Recensie Déjà vu ★★★★

Een emotioneel heftige trip naar het verleden om wat gebeurd is, te veranderen. Dat is de zesdelige reeks Déjà vu van regisseur Raf Reyntjens naar het origineel scenario Plan B van Jean-François Asselin en Jacques Drolet dat ie samen met Bjorn Van den Eynde aanpaste. Net zoals het tweede seizoen van Beau Séjour gaat Déjà vu over zelfopoffering voor het gezin. Met dat verschil dat op het einde van Beau Séjour die traditie – één zond niet voor niets de finale symbolisch uit met Pasen – doorbroken wordt. In Déjà vu komt hoofdpersonage Flo (Natali Broods) tot de conclusie dat ze eigenlijk niets weet van haar vijftienjarige  dochter Lou (waanzinnig sterk neergezet door Xenia Borremans, dochter van kunstschilder Michaël Borremans die zowel een heftig rebellerende puber als een lieve meegaande en bezorgde zelfbewuste tiener mag spelen, al moet ook gezegd dat de kindversie van datzelfde personage dat Juliette Metten speelt van minstens even sterk niveau is). Flo komt ook tot de vaststelling dat ze de belangrijkste momenten van haar gezin en kinderen gemist heeft en eigenlijk zijzelf het is die de weg kwijt is.

Hoe het komt dat Flo zo vervreemd is van haar eigen dochter? Flo is een ambitieuze carrièrevrouw. Met ‘Met Flo in de file’ heeft ze op Radar fm het meest beluisterde radioprogramma omdat ze voor kwaliteit kiest en een bijna volledig vrouwelijke crew rond zich heeft. Gunther (Sven De Ridder) is haar concurrent met het op sensatie beluste en bijzonder conservatieve programma VDB. Hij hekelt het feministische gedoe bij ‘Met Flo in de file’. Maar uiteindelijk zal hij het wel zijn die zal drukken daar waar het pijn doet, door te stellen: ‘Ik wil Flo niks verwijten maar als je geld, carrière en bekendheid boven je familie plaatst, dan moet je er niet van schrikken dat de tol hoog kan zijn. Ik doe mijn job ook heel graag. Absoluut. Maar er is niks belangrijkers dan familie. Laat ons dat vooral onthouden.’

Déjà vu gaat dus niet alleen over een moeder die haar dochter ervoor wil hoeden dat ze zelfmoord pleegt door een cocktail van slaappillen, angstremmers en sterke drank te slikken, het gaat in se ook over hoe je anno 2021 zowel als man of als vrouw een goede work-life balance vindt. Flo, dat uiteindelijk hét tragische personage van de serie is en niet Lou, zal steeds voor de uitersten kiezen. Maar nooit de twee in evenwicht weten te krijgen en dus steeds offers moeten doen. Niet zo zeer Lou maar eerder zij zal gered moeten proberen te worden. Met een volledige maansverduistering als prachtige en emotionele metafoor.

Déjà vu trekt de kaart van #Metoo (Lou die een relatie begint met Lex, gespeeld door Lukas Bulteel die losse handjes heeft. Een blauw oog, blauwe plekken … hij bezorgt het haar of in een club zegt dat ze 19 is, flirt met een man om zo in zijn wagen te duiken om seks te hebben). Om echter te weten te komen waar dat lage zelfbeeld van komt van Lou moet Flo echter veel verder in de tijd teruggaan dan ze dacht. Via Reset Inc. kan ze dat na een injectie doen. Ze kiest eerst voor 1 maand maar zal uiteindelijk niet anders kunnen dan na verloop van tijd zelfs 10 jaar terug te gaan, naar het moment dat Lou voor het eerst naar de lagere school zou gaan waar ze geen zin in heeft. Naar de tijd ook dat Lou bang is omdat er volgens haar monsters onder haar bed zitten. Signalen die Flo allemaal genegeerd of geminimaliseerd heeft. Gerustgesteld heeft ze haar dochter immers niet. En terwijl zij een BV is, zorgt dat voor ontzettend veel druk op de schouders van haar kinderen die denken dat ze sowieso niet uit haar schaduw zullen geraken. Ook de echtscheiding tussen haar moeder Flo en haar pa Nick (Koen De Graeve) heeft Lou nooit een plaats kunnen geven.

