Recensie Don’t look up ★★★★★

De meest geniale film van het jaar. Dat is Don’t look up van Adam McKay (o.a. Vice, The Big Short). Een satirische sci-fiprent die zowat alles samenvat van hoe verkeerd de mensheid nu bezig is. De maatschappijkritiek die op humoristische manier aangeboden wordt, is relevant én hyper actueel. De politiek is te veel met partijpolitiek bezig, met scoren, met imago eerder dan het belang van haar bevolking dienen. Kiezers (hier zien we dat de Republikeinen aan de macht zijn met Janie Orlean die neergezet wordt door Meryl Streep) worden als ‘dom’ bestempeld en ook zo gehouden. De overheid laat het initiatief over aan big tech, aan ondernemingen die er een andere (commerciële) agenda op nahouden om problemen op te lossen. (Social) media focussen zich op oppervlakkigheden, het moet allemaal vooral luchtig, verteerbaar en leuk zijn. Het maakt dat de doorsnee mens ook alleen nog maar over bijzonder banale zaken praat. Wetenschappers worden niet geloofd door het scepticisme/cynisme dat tot in de kleinste vezel van mensen is doorgedrongen (mee aangestuurd door de politiek en de media). Het is dus al ver gekomen dat feiten geminimaliseerd of niet geloofd worden omdat de slinger helemaal doorgeslagen is naar een maatschappij die draait om imago en perceptie. De vergelijkingen met wat we nu wereldwijd meemaken tijdens de coronapandemie zijn er. In Don’t look up is het weliswaar geen virus die het leven op aarde bedreigt, wel een komeet van maar liefst zo’n 9 kilometer die op de aarde afstevent.

Het is Kate Dibiasky (Jennifer Lawrence) die ‘m ontdekt, ze is een doctoraatstudente en samen met haar coach Dr. Randall Mindy (Leonardo DiCaprio) berekent ze de koers van de komeet die naar haar genoemd zal worden. De twee worden uitgenodigd door het Witte Huis en kunnen de stress niet te baas omwille van de ontdekking die ze deden maar ook omdat ze de Amerikaanse president zullen ontmoeten. Oververmoeid door de lange vlucht komen ze aan, en een ganse dag wachten ze in de gang om uiteindelijk van haar stafchef en zoon Jason (Jonah Hill) te horen te krijgen dat ze niet meer vandaag een meeting zullen hebben. Ze worden dan maar op hotel gestuurd.

De volgende dag komt het gesprek er toch, en meteen is duidelijk dat dit nieuws er op een politiek ongelukkig moment komt. Hoewel de kans bijna 100% is dat de komeet zal inslaan op aarde en dat het einde van alle leven zal betekenen, stelt de machtige vrouw al meteen voor om daar 70% van te maken. Ook haar eigen experts zullen de berekeningen nog eens over doen, luidt het. Tot dan stelt ze voor om te wachten met actie ondernemen. Iets wat ze pas zal doen als het haar politiek gezien uitkomt om een privéschandaal naar de achtergrond te krijgen in de media. Don’t look up gaat dus ook over het politiek bedrijf, spinning en media/agendasetting.

Op een oorlogsschip spreekt ze de wereld toe. Het idee is om oud materiaal (o.a. een space shuttle) en wat raketten de ruimte in te sturen. Raketten die nucleair geladen zijn om de komeet zo kapot te krijgen. Hoewel een missie met nucleaire raketten perfect vanop afstand en dus zonder mens aan boord afgeschoten kan worden, krijgt de president het voor elkaar om een man ‘van een andere generatie’ de ruimte in te sturen. ‘Want het volk heeft een held nodig’. De missie wordt uiteindelijk al snel afgebroken na de lancering omdat Peter (Mark Rylance), de baas van het high tech bedrijf Bash dat o.a. smartphones op de markt brengt, en via haar algoritmes o.a. ook kan voorspellen hoe je zal sterven, stelt dat de komeet beschikt over allerlei metalen waar er op aarde een tekort aan is. Metalen die onder andere gebruikt kunnen worden voor de volgende generatie mobieltjes.

Het verhaal wordt na verloop van tijd opgeklopt dat de komeet zelfs over goud en diamanten zou beschikken en daarom niet mag vernietigd worden. De publieke opinie wordt bespeeld dat die komeet gigantische opportuniteiten oplevert inzake werkgelegenheid maar ook dat er geen armoede (door het beroven van de natuurlijke bronnen bij volkeren die arm gehouden worden wat al decennia op onze planeet gebeurt) dan meer zou zijn. Alle ogen zijn dus gericht op het bedrijf en haar oplossing om de komeet in stukken te laten imploderen zodat de brokstukken op aarde ‘gecontroleerd’ zouden vallen. Die zouden dan niet levensbedreigend zijn maar ons net die rijkdom aan metalen bieden waar er nu een tekort aan is. Een win-winsituatie kortom.

Héérlijk is deze satire wanneer Kate en Randall op mediatour gaan en er achteraf na een talkshow waar ze in zaten gemeten wordt wat het effect van hun apocalyptische boodschap was. Zij komen namelijk aan bod na het celebritypraatje met Riley Bina (groots neergezet door Ariana Grande die ons tijdens haar laatste concert van haar personage later in de film ook even doet denken aan Don Bluths ‘Thumbelina’). Zij heeft het dan over haar nieuwe song én over haar breuk met DJ Chello (Scott Mescudi) waarin ze hem vergeeft dat hij vreemd ging waarop hij tijdens een liveverbinding met hem een huwelijksaanzoek doet waar ze op ingaat. Dat bericht gaat viraal en wordt trending, niet dat er een komeet op ons afkomt. Wat we zo sterk vinden aan Don’t look up is dat Grande, die een bijrol neerzet, ook helemaal meegaat in het verhaal en zo de muziek- en concertsector waar zij zelf deel van uitmaakt op grande-oze manier te kijk zet. Een sector die op de laatste avond voor het einde nog een finaal concert organiseert. Want de show must go on en het geld binnenstromen.

Tijdens de aftiteling én erna volgen nog enkele sublieme scènes waarin we onder andere het einde zien van de president en hoe het haar zoon Jason vergaat. Vergeet subscribers, likes en shares, niet de virtuele/digitale wereld maar wat er in de echte gebeurt, is van tel in het buitenaards sterke Don’t look up waar we een sterrencast de sterren (maar nog net niet de kometen) van de hemel zien spelen.

< Bert Hertogs >

Don’t look up is nu te zien in een select aantal bioscopen en vanaf 24 december 2021 beschikbaar op Netflix