Recensie Kom hier dat ik u kus ★★★1/2

Een herkenbaar portret van hoe één toxische vrouw, die rookt, aan de wijn en de kalmeringsmiddelen zit, een vernietigende impact kan hebben op het gezinsleven. Dat toont Kom hier dat ik u kus van regisseurs Sabine Lubbe Bakker en Niels van Koevorden naar de roman van Griet Op de Beeck. Marie (Wine Dierickx) is het die als plusmama van Mona al snel toont dat ze het allemaal niet aankan. Het meisje ontdekt haar in de keuken wanneer ze niet kan slapen. Ze vertelt het kind dat ze pillen slikt om gelukkiger te zijn en rustiger met al die stress die ze meemaakt en vraagt haar: ‘Dat blijft tussen ons hé, Mona’.

Mona heeft haar moeder Agnes (Greet Verstraete) verloren in een auto-ongeval waar haar vader Vincent (Tom Vermeir) zich schuldig om voelt. Samen met haar broer wordt Mona (Olivia Landuyt) uit bed gehaald om dat te vernemen ’s nachts. Wat daarna volgt is eigenlijk een beschrijving hoe Mona (knap neergezet door Tanya Zabarylo die dit ogenschijnlijk vlakke personage toch voldoende gelaagdheid bezorgt) die altijd goed probeert te doen, die zoals haar 13 jaar oudere lief Louis (Valentijn Dhaenens) stelt dat ze – ook omdat ze de oudste is – altijd de zorgzame is, de stabiele, diegene die verantwoordelijkheidszin toont en ook een beetje saai is. En hoewel Mona altijd goed probeert te doen, en er staat voor haar familie, collega’s en vrienden, krijgt ze bijna altijd het deksel keihard op de neus. Omdat anderen hun tekortkomingen en frustraties op haar uitwerken, haar als pispaal gebruiken én, in het geval van zowel Marie als Louis, ook gewoon de spiegeltechniek hanteren. Zij zijn het namelijk die alleen maar aan zichzelf denken en net stellen dat Mona zo is.

97% haalt ze in de lagere school waardoor ze de tweede beste van de klas is. Maar daar krijgt ze niet de aandacht voor die ze verdient want Marie  - ‘Uw papa maakt me nog eens kapot’ - blijkt zwanger, en ligt boven in bed een potje te huilen. De lege snoepzakken doen verraden dat ze in een zoveelste vreetbui is aanbeland. ‘Ik snap niet goed waar dat mens haar tranen vandaan blijven komen’ stelt Vincent op zijn ziekenbed later over Marie.

‘Ge dacht zeker dat ik achterlijk ben!’ Marie is gewoon het ambetant wijf dat elke familie wel kent. Zo’n figuur waar je spontaan een hele porseleinenwinkel naar toe wil gooien omdat het mens je zodanig irriteert met haar betweterig snobistisch en afstandelijk toontje dat vooral de eigen onzekerheid en faalangst moet maskeren als een vleugje gezichtscrème dat een minderjarig kind gegeven wordt dat daar hoegenaamd nog lang niet aan toe is, laat staan er naar gevraagd heeft.

Het soort mens dat menig kerstavond –  het vaak herhaalde kerstlied ‘Silver bells’ in deze prent wordt ironisch gebruikt - of een ander heuglijk familiemoment (wanneer Alexander, gespeeld door Tijmen Goovaerts zijn vriendin Charlie, neergezet door Abigail Abraham voorstelt aan de familie en daar meteen aan toevoegt dat ze zwanger is waardoor hij met zijn studie medicijnen zal stoppen) gewoon verpest omdat van zodra ze in de drank is gevlogen die scherpe, bittere, onzekere en gefrustreerde kant van haar ongenaakbaar naar boven komt en niemand daarvoor gespaard blijft, ook Vincent niet wiens bord ze uit colère volschept omdat er volgens haar met lange tanden gegeten wordt tijdens kerstavond. Of wanneer haar dochter An-Sofie (Kyra Verreydt) op café wil zoals altijd en dus ook op kerstavond, maar bazige Marie daar een groot probleem van maakt en vlakaf in het bijzijn van alle anderen stelt dat ze haar dochter ondankbaar vindt.

Slim is Mona dan ook op het einde wanneer ze gewoon helemaal meegaat in de leefwereld van Marie wat Louis helemaal kan bekopen. Terecht, want ook hij blijkt de zoveelste egotripper in Mona’s leven die wanneer hij voorgesteld wordt aan haar ouders stelt dat zijn leven zich onder andere samenvat als schrijven, zuipen, slapen. De liefde, als hoofdstuk gesandwicht tussen de moeder en de vader, vergeet hij bijna,  en meldt hij uiteindelijk terloops, bijna als een voetnoot in zijn betoog.

Hij is schrijver, ontmoette Mona op een feestje waar hij iedereen kende én haatte, en blijkt ook alleen maar aan zichzelf te denken. Zo een die zijn lief twee uur laat wachten omdat een vrouwelijke fan hem maar bleef bejubelen na een lezing. Of die niet meewil naar het ziekenhuis – ‘het paleis des doods’ volgens hem – om haar vader te bezoeken die terminaal is. Vooral in de laatste fase van het boek dat hij aan het schrijven is, wil hij met rust gelaten worden, klinkt het. Weinig empathisch reageert hij, stelt ze vast wanneer hij wat zit te filosoferen: ‘Al ons handelen is eigenlijk één grote compensatiedrang om proberen te vergeten dat we eigenlijk allemaal aan het sterven zijn. Terwijl als we ergens troost uit zouden kunnen putten dat ja tot een soort acceptatie kan leiden dat we hier maar even zijn. Maar nee, verrast door de vergankelijkheid verschieten we ons een ongeluk als de dood in onze buurt komt.’

Negatieve recensies trekt regisseur Marcus (Stefan Perceval) zich helemaal aan. Ook hij ziet in Mona een soort demon. ‘Jij bent een kameleon, je past je aan de situatie aan. Ik ben een oorspronkelijk denker. Heb jij nog goeie ideeën want ik heb ze niet meer’ stelt ie waarna hij haar publiekelijk de bons geeft als dramaturge voor de ogen van het acteurscollectief omdat hij het gevoel heeft dat hij zich te veel heeft laten leiden door haar. Kortom: de verantwoordelijkheid over de kritieken die in de pers verschenen zijn, schuift hij volledig in haar schoenen nadat ie zich eerst eens goed bezopen had. Dat ie onder andere over de schreef ging door een faalangstige actrice die haar tekst niet goed kende, haar totaal vernederde in het bijzijn van alle anderen, en Mona het was die opkwam voor haar door haar even uit de groep te halen en een koffie met haar te drinken, was hij dan wellicht al helemaal vergeten.

Wat deze Kom hier dat ik u kus zo sterk maakt, is de prestatie van Olivia Landuyt die de jonge Mona neerzet, die afstandelijkheid met empathie weet te combineren, en al meteen in de openingsscène waarbij ze (wellicht onterecht) gestraft is door haar moeder op een zeer sterke manier de fundamenten zet waar Tanya Zabarylo mee verder kan als zij de twintigjarige en dertigjarige Mona voor haar rekening neemt. Het komt zelden voor in een Vlaamse film dat de casting zo goed is en het spel van beide hoofdrolspelers zo coherent is dat de overgang van Mona’s kindertijd naar volwassenheid op een zeer naturelle manier gebeurt. Je ziet wat Olivia doet ook in Tanya’s spel terugkomt en vice versa. Knap hoor.

< Bert Hertogs >