Recensie Effacer l’historique ★★★★

Toegegeven, het getuigt van ballen aan je lijf hebben als je er net nu er zich tijdens de coronacrisis een economische crisis aandient, voor kiest om een dramedy in de bioscopen te laten spelen dat alles aankaart wat er aan te kaarten valt in onze wat doorgeslagen Westerse consumptiemaatschappij waar alles draait rond geld, bezit, werk en prestige. Effacer l’historique won terecht de speciale zilveren Beer omdat het dit jaar de 70^ste editie van de Berlinale was.

Enkele actuele vragen die Effacer l’historique kritisch tegen het licht houdt zijn onder andere:

• Welke plek kan God en de mens nog hebben naast Artificiële Intelligentie?
  
  
• Hoe ziet de toekomst van banken eruit? (hier te zien in een medewerker die zich excuseert omdat de bankdirecteur afwezig is: hij volgt een opleiding AI en verder via een standaard antwoordje verwijst naar het betalend telefoonnummer om een lening af te sluiten met als geschatte wachttijd: 30 minuten, terwijl de kostprijs voor zo’n gesprek elf cent per minuut bedraagt …)

• Wat met koeriers (een bijrol voor Benoît Poelvoorde) die letterlijk en figuurlijk buiten adem geraken voor het karige loon dat ze verdienen?
  
  
• Wat met fake news dat gecreëerd wordt door zonder toestemming iemands identiteit (en portret) te stelen?
  
  
• Hoe valt kapitalisme te rijmen met AI, ecologie en ethisch handelen?
  
  
• En hoe kan je nog geloven in menselijke relaties en kan je anderen nog vertrouwen als je privacy in no time geschonden kan worden en die in een of ander data center in Ierland of San Francisco opgeslagen wordt naast enkele zaken die je er absoluut niet langer in wil zien terwijl je geen toegang krijgt om die data te controleren, aan te laten passen of verwijderen.

Marie (Blanche Gardin), Bertrand (Denis Podalydès) en Christine (Corinne Masiero) hebben zich alle drie stevig in nesten gewerkt tijdens hun leven, zowel professioneel als privé. Ze zoeken een uitweg maar zakken alleen maar dieper in de shit. Bertrand, die een slotenmaker is en onder andere van een klant de vraag krijgt of ie een deel van de tattoo ‘Ik neukte de kerstman in zijn kont’ kan verwijderen, geraakt verliefd op Miranda die hem telkens een voorstel doet om iets te kopen aan sterk gereduceerde prijs. Hij neemt dan ook het ene krediet na het ander, dat ie niet meer kan terugbetalen. Een versleten bestelwagen denkt ie te kunnen ombouwen in een food truck. Maar zijn grootste zorg gaat naar zijn dochter die slachtoffer is van cyberbullying. Hij wil haar naar een andere school sturen.

Marie, die ooit een rice naming workshop volgde, heeft dan weer een man ontmoet in een bar die de Badaboem heet. Stevig in de whiskey is ze gevlogen. Plassen deed ze in een urinoir tot ze aan de praat geraakt met die man aan de bar, tussendoor even stiekem met een sleutel die ze nog heeft in het appartement van haar ex (hij is er 2,5 maand geleden met haar zoon Sylvain, gespeeld door Lucas Mondher, vandoor gegaan en kon de tiener dure goederen beloven die haar moeder niet kan betalen omdat ze aan de grond zit wat verklaart waarom haar zoon voor de papa koos) haar zoon gaan bezoeken en nam enkele schellen ham uit de frigo mee. Terug in de Badaboum is ze met de man (rol van Vincent Lacoste) meegegaan, hebben ze seks gehad en heeft hij zonder ze dat wist de zaak gefilmd. Hij wil een carrière starten als verkoper en vraagt haar 10.000 euro anders zal hij het filmpje online plaatsen. Ze is met andere woorden het slachtoffer van chantage.

Christine is verslaafd aan series. In die mate dat ze ’s morgens als bingewatcht, op het wc tijdens het werk en zelfs haar lunchtijd in de cafetaria niet gebruikt. Ze zegt dat ze ondertussen clean is, maar dat blijkt niet het geval. Haar man is ze verloren door House of Cards, haar job is ze op een ander moment kwijtgespeeld toen ze een stralingslek in de nucleaire site waar ze werkte niet opgemerkt had omdat ze, jawel, naar een serie aan het kijken was. Hoewel het voorval – zoals steeds – toegedekt werd zodat het niet naar de buitenwereld uitlekte, heeft ze wel de bons gekregen. Ze werd dan maar chauffeur van de Hollywood VIP Star Cars, waarbij ze zelfs een rode loper uitrolt voor de klant voor die uitstapt. Maar ook dat levert haar geen hogere online rating op. Die blijft op 1 ster steken.

Wanneer Marie op een interimjob een man ontmoet die het ganse systeem belazert (een bijrol voor Philippe Rebbot): hij doet beroep op haar voor poetshulp, geeft zich uit als een 85-jarige die niet kan lezen en niet zelfstandig kan zijn, zodat ie kan genieten van poetshulp, iemand die voor hem komt koken en zijn administratie doet, terwijl hij in feite veel jonger is en gewoon te lui is, en nog nooit heeft gewerkt, komt ze tot een deal met hem. Hij zal haar het adres van een hacker, God (bijrol voor Bouli Lanners), geven die ergens bovenaan in een windmolen woont. De windmolen levert hem energie die bitcoins voor hem creëren. Uiteindelijk blijkt God, die zijn meerdere moet erkennen in AI,  wel iets te kunnen doen aan de rating van Christine, maar die andere twee problemen, die van Bertrands dochter en Marie zijn andere koek. Die bevinden zich in de cloud, de hel waar hij geen toegang tot heeft. Daarvoor moeten ze respectievelijk naar de data centers in Ierland en San Francisco wat een hilarische scène oplevert wanneer Marie het hoofdkwartier van Google binnenstapt en stelt: ‘My pussy is in the cloud. I want my pussy back.’

Maar Bertrand die is helemaal niet naar Ierland vertrokken. Hij verkocht zijn auto stiekem aan een man die zelfmoord wou plegen (bijrol voor Michel Houellebecq) en die tijd heeft wanneer Bertrand lotjes aan het krassen is. Hij reist naar Mauritius om daar te ontdekken dat zijn Miranda de koningin van de AI is en hij de koning van de idioten. Hoewel geen enkel personage uiteindelijk enig rooskleurig toekomstperspectief aangemeten krijgt door regisseurs Benoit Delephine en Gustave Kervern, en de machteloosheid van zij die niets hebben of zij die aan de grond zitten aan de ene kant aangekaart wordt maar aan de andere kant ook liefdevol bespot wordt, bekijken de drie het filosofisch wanneer het kind en de fantasie in hen terug naar boven komt.

Bernard belt naar zijn dochter door een schelp tegen zijn oor te houden, zij heeft een bekertje met daaraan een koord vast om de boodschap te ontvangen. En die is duidelijk: met niets, is alles makkelijker en duidelijker. En de vrouwen? Die genieten van de zon in een strandstoel op een grasperkje waarbij Marie alles hyper relativeert: ‘Hoe zien onze problemen eruit bekeken vanop de maan?’

< Bert Hertogs >