Recensie Libertango ★★★★

Na de coronacrisis volgen de roaring twenties lazen we onlangs. Wel, bij Libertango, in een choreografie van de Britse principal Nancy Osbaldeston bij Ballet Vlaanderen, waren de roaring twenties al op het podium te zien tijdens dit gedanste concert. Osbaldeston eerde samen met zeven van haar collega’s tijdens een iets meer dan 50 minuten durende livestream op Youtube Astor Piazzolla die dit jaar precies een eeuw geleden geboren werd. Verwijzingen naar de stomme film, met groteske visuele humor zagen we, net als speelse en zelfs een tikkeltje ondeugende ook. De cocktail tussen licht en zwaarmoediger zat zeer goed zodat dat klein uurtje voorbij was voor je het besefte.

Met Libertango zei de Argentijnse componist Astor Piazzolla vaarwel tegen de klassieke tango en zocht de vrijheid op in de tango nuevo. Als een ode aan de vrijheid las Osbaldestons choreografie dan ook, al zat er ook een vleugje huidige tijdsgeest in. Hoe moeilijk het is om contact maken met elkaar bijvoorbeeld.

Openen deed het ensemble Libertad met ‘Primavera Porteña’ uit ‘Cuatro Estaciones Porteñas’. Violiste Ann Vancoillie, celliste Sigrid Vandenbogaerde en pianist Vincent Bruyninckx lieten al meteen de twee kanten van Piazzolla horen. Hun lente riep zowel pittige en speelse beelden op als melancholische. Ann mocht het nummer neerleggen met een feilloze glissando.

Vervolgens kwamen Mikio Kato en Ruka Nakagawa op. Ruka met wit hemd zonder mouwen en een zwart strikje aan, speelde de gelijke van Mikio. Lees: ze waren elkaars spiegelbeeld. Achteruit op haar pointes ging Ruka even. Een van de sterkste momenten in deze choreografie vonden we wanneer ze haar hoofd vanop zijn heup naar zijn knie bewoog, het negentig graden draaide om zo aan zijn voet te belanden en terug te komen wanneer hij zijn voet optilt. Haar hoofd lijkt zo wel een bal die door een voetballer in slow motion de lucht ingejongleerd wordt. Waarschijnlijk zoeken we het weer veel te ver, maar we zagen daar een eresaluut aan die andere bekende Argentijn in: Maradona. Eindigen doen de twee op de allerlaatste noot waarbij Ruka ondersteboven gehouden wordt en precies dezelfde houding aanneemt als Mikio maar dan in spiegelbeeld.

Tijdens Invierno Porteño (winter) komt Nancy Osbaldeston zelf het toneel op met James Waddell. Die laatste zit aan een tafeltje. Zij probeert zijn aandacht te krijgen in een veel te groot wit (mannen)hemd.  Achterovergebogen laat ze zich door hem verder glijden. Lifts dragen iets zeer energieks uit net als Anns pittige pizzicatospel hier. Nancy zien we smachtend verlangen in deze passionele dans terwijl James er redelijk koeltjes en wat gelaten bij blijft.   

Wanneer Dick Van der Harst op bandoneon erbij komt, is het ensemble Libertad compleet voor Fuga y misterio. Hier komt Osbaldestons gevoel voor humor het duidelijkst naar voor. Gary Lecoutre geeft namelijk gestalte aan een ober. Hier lacht de choreografe met het typische mannelijke haantjesgedrag (let ook op het subtiele vingertje) van willen opvallen en mensen onder de indruk brengen (stoefgedrag kortom zoals ook te zien is in de film Cocktail). Lecoutre lijkt hier op een bepaald moment zelfs eerder een toreador in zijn trage bewegingen dan een ober. Zijn klant is echter totaal niet geïnteresseerd, hij leest alleen de krant (wat ook een verwijzing kan zijn naar de huidige tijden waar heel wat sectoren zwaar afzien behalve de media die nog nooit zo stevig geconsumeerd werden) en is uitsluitend daarin geïnteresseerd. Lecoutre drinkt uiteindelijk dan maar zelf de cocktail op die hij gemaakt heeft. Op het einde mag hij tijdens Libertango ondeugende humor bovenhalen door zijn glas naar boven te houden en vervolgens naar beneden te laten bengelen – beeld van een penis in erectie die meteen slap wordt – omdat de vis niet wil bijten. Niemand is geïnteresseerd in hem en wat hij kan zo lijkt het. De horeca ten tijden van corona en als single iemand proberen te daten tijdens de semi-lockdown ten voeten uit is dit.

