Recensie De familie Claus ★★

Dat er al veel inkt gevloeid is over de jongste Vlaamse kerstfilm van Matthias Temmermans: De familie Claus is een understatement. De prent ging oorspronkelijk in de bioscoop uitkomen dit najaar maar omdat die door corona gesloten zijn, en de productie eieren voor zijn geld kiest, ging men in zee met Netflix die deze film aankocht. Dat in combinatie met behoorlijk wat media-aandacht (het is de eerste Vlaamse film die rechtstreeks uitkomt op Netflix) zorgt er voor dat de film hoog noteert in het lijstje meest bekeken films in België op het streamingplatform. Maar is het ook een goede film?

Niet echt. Eerst en vooral is De familie Claus geen familiefilm maar eerder een kinderfilm. Er wordt dan ook iets te groot geacteerd dan ons lief is. Decleir is als kerstman, Noël Claus, met echte baard best aimabel en komt aardig in de buurt van Richard Attenboroughs magistrale vertolking in ‘Miracle on 34th Street’ uit 1994. Maar net als Decleir voor ons eeuwig de enige en echte Sinterklaas blijft (no hard feelings I suppose, Wim Opbrouck?), is wellicht Attenborough de enige echte kerstman wat ons betreft. In tegenstelling tot ‘Miracle on 34th Street’ gaat De familie Claus te nadrukkelijk de sentimentele toer op naar het einde toe. Eén catharsis blijkt niet genoeg, neen, het moet ineens catharissen regenen, of beter voor de tijd van het jaar waarin de film zich afspeelt: sneeuwen. Trop is te veel, Matthias!

Kort samengevat gaat De familie Claus over Jules Claus (Mo Bakker die bijna constant een wat irritant over verwend puberaal joch speelt die tegendraads doet) die samen met zijn mama (Bracha van Doesburgh) en zus (Amber Metdepenningen) naar België verhuist om opnieuw te beginnen. Jules’ papa is omgekomen door een ongeval en sindsdien wil Jules niet meer weten van kerstmis. Het is aan Noël om hem op andere gedachten te brengen. Want wat blijkt? De kerstman, dat is een job als alle andere die van generatie op generatie doorgegeven wordt. Jules heeft dus eigenlijk geen keuze. Hij is de nieuwe kerstman en zal wel van kerst moeten houden, en meer dan één keer. Zo niet zal er geen kerst meer zijn want Noël voelt zich ondertussen te oud voor de job. Het is dan ook aan Noël, ook wel ‘Opa België’ genoemd om zijn kleinkind te overtuigen: ‘Het is fijn om kerstman te zijn.’ Hadden we al gezegd dat de dialogen geen Shakespeare-niveau halen?

Jules’ moeder gaat werken in een koekjesfabriek maar stelt al snel vast dat Jinta (Carly Wijs) erg gesteld is op traditie. Lees: er is geen plek voor persoonlijke en creatieve inbreng door de nieuwbakken medewerkster. Het koekjesbedrijf dreigt failliet te gaan als de verkoop deze kerst niet aanzwengelt. Een ander recept uitproberen, daar heeft de vrouw geen oren naar.

De familie Claus gaat dus over je open stellen voor verandering, kleur en licht geven in donkere dagen. Het zijn opvallend vooral de bijrollen die goed uit de verf komen. Wat iets te hard opvalt is dat deze prent in volle coronacrisis opgenomen is deze zomer (bij temperaturen van 30 graden terwijl het sneeuwt in de film n.v.d.r.). Hoewel de acteurs samen een bubbel vormden voel je toch dat ze eerder naast elkaar spelen dan met elkaar. Het warme, hartelijke, knuffelen en zo … : het komt niet of nauwelijks aan bod waardoor deze film die warmte zou moeten uitstralen best wel kil overkomt.

Het is Stefaan Degand die als Holger al de rest naar huis speelt in deze film. Zijn personage maakt ook een mooie boog. Nukkig is ie omdat hij alle administratie van de kerstman mag doen: het overtikken van de wensen van kinderen wereldwijd. Hij staat onder tijdsdruk en met ‘de kinderen van tegenwoordig kunnen niet meer schrijven!’ slaat ie ergens wel de nagel op de kop.  Hij is de eenzaat die het vele werk weer allemaal zelf mag opknappen, niet kan volgen en wat op zichzelf is. Na verloop van tijd zie je hem toch uit zijn kantoortje, de schuif van de kerstman, komen en zijn negatieve ingesteldheid positiever worden. Dat Stefaans personage en de boog die het maakt zo belangrijk is voor de film, ook al is het een bijrol, bewijst ook het feit dat ie de laatste zinnen voor zijn rekening mag nemen voor de aftiteling begint.

Pommelien Thijs is wat ons betreft als Ella te veel de Caro uit #LikeMe. Een girl next door-type die te goed is voor deze wereld dus. Nog maar een dag is Susanne met Noor en Jules in Vlaanderen en Ella zal als buurmeisje al meteen op Noor passen wat laat ons zeggen zo vroeg en zo snel toch wel redelijk ongeloofwaardig is. Pommelien speelt een vijftienjarige.

‘Er is een verschil tussen niet vrolijk zijn en iedereen terroriseren met je zelfmedelijden.’ klinkt het uit haar mond waarbij ze Jules ook aanraadt om los te laten. Laat ons toe – ook al krijgen we pas op het einde te horen dat haar personage wel een rugzakje met zich draagt – dat toch wel érg volwassen taal te vinden en niet meteen dat wat je uit een mond van een puberpersonage verwacht. Verder is het zoals steeds genieten van Pommeliens ‘r’ en haar innemende blik. Jammer dat haar koekjesbakscène – die veel te kort is – niets sensueels meekreeg. We hadden zo graag haar frêle vingers in close up met het bloem en water zien spelen en het deeg lieflijk zien masseren.

Temmermans laat hier het potentieel liggen om een van de meest iconische scènes uit de filmgeschiedenis te evenaren:  de pottenbakscène uit Ghost. Pommelien zingt tenslotte ook ‘Still Here’ tijdens de aftiteling. Maar helaas vindt Netflix het nodig om haar de mond te snoeren door ongevraagd een trailer op ons af te vuren, een marketingtruc om ons meer te laten ontdekken op hun platform en zo vertrouwd met en trouw te maken aan het streamingplatform.

< Bert Hertogs >