Recensie Normal people ★★★★1/2

Een intense psychologische romantische drama miniserie. Dat is Normal people van Lenny Abrahamson and Hettie Macdonald naar de bestseller van Sally Rooney uit 2018. Het emotionele verhaal sleurt je helemaal terug naar je middelbare schooltijd en doet je ook stilstaan bij het paternalistische dat nog steeds in onze maatschappij aanwezig is, te beginnen bij galabals waar jongens meisjes vragen, een bos bloemen geven en een cadeautje. En ze vooral dienen om mee te kunnen pronken.

Hoewel Normal people bijzonder kritisch kijkt naar de maatschappij vanuit de ogen van Marianne (Daisy Edgar-Jones, die we nu al gerust dé revelatie van het jaar kunnen noemen, die zo naturel speelt, alles weet te zeggen met slechts één blik en die sprekende ogen van d’r), zij er een duidelijke feministische visie op nahoudt en zelfs haar leerkrachten onder tafel praat, merk je dat ze zich toch ook conformeert aan traditionele rolpatronen (ze zorgt voor het eten in het Italiaans buitenverblijf, thuis doet ze de afwas, in Italië hangt ze ook de was te drogen of gaat ze wijn bijhalen tijdens het eten …). Dat maakt Mariannes personage zo complex en gelaagd. Maar bovenal gaat Normal people over mentale gezondheid. Hoe gezinsleden die je vernederen vernietigend kunnen zijn voor je zelfbeeld hoe mentaal sterk je ook lijkt te zijn en hoe slim je ook bent. En dat de omgeving waarin je opgroeit je visie op de wereld en je mogelijkheden serieus kan beknotten. En dat niet alleen of je van gewone dan wel rijke komaf bent.

We zijn in een middelbare school in het westen van Ierland. Daar is Connell (Paul Mescal) bijzonder populair omdat hij voetbalt maar ook omdat hij talent heeft. Hij weet echter niet wat ie wil en volgt Mariannes advies om Engels te gaan studeren in het Trinity College in Dublin. Connell begint een stiekeme seksuele relatie met Marianne die op school gepest wordt, als de lelijke met kleine tieten. Deze eenzaat is echter slim, ondermijnt het gezag van haar leerkrachten zelfs maar zal uiteindelijk instemmen om de relatie met Connell geheim te houden. Omdat zij niet goed ligt bij zijn vrienden en hij schrik heeft voor de reacties. Feit is dat zijn moeder Lorraine (Sarah Greene) gaat kuisen bij Marianne thuis. Mariannes moeder Denise (Aislín McGuckin) is een advocate en Connell heeft het dus niet breed terwijl Marianne wel van rijke komaf is. Net die twee verschillende werelden waaruit ze komen zal hen niet de vrijheid bezorgen om ten volle te kunnen kiezen voor elkaar. Ze zitten als het ware elk verstrikt in hun nature en nurture, zullen allebei daarmee worstelen en ook (mede daardoor) met mentale issues kampen.

Connell vraagt Rachel (Leah McNamara) voor het eindejaarsbal. En daarmee kwetst hij de gevoelige Marianne bijzonder hard, te meer omdat hij voor hun relatie nog seks heeft gehad met deze blondine. Het betekent de breuk tussen de twee. Marianne laat zich niet meer zien op school. Omdat ze niemand meer heeft om voor naar school te gaan. Ze doet aan zelfstudie en komt enkel nog opdagen om haar examens af te leggen. Dat doet ze – kwestie van een statement te maken – niet in uniform. Connell, die zich schuldig voelt om wat ie gedaan heeft, eigenlijk is het een goeie jongen die gewoon schrik heeft door zijn maten afgewezen te worden mocht zijn relatie met Marianne uitgelekt geraakt zijn, komt haar na lange tijd terug tegen op de universiteit. Daar zijn de rollen plots omgekeerd. Marianne is daar helemaal opengebloeid, kleedt zich modieus, is geliefd en populair, heeft een nieuw vriendje Gareth dat in zowat elke vereniging zit die er is, maar verder een stuk oppervlakkiger is dan Connell die wél de boeken die hij moet lezen, grondig en tot het einde doorneemt, terwijl Connell maar niet zijn draai vindt op de universiteit. Het snobistische wereldje van rijkelui staat haaks op waar hij vandaan komt, terwijl het Mariannes natuurlijke habitat lijkt waar ze goed tot haar recht komt. De twee vinden elkaar opnieuw maar ook nu weer zal hun afkomst een duurzame relatie ondermijnen.

