Recensie Nora + Aron ★★★1/2

Nora + Aron heet de jongste voorstelling die Dimitri Leue schreef. Hij speelt die in de gang van het districtshuis van Deurne, de plek waar koppels een burgerlijk huwelijk afsluiten, met Clara Cleymans. Leue waar we eerder al van vermoedden dat ie geboeid is door sci-fi lijkt de mosterd enigszins gevonden te hebben bij TENET, de film van Christopher Nolan die rond deze tijd vorig jaar in de bioscoop uitkwam. Ook Leue kiest voor een palindroom als titel, zodat de twee namen van de hoofdpersonages hier gespiegeld kunnen worden. Maar vooral de structuur van de voorstelling is uitermate interessant én intelligent. Leue begint met het einde, en eindigt met het begin dat het einde is maar dan in omgekeerde volgorde. Voor de verhaallijn van het ex-koppel kiest ie om te beginnen met plotpunt 2 gevormd door Anna, ook haar naam vormt een palindroom, waar Aron mee vreemd gegaan is: ‘Jullie affaire is een uitgestoken tong en middelvinger.’ Maar in de reverse modus is het Nora die iets met haar heeft.  Zo zijn beiden ‘schuldig’ aan het op de klippen lopen van de relatie, vechten ze er allebei voor terwijl de ander het niet langer ziet zitten enz.

In het midden komen we de oorzaak te weten, beiden hebben een rouwperiode als koppel verschillend beleefd en dat heeft de afstand tussen hen gecreëerd wat plotpunt 1 vormt. Tussen die twee zit een flashback of flash forward naar hoe ze 5 jaar geleden of verder elkaar hebben leren kennen in Parijs. Na het midden laten Cleymans & Leue immers dezelfde tekst horen maar dan achterstevoren tot ze terug bij het begin zijn. Nora + Aron duurt dus eigenlijk geen tachtig minuten, maar twee keer veertig. De vereenvoudigde structuur ziet er als volgt uit: B (plotpunt 2: Anna) – A (Hoe Nora + Aron elkaar leerden kennen in Parijs)  – C (plotpunt 1: rouw)  – A (Hoe Nora + Aron elkaar leerden kennen in Parijs) – B (plotpunt 2: Anna). En dan komen we bij de tekst waarbij de ene zegt tegen de ander dat die in een loop zit, terwijl de ander zegt dat het een tunnel is, later omgedraaid verwoord door de andere acteur. Terwijl die twee visies: ‘is het een tunnel of een loop?’ ook over de vorm van de voorstelling kan gaan.

Vermits Leue en Cleymans in de gangen spelen die elkaars spiegelbeeld vormen en het publiek verdeeld is over die twee locaties, moeten de acteurs ook steeds tussen de scènes die afstand overbruggen. Dat zorgt ervoor dat het tempo van de voorstelling aan de trage kant is (wij zagen voor het eerst naar onze klok na 40 minuten, onze buurvrouw na een uur). Ook het feit dat je twee keer dezelfde tekst te horen krijgt weliswaar in vooruit en achteruit, werkt aan de ene kant wel prikkelend op intellectueel vlak, vanuit een omgedraaid perspectief zorgt dat immers voor een ander inzicht, en het laat ook de toeschouwer toe de rijke taal en het taalspel van Leue beter te doorgronden, maar aan de andere kant zorgt het ook voor een déjà entendu-gevoel.

Wie al meer werk zag van Dimitri Leue ziet ook nu enkele thema’s terugkomen. Net zoals in Het kleine sterven zit er een behoorlijke dosis romantiek in de voorstelling en blijkbaar heeft Dimitri iets met Parijs. Maakte hij daarmee het woordspel ‘Parijs dat is niet om mee te lachen’ in Het kleine sterven, dan horen we in Nora + Aron hem het woord ‘Pareiziger’ lanceren. De lust, het vleselijke verlangen van de seks verwoordt hij hier door te verwijzen naar het schilderen maar het resoneert ook in ‘een vluggertje door het museum’, ‘Ik zag er borsten in drijven in eigen nat’ (over de Waterlelies van Monet) en ‘als alles voorspel is wordt alles voorspelbaar.’

Ook naar schilderen verwijst ie om de link te leggen met de mot die in een relatie sluipt: ‘We kenden elkaars patronen iets te goed.’ De godsdienst-laag is weliswaar minder aanwezig hier, al verwijst hij wel naar de Notre Dame maar des te meer trekt ie de romantische kaart. De liefdessloten die hangen aan de Pont des Arts brengt hem bij: ‘Er is zo veel liefde op slot’. Andere geniale vondsten zijn onmiskenbaar: ‘Gij gelooft in sprookjes. Niet moeilijk, ik heb een prinses.’, ‘Met liefde is het hetzelfde als de kunst. Ge kunt niet gewoon proberen. Het is alles of niets.’ en ‘Anna redde me, maar duwde onze relatie kopje onder.’

Onze kant van de gang gaf de twee acteurs een welverdiend applaus, terwijl de andere kant zelfs voor een staande ovatie ging. Dat was het enige moment dat het spiegelbeeld doorbroken werd. En Nora + Aron, die gingen de trappen van het districtshuis terug op, ook hier gespiegeld ten opzichte van hoe ze die eerder afdaalden. Wie wil kan daar een happy end in zien, want beiden zijn opgekleed en begeven zich naar wat bv. een trouwzaal kan zijn. Het einde van de tunnel, of het begin van de eindeloze loop waar ze net als Maura, die voorstelling die Leue vorig jaar in Deurne bracht, in verkeren.

< Bert Hertogs >