Recensie De geschiedenis van Belgische chocolade kan je proeven in Chocolate Nation

Sinds begin 2019 kunnen chocoladeliefhebbers hun hartje ophalen, en dat elke dag, in het grootste belevingsmuseum rond Belgische chocolade dat er in de wereld bestaat. Chocolade is hot, zo veel mag duidelijk zijn. In het eerste jaar kreeg Chocolate Nation niet minder dan 132.500 bezoekers over de vloer. Dat cijfer alleen al trok onze aandacht om zelf even op onderzoek te gaan.

(lees steeds verder onder de foto's)

Foto: (c) Chocolate Nation

Het moet gezegd, Chocolate Nation, ziet er vormelijk fantastisch uit, als een praline. De inrichting is ontzettend verzorgd, en straalt met dat goudkleurige ook iets behoorlijks premium uit. Tijdens ons bezoek worden we al meteen verlekkerd om het krakende, het smeuïge, het bittere, het zoete, van wat een praline en chocola zo sensueel, verleidelijk, ja zelfs wat erotisch maakt in een zinnenprikkelende tekst die chocola in combinatie met piekfijne belichting van witte sterretjes bijna verafgoodt.

Foto: (c) Chocolate Nation

Chocolate Nation is in eerste instantie dan ook een belevingsmuseum en zoomt in op de ontstaansgeschiedenis, de doorbraak en de producten die bepaalde merken zo typeren als Callebaut, Côte D’or, Guylian, Magnum, Neuhaus en Leonidas.  Zoals elke expo dienden de makers keuzes te maken. Chocolate Nation vertelt voorlopig dus nog een onvolledig verhaar omdat daar de fysieke ruimte tot op heden niet voor was. Zo komt Godiva bijvoorbeeld, toch een wereldspeler, nauwelijks aan bod.  Korte feitjes geeft de audiogids je mee en uiteraard verlekkert die je ook om chocolade te voelen, ruiken en proeven.

Al die korte zaken opgeteld krijg je wel een behoorlijke dosis info mee wat tijdens het bezoek zelf niet zo opvalt. Vandaar dan ook dat als bezoekers achteraf stellen dat ze het allemaal zeer leerrijk en informatief vonden ook klopt. Chocolate Nation laat ook wel wat trivia op de bezoeker los, hoe het komt dat chocolade je een gelukzalig gevoel bezorgt, dat 1 op tien Belgen chocolade verstopt om even een stiekem momentje gelukzaligheid alleen te kunnen beleven, je best je hond geen chocolade te eten geeft, de Zwitsers de mosterd bij Belgische chocolade kwamen halen om hun Zwitserse chocolade te maken en de Maya’s cacaobonen als betaalmiddel gebruikten bijvoorbeeld.  

Foto: (c) Chocolate Nation

Als toeschouwer word je helemaal ondergedompeld in de chocoladewereld die vooral doet verlangen, die met geuren speelt, die je doen smelten, of zelfs een visuele verbluffende animatie toont in een fictief restaurant dat je doet watertanden. Informatief is Chocolate Nation zeker. Maar het heeft geen ambitie om alles tot in de details uit te leggen, en in sommige zaken herhaalt het zich ook wat. Zo passeert het verhaal van Neuhaus die de praline en het gekende goudkleurige pralinedoosje uitvond dat er luxueus uitziet en de lekkernijen ook moest beschermen een aantal keer bij de foto’s van de oprichters en verderop ook bij de uitvergrote praline en het doosje. Idem voor Callebaut dat in 2017 met de Ruby, 100% natuurlijke roze chocolade zonder toevoeging van kleurstoffen, een vierde chocoladesoort ontdekte naast melk, witte en pure chocolade, wat een Belgische uitvinding is en door zijn fruitige toets ook heel wat mogelijkheden voor chocolatiers biedt.

