekerheid kortom, kregen ze naar hun hoofd geslingerd … En als ze al werk vonden, was dat vaak zwaar werk en zelden goed betaald, net zoals een degelijke verblijfplaats vinden, een behoorlijke uitdaging was.

Small Island, dat vorig jaar in mei voor het eerst werd opgevoerd in the National Theatre toont dat elke burger verlangt naar een beter leven, een toekomst. En dat die het verdient. Een zeer verzorgde intieme productie werd het over verschillende levens (Michael, Hortense, Queenie, Gilbert en Bernard) die na verloop van tijd in elkaar samenvloeien. Een knappe voorstelling die minimal elementen combineert met het epische (via de video bv.) van een filmervaring. Small Island blijkt één jaar later nog steeds brandend actueel. #blacklivesmatter

Deze stream was te zien van 18 tot 25 juni 2020.

6. Treasure Island ★★★★1/2

Foto: Johan Persson

Net als Frankenstein wordt deze Treasure Island van Robert Louis Stevenson met aanpassingen van Bryony Lavery op een draaiend podium gespeeld. Dat zorgt ervoor dat het geheel erg dynamisch oogt en de scènewissels vlot verlopen. Patsy Ferran speelt op een erg aanstekelijke manier de rol van Jim, met veel gevoel voor avontuur en nieuwsgierigheid in haar sprekende ogen. Lizzie Clachan stond in voor het set design. Dat levert in het eerste bedrijf van deze productie uit 2014 een indrukwekkende scène op waarin we een echte piratenboot te zien krijgen.

Deze stream was van 16 tot 23 april te zien.

7. A Streetcar Named Desire ★★★★

Foto: Johan Persson

A Streetcar Named Desire dat Tennessee Williams schreef en geregisseerd werd door Benedict Andrews gaat over waarheid en illusie die zich in elkaar weven tijdens het toneelstuk. We zien hoe de personages binnenstebuiten gekeerd worden door de kracht van het verlangen. In het krappe appartement van Stella en Stanley wordt te dicht bij elkaar geleefd, in een soort kooi waarin de personages gevangen zitten en gedefinieerd zijn. Deze voorstelling die in 2014 gefilmd werd, wordt in the round gespeeld op een draaiend podium. We zien niemand minder aan het werk dan Gillian Anderson (The X-Files, The Fall, Sex Education) die op indrukwekkende manier de tragische rol van Blanche DuBois neerzet en vooral in het laatste uur van deze ietwat trage voorstelling haar personage meer body geeft. Vanessa Kirby (The Crown, Mission Impossible 7) speelt haar zwangere zus Stella waarbij ze intrekt. Ben Foster (Lone Survivor, Kill Your Darlings) is Stanley, Stella’s gewelddadige man die bowlt en pokert en al snel doorheeft dat Blanche vol leugens zit. De neerwaartse spiraal waarin ze verkeert, clasht met de brutaliteit van Stanley. Het trio Anderson-Kirby-Foster is geweldig. Deze stream is geschikt voor kijkers die ouder dan 15 jaar zijn gezien er huiselijk en seksueel geweld in voorkomt.

Deze stream was beschikbaar van 21 mei 2020 tot 28 mei 2020.

8. One man, two guvnors ★★★★

Foto: Johan Persson

De allereerste stream die the National Theatre op de wereld losliet, was meteen al een van hun succesproducties: One man, two guvnors (recent in Antwerpen ook te zien als Ene gast, twee bazen). Richard Bean ging hiervoor de mosterd halen bij 'The Servant of Two Masters' van Carlo Goldoni. Nicholas Hytner stond in voor de regie, tijdens de scènewissels horen we songs van Grant Olding. De productie werd een ware hit op de West End en Broadway. Niemand minder dan James Corden die we kennen als host van The Late Late Show, zet hier de rol van Francis Henshall neer in deze hilarische komedie die niet alleen met over the top situatiehumor speelt maar ook met taal (let op het alliteratiespelletje). Helemaal te gek wordt het wanneer net op de avond dat de stream werd opgenomen, Corden zoals steeds een sandwich vraagt aan het publiek omdat zijn personage scheurt van de honger. Wat blijkt? Een man heeft wel degelijk een sandwich op zijn schoot met hummus liggen. Het zorgt er even voor dat Corden mag freewheelen en bijvoorbeeld hem gevat repliceert: ‘Ik begrijp waarom je het nog niet hebt opgegeten.’

Deze stream was van 2 tot 9 april te zien.

9. Twelfth night ★★★1/2

Foto: Marc Brenner

William Shakespeares Twelfth Night in een regie van Simon Godwin is bij momenten wat langdradig. Vooral halfweg de productie dan die 2 uur en 42 minuten duurt. Tamsin Greig speelt een hilarische rol als Malvolia. Verder tekenen we een van de pot gerukte lange scène op in de tuin van Olivia. Daar zien we een vierkante fontein in drie lagen gemaakt van rooskleurig marmer. Het middelste gedeelte heeft links en rechts een kraan om te drinken. Wanneer iemand daarvan wil drinken spuit het water aan de andere kant waardoor een ander personage nat wordt. De fontein is omzoomd met draaiende vormbomen waarachter sommige personages zich erg lang weten te verschuilen en ongezien blijven. Een van de grappigste scènes speelt zich af in het buitenzwembad van Olivia (Phoebe Fox) wanneer die Tamara Lawrence (Viola) in het water trekt. Viola is op dat moment vermomd als man, Cesario, en zo’n plonspartij kan haar ware sekse verraden …  Het spel van het trio Tamara Lawrence, Phoebe Fox en Tamsin Greig is ronduit om van te smullen. Wat niet wegneemt dat de regisseur wat ons betreft gemakkelijk ruim een kwartier mocht schrappen en wat meer tempo houden.

Deze stream was te zien van 23 tot 30 april 2020.

10. Jane Eyre ★★★

Foto: Manuel Harlan

Qua verteltempo was de productie Jane Eyre uit 2015, die gebaseerd is op de roman van Charlotte Brontë wellicht het traagst van al. Voor de regie tekende Sally Cookson. Vooral het magere set design van Michael Vale kon ons niet bekoren. Dat zorgde voor erg veel routineus op en af ladders en trappen gaan wat al snel visueel begon te vervelen qua beweging. Knap was dan weer wel de verwijzing naar de vrijheid die het hoofdpersonage tegemoet wil gaan, hier te zien in het houten framewerk van vensters dat haar een beknellend gevoel bezorgt. Ook hier speelt vuur een belangrijke rol en zien we zwarte as neerdwarrelen en de restanten van zwart verschroeide ramen hangen wanneer Bertha Mason (Melanie Marshall) een brand veroorzaakt heeft in Thornfield Hall. Madeleine Worrall zet als Jane Eyre een vrouw neer die door en door goed is, en alles goed bedoelt, maar niet door iedereen zo gepercipieerd wordt. Een dromerig type dat hartstochtelijk verlangt. Zij draagt deze voorstelling waarin we ook songs horen als Gnarls Barkleys ‘Crazy’ en Dinah Washingtons ‘Mad about the boy’.

Deze stream was van 9 tot 16 april 2020 te zien.

< Bert Hertogs >