Recensie Holy Shit ★★★★★

5 jaar nadat we haar On Ice in deSingel zagen, ging Holy Shit van Suzanne Grotenhuis in première in corso. Een monoloog die perfect de tijdsgeest samenvat waar thema’s als mentale gezondheid (burn-out) en klimaat hoog op de agenda staan. Dit brengt ze zo persoonlijk, emotioneel, met een verfijnd laagje humor erover en tegelijkertijd universeel zodat het herkenbaar is en tegelijkertijd iedereen raakt, dat die staande ovatie achteraf niet meer dan verdiend was. Grotenhuis heeft een dochter op de wereld gezet wat een klein mirakel achteraf bleek, zo ontdekken we beetje bij beetje. Terwijl het onduidelijk is wiens verdienste dat is, die van de osteopaat, de craniosacraal therapeut, of iemand anders. We gokken op wat het meest voor de hand ligt: zijzelf. Dat er zo veel mogelijkheden zijn om geholpen te worden, maar je toch finaal een noodkreet om hulp slaakt in een wereld die mensen snel opbrandt, een die het ouderschap ook veel te rooskleurig voorstelt, zien en horen we. Neen, Suzanne zit niet op een roze wolk. Het leven blijft gewoon aan je voorbijrazen. Het verschil is dat ze nu de dagelijkse rush beleeft met een baby op de arm. Een vetplantje die nochtans geen zorg nodig heeft, kreeg ze van een vriendin. Maar na een week bleek die toch zo dood als een pier.

Ook de totstandkoming van Holy Shit, haar jongste artistieke baby, heeft wel wat voeten in de aarde gehad. Het plan was dat ze op zes weken de voorstelling in elkaar zou boksen. Het werd uiteindelijk drie jaar omwille van allerlei vertragingen waar ze in de voorstelling ook dieper op ingaat waaronder haar Google Drive die vol zat wat haar door haar Google geschiedenis deed gaan (wat je als metaforen van de theatermaakster kan zien die terugblikt, terug recht krabbelt en de zaken op orde wil krijgen).

Al bij de start van Holy Shit weet Grotenhuis een beeld op te roepen dat zo uit een film zou kunnen komen, maar ook de film van je eigen leven kan zijn. Dat je de douche laat lopen, en ernaast met je gezicht op de koude vloer in een bolletje gaat zitten. Dat beeld, dat gevoel dat erbij hoort, een van verweesd zijn om verschillende redenen maar vooral omdat je klankbord, je mentor, in het geval van Suzanne haar 96-jarige oma er niet meer is, brengt ze zo kwetsbaar, zo gevoelig, terwijl haar tekst ook iets dappers bevat omdat zij zich kwetsbaar durft op te stellen en taboes durft doorbreken.

Het licht bij Suzanne, een dertiger, is namelijk uitgegaan. Figuurlijk dan aan het schietkraam op de kermis waar ze toch nog een prijs kreeg hoewel ze nooit raak schoot. Letterlijk gaat ze op de bühne voor een black out op ‘3,2,1’ wat een ijzersterk beeld oplevert. Als zo’n jong iemand een voorstelling maakt over dat we ons allemaal aan het achternahollen zijn, een maatschappij die steeds sneller gaat en het niet lijkt te tolereren dat je even om adem hapt, even de pauze-knop in wil drukken, weet je dat er iets grondigs mis is met onze Westerse samenleving en dat we collectief lijden aan een gebrek aan empathie.

