Recensie Ik ben mijn straat ★★

Te associatief. Te repetitief. En vooral: te vrijblijvend. Dat is Ik ben mijn straat, de jongste voorstelling van Mokhallad Rasem en Jessa Wildemeersch die op de zolder van de Bourla in première ging. Na veertig minuten kijken we al voor een eerste keer op onze klok omdat de spanningsboog niet echt goed zit. Sommige toeschouwers dommelen in, andere ondervinden ook halfweg moeite om bij de les te blijven, wat je ziet in het schuifelen op de stoeltjes. De twee acteurs roepen hun kindertijd terug op en willen een boek uitbrengen over de straat waar ze gewoond en gespeeld hebben als kind. Zij in België, hij in Irak. Om tenslotte te zien hoe veel gelijkenissen ze hebben en hoe ze hun oude straat in de nieuwe hebben binnengebracht.

‘Mooi’ is het woord dat met stip het meest voorkomt in Ik ben mijn straat. Hij is niet zo’n fan van literatuur en wil geen poëzie in de voorstelling. Direct communiceren, dat wil hij dat ze doet. Toch zal Jessa niet zelden net die poëtische richting opgaan, wat hij na verloop van tijd toch toelaat en accepteert. De twee verhalen van de acteurs, hoe verschillend hun achtergrond ook mag zijn, zie je dan ook gaandeweg steeds meer gelijkenissen met elkaar vertonen. En het grote taboe, Mokhallad wil aanvankelijk geen doden of de dood vermelden in hun boek, moet er uiteindelijk toch aan. Hij moet na verloop van tijd toegeven dat er ook in zijn straat veel doden vielen, waardoor hij dan de initiële gedachte opgeeft om er vooral een boek van te maken met mooie beelden en spelletjes.

‘Ik ben echt niet goed in spelen’ is op zijn zachtst gezegd een opmerkelijke quote van een actrice in Ik ben mijn straat. Jessa bedoelt er niet alleen mee dat ze als kind weinig kon spelen. Als ze steentjes gooide in de waterput van de buurman dreigde hij haar handen af te hakken als ze dat nog een keer zou doen. Wou ze dan weer bij een andere buur een boomhut bouwen, legde hij zijn boom neer. Maar ze refereert er ook mee naar het doen alsof ze tot twee keer toe schrikt door Mokhallad. Wanneer hij zegt dat hij een snoepje voor haar heeft, en hij haar beetneemt bijvoorbeeld. Dan vindt ie dat ze wat te groot speelt, terwijl hij verklapt aan het publiek dat ze daar al behoorlijk op gerepeteerd hebben. Bij de tweede beurt, speelt ze dan weer te klein.

In Mokhallads straat woonde vroeger iemand van de regering die drie sterren – ‘zoals recensies’ - op zijn schouder had. De man is daarna naar Jordanië gaan wonen. Jessa heeft dan weer altijd al onder een rijdende trein willen springen en Mokhallad herinnert zich dat er een man in zijn straat woonde die vuilzakken met naft verbrandde aan het begin van zijn straat/

‘Je lijkt een beetje op een paard. Nee je tanden’ en dan weer klinkt het – pas achteraf als je dat in je notities leest, valt je frank dat er een taalspel in steekt: ‘Je lijkt een beetje op een lijk.’ geeft Mokhallad zijn tegenspeelster een ‘compliment’. Jessa en hij spelen elk erg speels met de goesting en het aanstekelijke enthousiasme van een kind. Jessa verzamelde stenen vroeger en kleurde die. Verwijzend naar het onbezonnene van een kind, trekt ze behoorlijk vaak – net als een kleuter – haar rokje naar boven. Hij grijpt dan weer elke kans ‘Ik speel alles’ om iets uit te beelden (zoals springen, een man met rotte tanden (draden steekt hij dan in zijn mond), een vrouw met lange haren (die draden legt ie dan op zijn hoofd), Maria enz.).

Een kerk bezoeken, een moskee, of een museum … hij gooit het allemaal op een hoop. Hoe hij een vuurwerkshow in open lucht gaf met een pannenspons/metalen schuurspons/staalwol en naft erop en dan daarmee rond te draaien, herinnerde hij zich ook nog. Kortom: de mooie herinneringen maar ook de (letterlijke) littekens van hun jeugd, daar staan de twee bij stil in Ik ben mijn straat. Waar zij met haar woorden heel figuratief en beschrijvend overkomt, vult hij dat en legt hij abstracte visuele klemtonen.

< Bert Hertogs >