Recensie De aanzegster ★★★★

‘Het zijn hypocriete tijden’ klinkt het uit de mond van actrice Arminia Lulu (Sofie Decleir) die over haar hoogtepunt heen is. Het is net dat hypocriete kantje van het hoofdpersonage waarover De aanzegster gaat dat Ilja Leonard Pfeijffer schreef voor Zuidpool en Jorgen Cassier regisseerde. Het stuk gaat over hoe vernietigend trial by media kan zijn, en surft constant tussen spel en meta-spel, tussen fictie en realiteit, doen alsof in het doen alsof, en authenticiteit overbrengen terwijl alles gescript is en het leven om imago draait. Op die manier wordt de Aanzegster op den duur een heerlijk fucked up stuk over fucken en gefuckt worden dat de kijker behoorlijk mindfuckt. Zo fucking goed in De aanzegster dus.

Michael Stern (Robbie Cleiren) is de manager van Lulu. Hij komt haar verhaal te weten dat ze 19 jaar geleden verkracht is door Donald Krinzfield, de machtigste man in Hollywood, in een hotelkamer. Samen met hem bepaalt ze dat het beter is om de publieke opinie aan haar kant te krijgen en het proces in de media te voeren. Altruïstisch zal ze zich opstellen dat ze andere slachtoffers wil helpen met haar getuigenis en ook opdat anderen het niet zouden hoeven mee te maken in de toekomst. Ze wil hoog inzetten door haar getuigenis op tv te doen om zo een zo groot mogelijk publiek te bereiken. Ze kiest voor de tv show van Humphrey Hausmann (Koen van Kaam), een show die gecoproduceerd wordt door Krinzfield. Zij weet hem perfect van antwoord te dienen en kaart aan dat net het probleem zich stelt bij presentatoren zoals hij die vrouwen herleiden tot fysieke objecten van masculiene begeerte.  

Ze was 21 toen ze de uitnodiging van Krinzfield aannam om hem te zien op zijn hotelkamer en stond aan het begin van haar carrière. Volgens haar kwam hij plots af met massageolie, ontstond al gauw een intimiderende situatie en werd ze uiteindelijk gedwongen tot orale seks terwijl hij zich achteraf leek te gedragen dat het om een routineklus ging op een normale werkdag. ‘Hij was je erkentelijk. De rol van Eva heb je gekregen.’ werpt Hausmann haar toe die al meteen de verdediging van Krinzfield (wiens personage gebaseerd is op dat van Weinstein) voor zijn rekening neemt. En dan volgt uiteraard de vraag die meteen in je hoofd flitst als kijker: waarom ze nu pas, 20 jaar na datum op de proppen komt met het verhaal. Omdat ze zich lang heel slecht heeft gevoeld om wat er is gebeurd door de destructieve schuldgevoelens van het slachtoffer die dan de kop komen opsteken, krijgen we te horen. Ze wil terug zichzelf kunnen zijn: ‘Op een dag hoop ik mezelf te kunnen zijn. Ik heb Arminia Lulu geacteerd. Het is een opluchting dat ik nu uit die rol kan stappen. Anderzijds weet ik niet hoe ik mezelf moet spelen’ klinkt het.

De dag nadien ontploft Twitter en volgen er nog meer getuigenissen van verschillende actrices. Lulu wordt als inspirator gezien, als de aanzegster van het onrecht. De #MeToo-beweging is een feit hoewel bij Lulu tot dan reacties van het genre ‘We weten dat je je omhoog hebt geneukt’ in haar kop rondspoken. Die ruimen al snel baan wanneer ze door haar manager op de hoogte gebracht wordt dat de aanvragen voor tv interviews binnenstromen en ze ook gevraagd is als jurylid voor X Factor. ‘Opeens gaat het hard met mijn carrière’ klinkt het, wat dan weer bewijst dat ze die uitspraken ook om het eigen imago, om zich opnieuw op de kaart te zetten als actrice best kon gebruiken.

Decleir speelt zoals we haar kennen steeds uitermate gedoseerd zodat je dan weer sympathie voelt voor haar personage, dan weer begint te twijfelen of die Arminia Lulu gewoon geen ordinaire intrigante is. Sterk.

Maar het personage krijgt het knap lastig wanneer er rode loperfoto’s van haar en Krinzfield opduiken die genomen zijn na de feiten. Als je verkracht bent door hem, ga je toch niet daarna even met de grote glimlach arm aan arm festivals afschuimen, klinkt het. Volgens haar moeten net die foto’s hem een alibi bezorgen zodat ie zich zou kunnen indekken. Ze ziet er een strategie, een methode in.