Lou begint de leugens op elkaar te stapelen. Dat ze nog zou afspreken met Gaby (Erin Yearsley) bijvoorbeeld, terwijl de twee al een tijd geen vriendinnen meer zijn. Lou werd niet geselecteerd voor de audities voor het Ballet van Vlaanderen, ze bleek niet op haar gewicht, niet op niveau en leek nog weinig gemotiveerd, zo blijkt haar balletlerares (gespeeld door Laurence Roothooft) mee te geven. Lous zelfbeeld dat al laag was, werd op ballet alleen maar erger omdat ze om haar figuur uitgelachen werd. Terwijl alle ballerina’s al een tijdje een vriendje hadden, is Lou ook nog steeds single. Ook dat knaagt.

Als kind bleek ze al onzeker, en moeite te hebben om vriendinnetjes te maken in de lagere school of zich te concentreren. Door een onterechte klacht van een tienermeisje dat dezelfde leeftijd als Lou heeft durft Nick zijn dochter niet meer vast te pakken. De klacht luidt immers: grensoverschrijdend gedrag. Lou kan dus niet terecht bij haar pa. Dat Lou er is gekomen, is dan weer het resultaat van puur egoïsme van Flo omdat ze nog een kind wou. Zonder medeweten van Nick nam ze de pil niet meer en werd ze voor de tweede keer van hem zwanger. Ook dat zorgt uiteraard niet voor een goede basis tussen vader en dochter. Verder is Lous moeder nauwelijks thuis want té veel met haar carrière op de radio bezig, een vete met concullega Gunther publiekelijk aan het uitvechten (wat als weinig volwassen gezien kan worden) en met haar engagement voor Adem, dat zich inzet om vrouwen op te vangen die het slachtoffer zijn van intrafamiliaal geweld.

(H)eerlijke mediakritiek levert Déjà vu ook, dat beslissingen genomen worden door mannen die het aan de top voor het zeggen hebben en de geldschieters/investeerders/sponsors (reclamemensen) wat de vrije meningsuiting beperkt. Maar vooral dat het allemaal schone schijn is wat er in die vooraf ingestudeerde dialoogjes tussen het ogenschijnlijk perfecte trio vrouwen te horen is. Flo doet haar programma zoals gezegd immers samen met een ‘all female line up’: Cato gespeeld door Janne Desmet en Lili, door Clara Cleymans die fysiek steeds meer begint te lijken op haar mama. De indruk wordt immers gegeven aan de luisteraars dat die vrouwen de perfectie benaderen en alles in hun leven mooi op orde hebben terwijl niets minder waar is. Cato is net uit elkaar met haar vriend en wil de hond Zaki houden. Lili twijfelt dan weer tussen carrière en moederschap. Flo hoopt voor haar dat ze betere keuzes maakt in haar leven dan zijzelf deed.

Flo verwaarloost immers haar huishouden en stelt niks voor in de keuken terwijl haar moeder Estelle (Katelijne Damen) die nog van de generatie dateert van vrouwen die in de patriarchale samenleving aan de haard moesten blijven, wel een aardig potje kan koken. Estelles dochter verwerpt zowat alles waar Estelle voor staat omdat ze denkt dat feminisme zo hoort te zijn: een roze keukentje als geschenk voor je kind afkeuren of een sprookje waar een prinses wat passief zit te wachten op haar prins op het witte paard in een toren omdat ze een voorbeeld zijn van genderstereotypering. Die prinses zou volgens Flo er beter aan doen om er zelf op uit te trekken. Uiteindelijk zal Flo toch inzien dat ook dat traditionele zijn waarde heeft en dat je het kind niet altijd met het badwater hoeft weg te gooien. Dat de zaken niet allemaal zo zwart-wit zijn.

Déjà vu, dat deels in Merksem is opgenomen (dankuwel daarvoor location manager Sanne Schockaert!), gaat dus over de vraag hoe mannen en vrouwen zich tot elkaar kunnen verhouden in de huidige post-paternalistische tijden, hoe er een evenwicht tussen werk en privé kan gevonden worden, over accepteren dat niet iedereen is zoals jij, en hoe je het ouderschap ‘Ik voel me mislukt als moeder’ zou kunnen invullen. Pasklare antwoorden volgen er niet – elk scenario eindigt met winst en verlies - maar dat de vragen die de zesdelige serie doet oproepen actueel en relevant zijn, staat dus buiten kijf. Uiteindelijk weet je al vanaf de vierde aflevering in welke richting de eindconclusie zal gaan. Cato zegt er immers: ‘We kunnen niet zelf bepalen hoe het leven loopt. Gelukkig.’ Het staat haaks op het nut van het ganse Reset Inc.-concept en de propositie van de serie dus die dan haar spannende karakter laat varen en nog meer emotie zal toevoegen wanneer het hoofdpersonage er uiteindelijk ook toe komt dat ze niet alles onder controle heeft en in het nu moet leven.

< Bert Hertogs >