Marianne weet en voelt nochtans dat de seks die ze met hem heeft en de gevoelens die ze dan voelt écht zijn, terwijl ze bij andere jongens, zoals de zeer competitieve Jamie (Fionn O‘Shea) die bijzonder veeleisend is én er een klassiek man-vrouw beeld op nahoudt vooral doet alsof. Tijdens de seks moet Marianne zich onderdanig opstellen, maar later zal ook blijken dat hij haar kleineert in het Italiaanse buitenverblijf van haar moeder. De champagneglazen hadden flutes moeten zijn, de aardbeien werden niet geserveerd met slagroom … Het is het soort man die de sfeer zet en vooral wanneer die te veel gedronken heeft bijzonder toxisch uit de hoek kan komen.

Ook Mariannes broer die nog thuis woont en moet zien hoe zijn zus hem al die jaren overklast en wél carrière maakt, vernedert Marianne. Aanvankelijk blijft dat allemaal verbaal, maar op den duur ook fysiek. Haar moeder blijft passief en grijpt niet in. Marianne is dus getekend, heeft al van kindsbeen af ingepeperd gekregen dat ze niet geliefd is, wat niet klopt en is dus mentaal beschadigd. Dat gaat zo ver dat ze wanneer ze op Erasmus zit in Zweden zich door fotograaf Lukas (Lancelot Ncube) laat vernederen net zoals Jamie dat bij haar deed. ‘I really like you’ zegt die laatste wanneer ze een pint pakken. ‘Dat is het laatste wat ik van jou wil horen. Ik wil liever het tegenovergestelde’ laat ze hem weten. Ze verklaart echter dat ze nog wel de touwtjes zelf in handen heeft van haar leven omdat ze zich bewust is van de onderdanige rol die ze aanneemt, met andere woorden ze speelt een rol, maar letterlijk is dat alvast niet het geval. Ze staat immers bondage toe en zal Connell later ook mailen dat ze het gevoel heeft een buitenstaander te zijn geworden van haar eigen leven.

Connell heeft ondertussen een langdurige relatie met Helen (Aoife Hinds) die geneeskunde studeert. Maar die relatie komt in zwaar weer terecht wanneer Rob (Éanna Hardwicke) die niet is verder gaan studeren zich van het leven berooft. Daardoor belandt Connell in een depressie waardoor hij beseft via psychologische sessies wie zijn echte vrienden zijn, waar hij op kan rekenen om hem erbovenop te krijgen. Weliswaar duurde die aflevering wat ons betreft té lang en kregen we te veel van hetzelfde te zien. Marianne zal – kritisch als ze is -  haar woede tonen om al die Facebookberichtjes die op Robs account staan naar aanleiding van zijn overlijden. Ze vraagt zich enigszins terecht af wat die mensen hun échte beweegredenen zijn. Finaal krijgt Connell een aanbod waar hij nooit op gehoopt had, waardoor hij en Marianne weer voor een belangrijke keuze komen te staan. Gaat zij met hem een jaar naar NY of blijft ze in Ierland? En komt alles wel goed met hen en met die fundamentele eenzaamheid die ze ook voelen als ze in een relatie met een ander zitten?

< Bert Hertogs >

Normal people is nog tot 10 februari 2022 beschikbaar op VRT NU