Net voordat ze twee jaar geleden een maand met On Ice, dat ze vertaalde naar het Engels, zou staan op het Edinburgh Fringe Festival, gebeurde het. Ze vroeg haar arts en naasten of het wel een goed idee zou zijn om ernaar toe te trekken. Maar iedereen steunde dat idee. Grotenhuis’ relaas over het grootste en drukste theaterfestival in Holy Shit is echter ontnuchterend en bloedeerlijk. 5000 voorstellingen zijn er een maand lang te zien. Ter vergelijking: bij het Theaterfestival in ons land zijn dat er 12. Het programmaboek is er zo dik als een telefoonboek. Als je voorstelling On Ice heet, levert dat een vermelding op bladzijde 700 en zo veel op, reden waarom je best de naam van je productie met een A kan starten, of beter nog, heel veel A’s. Ze becijferde het zelf. 1 miljoen bezoekers trekt het evenement wat een gemiddelde aan 14 bezoekers oplevert per zaal. Als je dan weet dat sommige populaire comedyshows tot 800 toeschouwers halen, besef je meteen dat sommige voorstellingen gewoon geen volk trekken. Een locatie huren kost er handenvol geld. Tussen de Vaginamonologen dat met een naaktscène eindigt met cava die over de speelvloer gespoten wordt, een scène die wel eens durfde uitlopen, had ze welgeteld 12 minuten voor de change over om haar ijspiste door enkele Taiwanezen aan te leggen in de venue waar 8 verschillende voorstellingen op een dag te zien waren.

12 was ook het aantal toeschouwers dat ze tijdens haar eerste voorstelling zou ontvangen, vertelt ze in Holy Shit. Allemaal pers. Er konden maar best heel wat 5-sterrenrecensie tussen zitten, kreeg ze mee in het festivalcentrum zodat ze die sterren en quotes zou kunnen uitvergroten en afdrukken op flyers en affiches. Flyers van de dag ervoor die ’s middags nog op een daardoor bezaaide straat liggen. En dan had Grotenhuis nog geluk dat ze telkens om 2 uur in de namiddag aan de bak mocht, wat nog een redelijk tijdstip is. Je zal maar aan een Griekse tragedie moeten beginnen op je nuchtere maag om 8 uur ’s ochtends …

Het is dat overaanbod aan culturele content waar ze als theatermaakster elke dag haar uiterste best voor doet om ergens opgepikt te worden. Om gezien en gehoord te worden. Het is net datzelfde gevoel, dat wij, en bij uitbreiding heel wat podiumjournalisten ook de afgelopen maanden ondervonden in het culturele aanbod tussen juni en november waarbij uitgestelde producties, een nieuw seizoen, festivals enz. samenkwamen wat ervoor zorgde dat elke recensent vaak met pijn in het hart zelfs ‘neen’ moest zeggen tegen persuitnodigingen waar we in normale tijden en bij minder concurrentie wél op zouden ingaan. Het geeft je als cultuurcriticus een tegenstrijdig en wrang schuldgevoel omdat je net wanneer de sector je het meest van al nodig heeft, je die toch ook in zekere zin in de steek aan het laten bent. De mails van producties die steeds wanhopiger om persaandacht schreeuwen (niet zelden omdat de massamedia hen links laten liggen), het is iets wat ons danig dwars zit, ons pijn doet, we zouden hen willen helpen maar kunnen dat niet altijd. Om de heel eenvoudige reden dat wij ook maar met beperkte middelen en mensen werken en geen superhelden zijn: we kunnen niet overal tegelijkertijd zijn. Maar goed, het leven gaat zoals het gaat. Je kan er niets aan veranderen.

‘Enkel vanuit leegte kan iets nieuws ontstaan’, mag Suzannes oma dan wel over een woonwinkelcentrum in Tilburg hebben gezegd. Dat er ook vanuit leegte iets moois en ontroerends kan ontstaan, toont Suzanne Grotenhuis in het aandoenlijke Holy Shit.

< Bert Hertogs >

Ah ja, nog dit: er rest ons nog Suzanne een quote te bezorgen die ze kan afdrukken, uitknippen en door de kopieermachines van menig copycenter jagen om op haar flyers en affiches te hangen:

CREDITS

TEKST EN SPEL

Suzanne Grotenhuis

SCENOGRAFIE EN LICHTONTWERP

Sander Salden/allicht

GELUIDSONTWERP

Adriaan Severins

KOSTUUMS

Elizabeth Michiels

COACHING

Johan Petit

MET DANK AAN

corso
Alexander Daems
Suze Milius
Rosa Vandervost
Freek Vielen

IN SAMENWERKING MET

MartHa!tentatief