Recensie De dag die komt ★★

Met de dag die komt, trekt Elise Bundervoet na de lockdown die de theaters 7 maanden sloot opnieuw naar het podium. In tussentijd heeft ze haar verpleegstersschort terug aangedaan en op de palliatieve afdeling van een ziekenhuis gewerkt. De dag die komt gaat over een vrouw die nog maar een jaar een man kent, Antonio, maar die geen vrouw toelaat op zijn appartement. Wanneer hij tijdens een wandeling met haar valt, zo’n 50 meter voorbij de ingang van het bos, weet ze – erg herkenbaar is dat – het nummer niet meer om de ambulance te bellen. In het ziekenhuis krijgt ze nadat ie een CT-scan onderging te horen dat ie twee tumoren in de hersenen heeft, en dat de zaak volledig uitgezaaid is. Antonio zit wat ze in de medische wereld in stadium 4 noemen.

De vrouw die eigenlijk niet zo gek veel weet over haar partner zal hem bij hem thuis verzorgen met Suzy, de ijzeren verpleegster (een toestel dat haar helpt hem uit bed te tillen). Maar daarmee gaat ze tegen zijn initiële wil in. Antonio zien we rechts de ganse tijd in bed liggen. Links achteraan staat een tafel, een laptop, kruk, vaas met enkele bloemen, fles water en een glas.

Bundervoet stelt dat je soms heel stilletjes de ziel het lichaam kan horen verlaten. Ze smeert de onderbenen van de man die de rol van Antonio speelt in, probeert diens vingers en tenen soepel te houden, bevochtigt zijn lippen en legt een handdoekje op zijn voorhoofd op een tedere, gevoelige, zorgzame manier. Ook wanneer ze hem na de ijzeren verpleegster gebruikt te hebben, haar hoofd tegen het zijne houdt, levert dat een diepmenselijk beeld op.

Maar toch kruipt deze voorstelling niet onder de huid. Dat komt omdat het verteltempo traag is met behoorlijk wat pauzes tussenin, de vertelstijl ons te declamerend van ‘ik zal u eens iets gaan vertellen zie’ (inclusief handgebaren) is, en het geheel vol medisch-technische verwijzingen steekt, hoe de blik van terminale patiënten glazig wordt, en ze voor zich uitstaren, hoe ze ofwel met hun handen precies iets lijken te willen plukken of pakjes aan het maken zijn, hoe de pauzes bij hun ademhaling verandert omdat de kleine hersenen anders gaan functioneren, hoe ze soms koorts maken tot wel veertig graden die moeilijk naar beneden te krijgen is omdat er geen goede bloedsomloop meer is en gifstoffen niet uit het lichaam geraken omdat ze zich daar ergens opstapelen en ze finaal een allesbepalende geur voor ze de laatste adem uitblazen nog in hun opnemen die als het ware een nasale samenvatting vormt van het geleefde leven.

Eerder in de marge staat De dag die komt ook stil bij het privacyvraagstuk. Een doos met allerlei enveloppen ligt klaar. En aan het voeteinde van het bed vindt de vrouw vier boeken waarvan hij er één aan het lezen was zo getuigt de bladwijzer erin. Ze zal het boek verder aan hem voorlezen. Maar elke beslissing die ze neemt doet ze dus wel zonder zijn toestemming of zelfs tegen zijn wil. Toen hij nog niet gediagnosticeerd was, haalde ze al stiekem zijn identiteitskaart uit de portefeuille om zo te weten te komen waar hij precies woonde. Met andere woorden ze heeft zijn privacy in zekere zin eerder al geschonden.

De dag die komt is best een mooie voorstelling, die mooi vormgegeven is door scenograaf Kris Van Oudenhove. Maar deze monoloog sleept wat, heeft iets pedants en creëert afstandelijkheid omdat het hoofdpersonage eerder als mantelzorger/verpleegster naar voor komt dan als partner. Op het einde weten we weliswaar hoe de vork precies aan de steel zit. Het verklaart veel, maar we missen opvallend genoeg gevoel, emotie, gemis, de stadia waar een partner door gaat die een geliefde gaandeweg moet laten gaan. Het is die afstandelijke, steriele, soms louter zakelijke medische benadering die gebruikt wordt om een aantal zaken te duiden, die maakt dat deze productie niet onder onze huid kruipt.

< Bert Hertogs >