Recensie Titane ★★★★★

Wat een fantastische film die uitermate zinnenprikkelend is en ook een tikkeltje verontrust, is Titane van regisseur Julia Ducournau (Grave). Het is dan ook een terechte winnaar van de Gouden Palm dit jaar. Werkelijk alles zit goed: het narratief van deze body-horror thriller is zeer ge(s)laagd, het verteltempo is lekker strak, en zowel visueel als qua geluid wordt de kijker helemaal verwend. Enige kanttekening: de prent is minder geschikt voor gevoelige kijkers.

In Cinema Cartoon’s zagen we namelijk een vrouw de handen voor haar ogen houden toen het hoofdpersonage Alexia haar zwangere buik aan het openkrabben was tot er bloed (hier: olie) uit komt. Ducournau toont in Titane onverbloemd een zwangerschap en bevalling. Daar is niks romantisch aan, het is een bloederige (hier lekt er olie ook uit de tepels) bedoening die veel pijn doet (let ook op de (zwangerschaps)striemen op de borsten en de rest van het lijf). Het aftakelende lichaam van zowel Adriens vader als Alexia’s lichaam dat lijdt onder de zwangerschap, is ook een van de parallellen die getrokken wordt in Titane.

In deze Frans-Belgische film zien we hoe Alexia (magistraal neergezet door Agathe Rousselle) zwanger geraakt wanneer ze seks heeft met een wagen (ze bindt zichzelf vast terwijl ze op de zetel ligt). Alexia is een model en danseres op autoshows. Dat is op zijn zachtst gezegd opmerkelijk omdat ze als kind (door haar toedoen) betrokken was bij een auto-ongeval. Terwijl sommigen daar een trauma aan overhouden en niet langer durven in zo’n vehikel te stappen, wordt zij net ontzettend aangetrokken door bolides en al wat uit titanium of een ander metaal bestaat in het algemeen. Na het ongeval is er een titaniumplaat boven haar rechteroor aangebracht waardoor ze in zekere zin vanaf dan als een cyborg door het leven gaat.

Alexia zal in een van de eerste scènes te kampen krijgen met een opdringerige fan die een handtekening van haar wil en gekust wil worden omdat hij zo lang heeft gewacht op haar terwijl ze eerder al zei dat ze vanavond geen zin had om handtekeningen te geven. Ze haalt haar geheime wapen boven, een haarspeld, steekt hem daarmee in zijn oor zodat er een witte brei uit zijn mond gutst en hij doodvalt. No means no. Ook voor fans. Titane is dus feministisch en gaat ook over (seksueel) grensoverschrijdend gedrag.

Enkele seconden later steekt ze die haarspeld terug tussen haar lippen wanneer ze haar haar bij elkaar doet en terug wil vastmaken. Het lijk legt ze op de achterbank. Dan beseft ze dat het vieze witte goedje dat hij uitkotste op haar lichaam zit waardoor ze zich opnieuw moet gaan douchen. Naakt hoort ze een zwaar gebons, een van de sportieve bolides in de expohal trekt haar aan(dacht) ...

Voor we zo ver zijn zien we de eerste douchescène met haar waar ze samen met haar collega modellen/danseressen zich wast. Alexia, aangetrokken tot de piercings van een van de andere meiden, ziet haar haar vast geraken in zo’n tepelpiercing. Het is een grappige scène die toont hoe makkelijk we soms in ongemakkelijke, gênante situaties terecht komen. Alexia zal de vrouw later terug zien en wat lijkt op een lesbische scène blijkt uiteindelijk uit te draaien in pure lust, het volgen van (mannelijke) instincten en oerdriften, waarbij ze haar rauwe kantje toont. Ze bijt de tepels van die vrouw er bijna af.

Titane kan je op verschillende manieren lezen. Wij zien er een verhaal in over zelfbeheersing en het leren controleren van innerlijke woede. Alexia is ook op de vlucht omdat ze opgespoord wordt voor verschillende moorden die ze begaan heeft, vaak volgens dezelfde modus operandi. Maar ook hier zit een fijne dosis humor. Wanneer ze iemand vermoord heeft in een huis en vaststelt dat er nog verschillende andere bewoners aanwezig zijn, leidt dat tot een hilarisch: ‘Met hoeveel zijn jullie hier?’ voor ze haar slachtpartij verder zet.

In Alexia kan je een non-binair personage zien. Ze zal zich vermommen als een jarenlang vermiste jongen (Adrien) en zich zo aanbieden bij de politie. Daarvoor moet ze naast haar eigen haar afknippen, ook haar eigen neus breken (met dank aan de lavabo) en zichzelf twee blauwe ogen zien te slaan in de toiletten. Haar vermomming is zo goed dat Adriens vader (een brandweercommandant die last heeft van zijn leeftijd en een injectie nodig heeft om in vorm/sterk te blijven) in haar zijn zoon ziet (gesuggereerd wordt dat hij al jaren in een soort roes, eventueel van verdriet, leeft). Adriens moeder waar hij van gescheiden is ontdekt echter dan Alexia een vrouw is, verwijt haar dat ze met haar gevoelens speelt omdat ze niet weet hoe het voelt om al jaren in onzekerheid over het lot van haar zoon te leven, maar stelt dat het goed is dat ze er is voor de illusie waarin haar ex-man leeft.

Alexia wordt Adrien en wordt terug Alexia. De ganse tijd wanneer ze zich als man voordoet moet ze dus haar borsten en zwangere buik afplakken. Dat maakt haar een non-binair personage. In het begin zien we haar als een stoere fysieke vrouw, halfweg als een schuchtere zwijgzame ja zelfs wat in zichzelf gekeerde jonge man die erg sensueel uit de hoek komt wanneer die op een feestje van de brandweer op een brandweerwagen danst, om uiteindelijk het leven te schenken aan een baby met een titanium ruggenwervel. We zien haar evolueren van iemand die bruut is tot iemand die zeer verfijnd wordt en zachtaardig is. Zowel zij als Adriens vader (die eigenlijk figuurlijk blind is) zijn verloren zielen die elkaar vinden terwijl ze allebei worstelen met hun identiteit waar ze op zoek naar zijn. Alexia evolueert via de rol die ze als Adrien speelt van genadeloos naar gevoelig. Naar iemand die compassie heeft en hulpvaardig is (mede dankzij haar job bij de brandweer waar ze als vermomde man zich tussen een bende haantjes weet te overleven). Verder gaat Titane over (zelf)aanvaarding, over mogen zijn wie je bent.

Adriens vader maakt van Alexia ook een man door scheerschuim aan te brengen tussen haar neus en lippen en op haar kin en haar te scheren. Het is een van de mooiste scènes uit Titane die het gemis toont van een vader die zijn zoon nooit zag opgroeien tot een puber. Immers, de eerste scheerbeurt dat is een cruciaal en intiem vader-zoonmoment dat Alexia hem toestaat. Na verloop van tijd zal ze overigens stoppels krijgen van haar snor. Nog zo’n knappe scène is die wanneer ze danst met Adriens vader wat een lieflijk en intiem duet oplevert  dat uitmondt in een gevecht tussen beiden.

Titane is kortom een fantastische film op alle mogelijke gebieden. De prent prikkelt zowel je zintuigen als je hersenen. Ma-gi-stra-le cinema levert dat op. Ga dat zien.

< Bert Hertogs >