Recensie Birds ★★★1/2

Uitnodigend, dat is de jongste creatie Birds van Seppe Baeyens, Yassin Mrabtifi, Martha Balthazar en Ultima Vez dat op de Circus Space in Sint-Jans-Molenbeek in première ging. Net als Invited uit 2018 wordt het publiek namelijk opgeroepen om mee te doen aan deze voorstelling die deze keer refereert naar de natuurlijke bewegingen van vogels. Het uitzwermen en terug bij elkaar komen, de cirkelbeweging, het lichte en fladderende in het opzoeken van de hoog-laag lijnvoering, de spiraalvorm … het komt allemaal al in het begin aan bod. Drie cirkels worden er dan gevormd met groepen toeschouwers die tegenwijzerzin stappen. Wanneer de eerste dansers ons uitnodigen om van plaats te veranderen is het nog niet meteen duidelijk of de voorstelling al begonnen is. Kinderen zien we immers nog spelen op de stenen vlakte rechts achteraan, een peuter die aan het oog van zijn mama ontsnapt is waggelt het midden van het speelveld op … Alles lijkt dus zeer organisch, natuurlijk en spontaan te ontstaan. Althans, dat is de indruk die Birds achterlaat. Maar niets is minder waar natuurlijk, dit is wel degelijk gescript.

Die drie cirkels gaan na een tijdje over in twee en smelten uiteindelijk samen tot een grote.  Van daaruit kromt de cirkel naar binnen toe als een lus, waarbij het dus twee spiralen naar binnen toe creëert. Het vrij als een vogel dansen en bewegen, de handen opzij uitgestrekt, ze af en toe naar boven en beneden doend, onderstrepen in combinatie met vertragen (wandelen) en versnellen (lopen) de dynamiek van de dans, het impulsieve ook. We waaieren als groep uit en komen terug samen net zoals een zwerm vogels dat ook doet tijdens haar vlucht.

De vogelgeluiden die ons begeleiden worden na verloop van tijd ingeruild voor Oosterse muziek met live begeleiding door de derbuka, elektro en zang. Dan maakt de voorstelling stilaan de boog naar dans, refererend naar Oosterse (onder andere te zien in een kronkelende solo van een vrouw die aanvankelijk enkel begeleid wordt door een tamboerijn), Afrikaanse en ook urban dance.  Daartoe komt Birds door twee groepen tegenover elkaar te laten wandelen, en vervolgens meer dan dat proberen te doen. Al snel zal echter blijken dat voor vooral de volwassenen die stap iets te snel komt terwijl de kinderen die terughoudendheid helemaal niet voelen. Zij zien dit als een uitnodiging om de dansvloer tot hun te nemen en gaan vol vertrouwen dansend naar de overkant. Vervolgens sprinten de groepen die tegenover elkaar staan naar elkaar. Het speelse van het kinderspel is net als bij Invited nooit ver weg bij Birds, maar ook het wat vrijblijvende gevoel van een dansworkshop of speelpleinwerkingmoment op zondagmiddag (al hebben we dat bij deze productie minder dan bij Invited).

De cirkel komt terug wanneer enkele dansers deze gedeeltelijk voorwaarts en achterwaarts al lopend trekken. Vervolgens wordt er over het plein gelopen en een sprongetje gemaakt op één been alsof we klaar zijn voor lift off. Verwijzend naar het straatgebeuren staan we vervolgens terug over elkaar en dagen we elkaar uit voor een battle al is het niet echt een battle, we moedigen ook de anderen aan om ons eens wat te laten zien. Dat het speelse van de speelplaats ook terugkomt in Birds is te zien wanneer kinderen extatisch reageren wanneer er parachutes de lucht ingeschoten worden die ze willen bemachtigen zodat ze ermee kunnen rondlopen.

Naar het einde toe verlaat Birds steeds explicieter de vogelbeweging en trekt het meer de kaart van dans. Zo stappen en dansen we terwijl we steeds na hetzelfde aantal tellen in de handen klappen en voorover buigen, dansen we en springen we op beide voeten na een tijdje, en zien we enkele kinderen breakdancen wanneer de live muziek overgaat in een potje beatboxen. Vervolgens gaan we op de grond liggen en worden we uitgenodigd om in fases terug recht te komen voor het ultieme, de grote parachute afgeschoten wordt die gevangen mag worden. Hier is het geen kind die de buit binnenhaalt maar een volwassen man. En zo zorgt Birds er vooral voor dat volwassenen zich na een tijdje terug ongedwongen als een kind bewegen en dansen, heel losjes zodat Birds finaal leest als een vriendschappelijke maar tevens ook uitdagende non-verbale dialoog die aangegaan wordt tussen culturen, tussen mannen, vrouwen en non-binairen, en tussen jong en oud.

< Bert Hertogs >