Foto: (c) Chocolate Nation

Magnum, nochtans goed voor meer dan 1 miljard verkochte vanille ijsjes per jaar wereldwijd van Ola met een harde chocolade laag errond van Callebaut, komt slechts op één plek voor in de Icons of Chocolate Nation-ruimte. Het ijsje zag in 1989 het levenslicht. Vreemd is dat er verder nauwelijks bij stilgestaan wordt want verderop leren we in ja/nee-vragen dat chocolade best bewaard wordt in de kast bij achttien graden. Chocolade in een ijskast bewaren is echt geen goed idee omdat er dan een wit laagje op die de chocola komt wat die ook al bij temperatuurschommelingen duf kan maken qua smaak. Daarnaast trekt vooral de cacaoboter in chocola omgevingsgeuren van andere producten aan. Bewaar chocolade dus niet in de ijskast maar ook niet bij bijvoorbeeld kaas en andere etenswaren die een scherpe geur of smaak hebben. Chocolade is niet als wijn en wordt dus best tijdig geconsumeerd, krijgen we ook hier te horen. Dat alles contrasteert sterk met een chocoladeomhulsel dat zoals bij de Magnum en ijspralines wél diepgevroren kan worden, en vraagt wat ons betreft een extra woordje uitleg hoe men erin slaagde een chocolade omhulsel te ontwikkelen die ingevroren toch zijn karakter en smaak wist te bewaren.

Foto: (c) Chocolate Nation

In de eerste ruimtes van Chocolate Nation ontdekken we hoe de cacaobonen naar Antwerpen komen, dat cacaobomen tot 8 meter hoog kunnen worden, en ze vooral te vinden zijn in het evenaarsgebied. De smaak van de cacao hangt af van de plek waar de plant groeit, de soort, maar zelfs daartussen kunnen verschillen bestaan. Elke boom is goed voor zo’n veertigtal cabossen (vruchten) per jaar. In elke vrucht zitten op hun beurt zo’n veertigtal cacaobonen wat goed is voor 1 reep pure chocola. Oogsten doet de lokale bevolking de vruchten met kapmessen. De cacaobonen worden dan enkele dagen gefermenteerd onder bananenbladeren zodat ze kunnen gisten. Zo verliezen ze hun witte kleur en worden ze bruin en krijgen ze hun smaak en karakter. Vervolgens worden ze twee dagen in de zon gedroogd en daarna geselecteerd en in jutten zakken gestoken zodat ze nog kunnen blijven ademen. Daarna volgt het transport naar onder andere de haven van Antwerpen die een van de grootste invoerhavens van cacao ter wereld is. Hier controleert een bonoloog nog een laatste keer de kwaliteit van de bonen voor ze vertrekken naar een chocoladefabriek. Cacao bevat 400 smaakcomponenten, leren we bij Chocolate Nation. Ter vergelijking: bij wijn is dat maar de helft. Afhankelijk van het soort chocolade wordt er een bepaald percentage suiker, melkpoeder, cacaomassa en cacaoboter gebruikt.

De allereerste chocoladefabriek in Antwerpen was die van Meurisse in 1845 aan het Damplein. Samen met Neuhaus en Leonidas, Leonidas Kestekides een Griekse Amerikaan die tijdens de Wereldtentoonstelling in 1910 in Brussel helemaal in de ban geraakte van de Belgische chocolade en een bronzen medaille won, behoort hij tot de pioniers.  1 op tien van de chocolade die je wereldwijd vindt, is Belgisch. Ons land exporteert voornamelijk naar Frankrijk, Nederland, Duitsland en het VK.  Wereldwijd consumeren Europeanen overigens het meeste chocola. 46,4% van de wereldwijde chocola is bestemd voor de Europese markt, 31,3% voor de Amerikaanse, 16,4% voor de Aziatische, 3,9% voor de Afrikaanse en kennelijk zijn ze in Australië het minst van alle continenten happig op deze lekkernij: 1,9% van de wereldwijde chocoladeconsumptie ligt in dat continent.

Bij Neuhaus is het een vrouw die een belangrijke impact zal hebben voor de Belgische chocolade. Louise Agostini is het die het overbekende gouden doosje ontwerpt in 1915, de Ballotin doos waarvan je een uitvergrote versie ziet in de Icons of Chocolate Nation-ruimte die volgt na je bezoek aan het fictieve restaurant. Jean Neuhaus jr. was een apotheker die medicijnen van een chocolade omhulsel voorzag zodat klanten het iets aangenamer vonden om die te slikken. Hij creëerde de allereerste praline door het medicijn binnenin te vervangen door een zachte zoete vulling.