Haar manager weet dat ze een voorsprong hebben op de verdediging. ‘Schuld of onschuld wordt bepaald door de publieke opinie.’ Die voorsprong wil hij niet uit handen geven. Abraham Specter (Kenneth Cardon) de raadsman van Krinzfield stelt echter dat er zo veel jaren later geen bewijzen zijn en een proces dus zal uitdraaien op woord tegen woord. Ze verwijt haar smaad aan zijn cliënt. Jojo Q (Stijn Van Opstal), waar de actrice samen mee aan de drugs zit en occasioneel de liefde mee bedrijft, ruikt geld en kijkt vooral uit naar de schadevergoeding die ze zal binnenrijven. Hij is wat hij ook beweert niet echt bezig met haar gevoelens. Zij weet dat hij een egoïst is en weinig empathisch.

Helemaal de psychologische toer gaat de voorstelling op - die op vibrafoon live begeleid wordt door Els Vandeweyer die onder andere ‘Sunday bloody Sunday’ van U2, ‘Memory of Circus Renz’ van Gustav Peter en ‘My Favorite Things’ uit The Sound of Music uit haar vibrafoon tovert - wanneer Lulu haar relatie met hem in vraag stelt: ‘Misschien ben ik heel de tijd maar aan het acteren dat ik van hem hou? Maar om een groot denker te citeren: who gives a shit? Als ik maar overtuigend genoeg speel ga ik er misschien nog in geloven ook.’ Naar het einde toe van de voorstelling wordt het script bovengehaald en komen we zo in een metascène terecht terwijl helemaal op het einde de parallel gelegd wordt tussen het doek dat over een personage valt en het einde van een voorstelling waarbij acteurs onzichtbaar worden.

Lulu’s personage wordt verder uitgewerkt wanneer we te horen krijgen dat ze niet echt een kindertijd heeft meegemaakt toen ze op haar negende voor het eerst acteerde voor een horrorfilm die haar pa regisseerde. Scherp is de Aanzegster – terecht – over de impact van social media: ‘Leve de middeleeuwen. Wie maalt er om een eerlijk proces als misdadigers aan de schandpaal van Twitter worden genageld?’ Het is net die schandpaal waar Lulu voor koos om Krinzfield aan te nagelen waardoor hij helemaal opzij geschoven wordt in het wereldje waar ze uiteindelijk later zelf ook op belandt. Wat je een ander aandoet, komt altijd naar je terug.

Lulu wil zelfs in die mate haar waardigheid terug opdat ze opnieuw als jurylid aan de slag zou kunnen gaan bij X Factor dat de overeenkomst met haar heeft verbroken. Opvallend is die smeekbede bijna terwijl ze eerder liet uitschijnen dat ze een actrice is, een kunstenaar, en tussen de lijnen door interpreteerden we dat ze jurylid spelen wat te min vond voor haar, hoewel dergelijke jobs doorgaans behoorlijk lucratief zijn. Arminia Lulu heeft dus absoluut een tegenstrijdig en hypocriet kantje wat haar erg menselijk en gelaagd maakt. Zo altruïstisch is ze kennelijk dus ook niet, en dat egoïstische van Jojo Q, waarom ze hem naast beminnen tevens verfoeit, is dus absoluut ook in haar eigen denken geslopen.

< Bert Hertogs >

De aanzegster is nog tot 5 april 2021 te zien op VRT NU. In het najaar toert de voorstelling langs verschillende CC’s als alles goed gaat met de coronacijfers.

CREDITS:

ROLVERDELING
Arminia Lulu: Sofie Decleir
Michael Stern: Robbie Cleiren
Jojo Q: Stijn Van Opstal
Humphrey Hausmann: Koen van Kaam
Abraham Specter / Jimmy Pippin: Kenneth Cardon

MET Sofie Decleir, Robby Cleiren, Koen van Kaam, Stijn Van Opstal & Kenneth Cardon
TEKST Ilja Leonard Pfeijffer
REGIE Jorgen Cassier
LIVEMUZIEK Els Vandeweyer
KOSTUUMONTWERP Andrea Kränzlin
LICHTONTWERP Harry Cole
TOURBEGELEIDING Margot Vervliet
TECHNIEK Eva Dermul & Wim De Clerck
PRODUCTIE Zuidpool
COPRODUCTIE de Roovers
PROMOTIEFOTO Kaat Pype
SCÈNEFOTO‘S Kurt Van der Elst
GRAFISCHE VORMGEVING Jef Cuypers
MET DANK AAN Dries Engels, Philippe Werkers, Frederik Van de Moortel, RITCS

DUUR 135‘