Recensie Vier sterren ★★★

Een voorstelling over ego, het collectief herman, wij de toeschouwers en zijzelf. Dat is het opzet van het soms wat slepende vier sterren waarbij we twee keer op onze klok keken tijdens de twee uur durende voorstelling. Al gauw blijkt de drive van de vier om komaf te maken met hoe er gejureerd wordt op conservatorium (puur machtsvertoon voor een muur van schilderijen en portretten van witte mannen), een deel van de oude garde van de theaterwereld (wegens seksistisch en racistisch), het snobisme in het culturele wereldje (het opzet om met hun viertjes op een kruk te gaan zitten en ons niets meer dan hun docufilm te presenteren met vooraf en achteraf een welkomst- en afscheidswoord, het uitgesloten worden door anciens die je backstage ontmoet en ‘toevallig’ geen glas aangeboden kunnen worden omdat ‘er geen meer is’ om mee de fles champagne soldaat te maken …), de verschillende soorten acteurs (diegenen die last minute het ganse concept in vraag stellen net voor de deadline, diegenen die zich wegcijferen omdat ze vooral kampen met persoonlijke issues en van zodra een project concreet wordt ‘ontwaken’ en ermee in conflict komen te liggen, diegenen die zich beter voelen dan de rest, quasi altijd in een rol kruipen, al in de kleedkamer aan het spelen zijn en zich verstoppen achter hun alter ego, en diegene met sterallures die bv. Whitney Houstons ‘The greatest love of all’ niet kan zingen als iedereen van het collectief mee in de opnamestudio zit maar wel als ze alleen is met de pianist) en de rol van acteren (‘het gaat om de pizza, niet om de pizzabezorgers. Zonder pizzabezorgers geen pizza’ klinkt het hilarisch).

Vier sterren begint met een stevige brok kritiek van Sara Dolores Hue Lâm aan het adres van de sector zelf. Daarin hekelt ze typecasting. Als jonge pas afgestudeerde actrice kreeg ze een ‘interessante’ rol aangeboden waarin ze een jonge Aziatische mocht spelen die hoer, lustobject én vluchtelinge in één was. Steeds minder goed vond ze zich voelen in die rol en ook bij het gezelschap waar ze mee werkte. Een oudere man kwam half naakt in haar omkleedruimte, maakte openlijk avances door te stellen dat ie het best leuk vond dat ze langs hem moest passeren om uit de wagen te stappen, vond het jammer dat zij geen liefdesscène hadden in het stuk en liet weten dat een open relatie tussen hen wel zou kunnen lukken.

Naast het podium zag ze echter dat de groep steeds meer de racistische en seksistische toer opging wat ze uiteindelijk aankaartte. Maar bij gebrek aan een speak up-cultuur, kreeg ze achteraf te horen dat zij te gevoelig is en het probleem aan haar lag. En ook al probeerde ze haar personage op een bepaalde manier neer te zetten toch bleek het vooral met dat seksisme en racisme dat ze subtiel wou counteren, toch te lachen. Maar dan komt het, ze stelt dat ze toch die laatste maand nog gespeeld heeft, weliswaar met een fake smile.  Dat is uiteraard hypocriet. Ofwel kies je plat opportunistisch voor het geld in dit geval, ofwel sta je achter je waarden en kap je er onmiddellijk mee ... Een eerste contradictie lezen we zo in vier sterren. En daar blijft het niet bij.

Het grappige én tegenstrijdige in vier sterren is namelijk dat Lâm ook in de docu kiest om gratuit bloot te tonen. Zo zien we ze in haar blote kont in het Middelheimpark (gesuggereerd wordt dat plast) wat net een weinig geciviliseerde indruk geeft en ook haar roots in zekere mate stereotypeert. Wie het Middelheimpark kent - waar het collectief inspiratie op wil doen - weet immers dat er op wandelafstand (openbare) toiletten zijn. Er is dus totaal geen nood om even in het park te gaan widplassen, tenzij dan het een statement is tegen de culture uitingen die er te zien vallen.

Toch lijkt ons die scène behoorlijk contradictorisch met de openingsscène en het relativeert ook haar commentaar op ‘Zo kwam ze in mijn leven, met een oogopslag’ van Hubert Minnebo, een werk uit brons uit 1980. Ze stelt namelijk dat het werk geen persoonlijkheid uitstraalt maar wel tetten toont. Wanneer Lois Lumonga Brochez later van haar kant haar borsten ontbloot wanneer ze met Sara in dezelfde omkleedruimte zit voor een fotoshoot, hebben we opnieuw dat tegenstrijdige, ja zelfs ironische gevoel met de start van de voorstelling zodat we alleen maar Sara kunnen bijtreden op het einde wanneer haar bedenkingen uit ten opzichte van wat ze de ganse tijd al aan het doen zijn, geen gehoor krijgt bij haar eigen generatie (die op haar probeert in te praten) en dan ervoor kiest om even naar buiten te gaan. Te vluchten. Je merkt dus vooral de moeite die de acteurs en actrices ondervinden als individu in het vinden van hun identiteit, en waarden, er niet uit geraken en gewoon verder doen zoals ze waren begonnen.

Herman zelf kent een koppel. Maar daarover praten, kan blijkbaar niet. Het levert ongemakkelijke stiltes op en behoorlijk wat wegkijken tijdens een interview met de vier (dat het fake van het groepsgevoel, de samenhorigheid ook bij internationale gezelschappen en bands doorprikt) die dan eerder een verzameling losse individuen lijken dan een coherent geheel. Uiteindelijk toont 4 sterren twijfel, conflict waar Herman niet goed in is. Conflict dat uiteindelijk wel en niet opgelost geraakt en finaal met pose weg gecamoufleerd wordt alsof er niets aan de hand is. Tekenend voor de tijden waarin we leven, dat wel. Aan de andere kant is het makkelijk om kritiek te uiten op het bestaande, en het omver te werpen, een soort beeldenstorm te organiseren. Maar wat zet je er in de plaats voor? Die antwoorden ontbreken. Daar rijden velen zich vast.

< Bert Hertogs >