Dreigt het volkstheater straks te verdwijnen?

Het echt Antwaarps teater gooit als een van de eerste gezelschappen – we vrezen dat het lang niet het laatste wordt – de handdoek in de ring. ‘Het is met pijn in het hart dat wij afscheid van jullie moeten nemen maar het kan niet anders. Onze fut en moed is weg. We moeten er nu voor zorgen dat onze gezondheid niet verder in het gedrang komt.’ klinkt het. Vorig jaar, op 21 juni, speelde het Echt Antwaarps Teater voor het laatst in haar eigen zaal.

In een eerder opiniestuk wezen we al op het risico dat cultuurevenementen steeds meer aan premiumgehalte winnen, een trend die zich al aan het voordoen was voor de coronacrisis uitbrak en straks versneld verder gezet zou kunnen worden. Dat zou de ticketprijzen ook verder de hoogte kunnen injagen.

Het is duidelijk dat de overheid de grote zeven culturele instellingen sowieso door de crisis zal loodsen. Dat is dus goed nieuws voor het Concertgebouw in Brugge, Kunstencentrum Vooruit in Gent, de Brusselse Ancienne Belgique, Antwerp Symphony Orchestra, deSingel, Vlaams Omroeporkest en Kamerkoor (Brussels Philharmonic en Vlaams Radio Koor) en Kunsthuis (Opera Ballet Vlaanderen).

Concertnews.be plaatste daar echter al kanttekeningen bij. Zo is de Antwerpse cultuursite ervan overtuigd dat de AB omwille van haar nauwe banden met de commerciële sector en scoringsdrang om vooral steeds meer toeschouwers te trekken – wat een ondernemerslogica is – perfect op eigen benen zou kunnen staan als het verkocht wordt aan een commerciële speler en zo hoeft ze dus niet langer gesubsidieerd te zijn.

Verschillende experts zijn het erover eens dat de kloof tussen arm en rijk na de coronacrisis groter zou kunnen worden. Dat kan zich vertalen in stemgedrag waardoor er nog meer gestemd zou kunnen worden voor de extreme politieke partijen aan beide kanten van het spectrum. Het is dan ook cruciaal dat de gewone man straks nog naar het theater kan. Niet alleen is het belangrijk dat die nog in staat is om een ticketje te kopen om zich te ontspannen en de toegangsgelden voor hem en haar betaalbaar blijven. Maar ook het aanbod moet voldoende breed gaan.

Het risico is reëel dat straks alleen de gezelschappen en theaters die cultuur met de grote C uitdragen door de crisis geloodst worden door de Vlaamse en lokale overheid terwijl volkse initiatieven – waar de subsidiënt altijd al wat neerbuigend over deed (omdat jury’s die subsidieaanvragen verwerken geen hoge pet ophebben over dergelijke initiatieven) – in de kou zouden kunnen blijven. Op die manier dreigt het aanbod voor de gewone man te verschralen die zich niet of in mindere mate herkent in wat er op de Vlaamse podia te zien is. Het is ooit zo geweest dat cultuur bijna alleen maar toegankelijk was (zowel inhoudelijk als qua prijszetting) voor de elite. Willen we terug naar zo’n tijd? Ik mag hopen van niet.

Een mooi voorbeeld is de Roma. Ooit een volks initiatief dat nu niet alleen steeds een commerciëlere richting uitgaat door grote namen aan te trekken, maar ook de nood voelt, samen met een horecazaak die het uitbaat, om haar premiumgehalte te verhogen. Sommige spelers verloochenen dus ook hun oorspronkelijke identiteit. Of dat uit overlevingsdrang is – lees: om de subsidiënt te bekoren - laten we in het midden.

< Bert Hertogs >

De auteur is ondertussen 12 jaar hoofdredacteur van Concertnews.be