Recensie Dido and Aeneas ★★★★

Afgeschreven, weggesmeten, verlaten als een gebruikt consumptieproduct. Zo toont regisseur David Marton zijn Dido op het einde van de eind zeventiende eeuwse mini-opera Dido and Aeneas van Henry Purcell. Deze voorstelling voegt daar ook nog een hedendaagse soundscape aan toe van Kalle Kalima en trekt zo een Romeinse mythe naar onze huidige tijd. Het is te zeggen, met het begrip tijd wordt gespeeld. Zo zien we oude Romeinen hedendaags materiaal opgraven zoals elektriciteitsdraden, een muis, smartphone waarvan het scherm behoorlijk wat te verduren kreeg, enkele toetsen van een toetsenbord en een afstandsbediening van een tv. Niet wetende wat het is, vullen ze de functie ervan zelf in en leggen het in water. Of probeert een van hen een cd als een soort puzzel te leggen. Onwetendheid wordt zo te kijk gezet. Het toont aan dat elke beeldvorming, ook die van archeologen vervormd kan zijn.  Vergis u niet, hoewel de muziek net als het beeld bij momenten behoorlijk speels overkomt, ligt daaronder een gitzwarte laag, een apocalyptisch wereldbeeld ook en kritiek op onze wergwerpmaatschappij.

Marton lacht weliswaar subtiel met onze tijd door net zo’n alledaagse (kapotte) voorwerpen als iets groots te gaan beschouwen. Net zoals de ontdekking van een discount-winkeltje vol prularia en kitsch plots verheven wordt tot iets groots en belangrijks. De ironie wil dat het hedendaagse nu ook steeds meer zijn weg vindt naar musea. Onlangs zagen we – overigens niet geheel ten onrechte – een oude iMac in het Design Museum Brussels, het type waar we tijdens onze studententijd nog mee werkten. En in het MAS zagen we in de expo Cool Japan bevestigd dat wij de ganse geschiedenis van het ontstaan van het allereerste computerspel (Pong) tot nu hebben meegemaakt. Daarmee geconfronteerd worden, is meteen ook een reality check: dat je oud aan het worden bent. Dat zo’n (ogenschijnlijk banale) zaken waar je zelf nog mee aan de slag ging in je eigen jeugd een museaal karakter krijgen, geeft je ook een surrealistisch gevoel. Hetzelfde wat je ervaart bij deze Dido and Aeneas.

David Marton gaat consequent om met die mix tussen oud en nieuw. Zo wordt aan Purcells partituur een jazzy en hedendaags klassiek jasje toegevoegd via Kalle Kalima’s werk.  Niet alleen Kalle gaat in dialoog met de partituur van Purcell. Ook de Amerikaans-Zwitserse stemkunstenares Erika Stucky doet dat via intermezzo’s in de rol van de tovenares (bij Tate) of als Venus (bij Vergilius). Idem voor het B‘Rock Orchestra dat beide blendt. Zo horen we de elektrische gitaar, theorbe en clavecimbel samen. Qua zang wordt het Engels afgewisseld met Frans met een ontzettend straffe Franse mezzo Alix le Saux. In haar moedertaal klinkt ze immers net dat ietsje emotioneler. De colère, de ontgoocheling van een vrouw (Dido) die niet alleen de liefde kwijt geraakt is maar ook haar eer nadat Aeneas haar door Jupiter verliet, wordt op die manier veel gevoeliger, pijnlijker, kortom veel echter. Juno vraagt zich van haar kant dan weer af wie haar nog zal herinneren als godin, vrouw van Jupiter die hem Mars, Juventas, Bellona en Vulcanus als kinderen schonk. Ze vermoedt dat het vooral haar man zal zijn die herinnerd zal worden.

Verwijzen naar de mythe van Vergilius doet het standbeeld waarin we Dido zich van het leven zien beroven door Aeneas’ zwaard. In Purcells Dido and Aeneas wordt het libretto van Nahum Tate gevolgd. Daarin is niet Aeneas de onwrikbare, maar net Dido die voet bij stuk houdt: ‘Ga naar je beloofde rijk en laat je Dido sterven.’ klinkt het voor ze haar lamento ‘When I am Laid in Earth’ inzet. Verder horen we even een klassieke toonladderoefening (do, re, mi, re, do) in deze mini-opera, en integreert de tekst zelfs ook een stukje uit de lyrics van David Bowies ‘Heroes’. 

Zowel de Franse bariton Guillaume Andrieux (Aeneas), Alix Le Saux (Dido), de sopraan Claron McFadden (Belinda, Dido’s zus, die in een awkward scène mee in de auto zit op de achterbank terwijl Dido en Aeneas verliefd wat stoeien, en de Zwitsers-Amerikaanse Erika Stucky weten ons zowel in hun spel als vocaal te overtuigen.

Deze Dido and Aeneas toont hoe crimineel de liefde kan zijn in een crimineel goede productie.

< Bert Hertogs >

Dido and Aeneas kan je nog tot 8 mei 2021 online zien. Info & tickets via operaballet.be