Foto: (c) Chocolate Nation

Een van de weinige vrouwelijke chocolatiers uit haar tijd was Mary Delluc die in 1919 Maison Mary in Brussel uit de grond stampte. In haar gouden boekje hield ze bij welke klanten welke chocolade het liefste aten. In die tijd was chocolade voor alle duidelijkheid nog een luxeproduct. Later zou het ook toegankelijk worden voor de ruime bevolking. Dat chocolade vandaag de dag nog steeds warm en vloeibaar vervoerd wordt, hebben we te danken aan een uitvinding van Octaaf Callebaut in 1925. Op die manier werd chocolade veel makkelijker transporteerbaar en bereikbaarder voor chocolatiers en bijgevolg ook hun klanten. Nu is chocolade zowel een luxeproduct met dito prijskaartje als een goedkoop massaproduct.

De wereldexpo in 1958 brengt de Belgische chocolade immers onder ruime aandacht in Brussel in maar liefst 4 paviljoenen. De verschillende Belgische chocolatiers werken er samen. In dat jaar lanceert Côte D’or de Mignonnette. Eerder, in 1934, werd de allereerste Chokotoff verkocht. Twee jaar later lanceert Jacques de gevulde reep chocolade.

Mooi is het verhaal van Guylian, dat een samenvoeging is van chocolatier Guy en zijn vrouw Liliane Foubert. Hij is de vader van de hazelnootpraline, zij creëerde de schelpen- en zeepaardvormen voor de zeevruchtenpralines die nu wereldberoemd zijn. Een echt zeepaardje van Guylian ontdek je aan de G in zijn staart, noteren we. In 1967 werd het ontworpen omdat op dat moment ook reizen naar de Belgische kust een populaire bestemming werd voor heel wat van onze inwoners. Daarop antwoordde Liliane met haar creaties die ze dan ook verkocht aan de kust en er al snel erg populair werden.

Foto: (c) ProjectedbyM

Chocolate Nation denkt ook aan de allerjongsten. Zij kunnen op zoek naar Le Petit Chocolatier. In elke ruimte verstopt het figuurtje zich in verschillende houdingen. Een proefsessie zit er voor bezoekers in de laatste ruimte niet meer in omwille van corona. Maar Chocolate Nation biedt wel een mooi alternatief aan. In de shop kan je je gratis ervaringsdoos afhalen op het einde van je bezoek en zo je ervaring thuis verderzetten door 12 verschillende smaken chocolade op je smaakpapillen los te laten. We kunnen je verzekeren dat je na zo’n overweldigende degustatie anders naar chocolade gaat kijken.   

8 hofleveranciers in chocolade heeft ons Belgisch koningshuis. Als zelfs de koning niet kan kiezen dan moet België wel the Chocolate Nation zijn, klinkt het in het Antwerpse belevingsmuseum. De acht zijn: Leonidas, Galler, Godiva, Mary, Neuhaus, Wittamer, Pierre Marcolini en Van Dender. Chocolate Nation rept weliswaar verder geen woord over Galler, Godiva, Wittamer, Pierre Marcolini en Van Dender.  Wel is er een zaal waar ook evenementen georganiseerd worden die vol quotes hangt rond chocolade om zo het jonge volkje te pleasen en is er een bankje dat verwijst naar de wereldberoemde quote uit de film Forrest Gump. Chocolate Nation is er voor het brede publiek en in mindere mate voor de bolleboos die het allemaal tot in het kleinste detail wil te weten komen tijdens de tour. Het ervaringsmuseum mikt dan ook op nationale en internationale bezoekers, jong en oud. Wie zich verder wil verdiepen in chocolade kan dat onder andere door deel te nemen aan workshops.

< Bert Hertogs >

Chocolate Nation is elke dag open.  Je tickets moet je op voorhand online kopen. Tickets zijn per tijdsslot te koop. Een bezoek duurt ongeveer 1 tot 1,5 uur.