Een heerlijk weerzien is het met Lara Fransen die vanaf de eerste seconde in Michelangelo 70 onze aandacht weet te vangen met die jaloerse blik die ze richting Brent Daneels stuurt omdat die zit te flirten met Ruka en op het punt staat om haar een roos te geven wanneer hij door haar betrapt wordt. Jazz/ballet zien we het koppel uitvoeren op een zwierige manier met veel draaibewegingen en Lara die ook even mag rollen over de podiumvloer, en zich mag laten rondzweven waarna Brent viriel opspringt en zij gesteund door hem, verwijzend naar het klassiek ballet, enkele keren opspringt, met de benen bijna in elkaars verlengde in de lucht.  

Lunfardo dat ervoor te zien is en haar samen met Nancy Osbaldeston laat dansen, toont – en dat schreven we eerder al – welke opvallende gelijkenissen beide ballerina’s hebben in hun danstaal en de manier waarop ze die overbrengen. Ruka Nakagawa mag de solo voor haar rekening nemen, maar die duurt ons net iets te lang.

Libertango eindigt als een grote ode aan het dansplezier en (herwonnen) vrijheid met een tableau vivant waarin het contact tussen de verschillende personages die de ballerino’s en ballerina’s neerzetten opnieuw hersteld lijkt.

Wat deze Libertango zo boeiend maakt is dat die op het eerste zicht heel luchtig als een soort divertissement lijkt over te komen. Maar schijn bedriegt. Er zit meer gelaagdheid in dan je zou denken. En dat is net de kracht van Nancy Osbaldeston, dat eclectische, die veelzijdigheid die ze zowel als performer als choreografe neerzet. Ik hou daarvan. Ik zie dat graag. En aan de reacties: ‘Geraakt. Ontroerd. Echt fantastisch!’, ‘Staande ovatie, heel erg genoten, bedankt!’, ‘Prachtige voorstelling , stuk voor stuk goede muzikanten en dansers.’, ‘Prachtig! Wat een energieke expressie van muzikanten en dansers. Proficiat!’ en ‘Fantastic performance all round - really splendid ! Thank you!’ te merken, was ik lang niet de enige.

< Bert Hertogs >

De setlist:

ASTOR PIAZZOLLA (1921-1992)
Cuatro Estaciones Porteñas (Vier seizoenen) voor klaviertrio arr. José Bragato
1. Primavera Porteña (lente) zonder dans
3. Otoño Porteño (herfst) dansers: Mikio Kato, Ruka Nakagawa
4. Invierno Porteño (winter) dansers: Nancy Osbaldeston, James Waddell

Fuga y misterio voor klaviertrio en bandoneon arr. Guillermo Anad danser: Gary Lecoutre

Novitango voor klaviertrio arr. Guillermo Anad dansers: Brent Daneels, Mikio Kato, Philipe Lens

Lunfardo voor klaviertrio en bandoneon arr. Guillermo Anad dansers: Lara Fransen, Ruka Nakagawa, Nancy Osbaldeston

Michelangelo 70 voor klaviertrio en bandoneon arr. Guillermo Anad dansers: Brent Daneels, Lara Fransen

Resurreción del Ángel voor klaviertrio en bandoneon arr. Guillermo Anad dansers: Nancy Osbaldeston, James Waddell

Libertango voor klaviertrio en bandoneon arr. Ann Vancoillie dansers: Brent Daneels, Lara Fransen, Mikio Kato, Gary Lecoutre, Philipe Lens, Ruka Nakagawa, Nancy Osbaldeston, James Waddell