Recensie Notre-Dame brûle ★★★★

Met zijn jongste film Notre-Dame brûle laat Jean-Jacques Annaud geen al te beste kant van Frankrijk zien.  En dat is een understatement. Puur amateurisme voltrok zich op 15 april 2019 toen de Notre-Dame in Parijs in brand kwam te staan. Deze prent toont de gebeurtenissen minuut na minuut. De sterkte ervan is dat het zo realistisch in beeld gebracht werd dat je de nieuwsfeiten van die bewuste avond herbeleeft en alle emoties die daarmee gepaard gingen.

Maar hoe het allemaal zo ver is kunnen komen, dat is een andere zaak. Dat toont Notre-Dame brûle zeer goed. Hoe de eerste brandweerlui met heel veel moeite zich een weg weten te banen en tijd verliezen in het hopeloze verkeer in de Franse hoofdstad dat alweer in de knoop ligt. Maar vooral: hoe een veiligheidsmedewerker in de Notre-Dame voor het eerst er gaat werken en twee shiften na elkaar draait omdat zijn collega niet over de juiste papieren beschikt. Hoe het veiligheidssysteem hem wel alarmeert, maar hij zelf zijn baas moet bellen met de smartphone en de brandweer niet meteen op de hoogte gebracht wordt via dat alarm. Hoe het brandalarm om twintig over zes ’s avonds afging, nadat twee minuten eerder de rookontwikkeling ontstaan was. De reden is wellicht een kortsluiting bij een van de klokken. Dat een sigaret van de dakwerkers die het rookverbod op de werf negeerden aan de basis zou liggen van de brand, sluit Annaud niet als optie uit. Al lijkt ie eerder de kortsluiting-theorie te volgen.

Maar dat de staat van zo’n monument erbarmelijk was, ook qua veiligheid, wordt wel duidelijk na het zien van Notre-Dame brûle. Wel vaker kwam het voor dat er vals brandalarm was. En nu leek ook alles daarop te wijzen. In de film zien we dat de aanwezigen tijdens de mis werden geëvacueerd. En daarna gewoon terug binnengelaten werden zodat die terug kon verder gaan omdat er gedacht werd dat het opnieuw om vals alarm ging. Een bewaker werd namelijk naar de zolder van de sacristie gestuurd en zag daar geen rookontwikkeling. Dat komt omdat de bewaker naar de verkeerde sectie van de Notre-Dame gestuurd werd door de gebruikte terminologieën van het brandbeveiligingssysteem die voor verwarring konden zorgen. Daardoor verloor men een kwartier en kon de brand zich ontwikkelen. Wanneer de eerste brandweerlui arriveren worden ze ook geconfronteerd met een te lage druk als ze de droge blusleidingen willen gebruiken. Die blijken vol lekken te zitten. Het was overigens verre van veilig werken tijdens de brand. Het eikenhouten dak was met lood bekleed. Dat giftige goedje begon te smelten door de hitte van de brand. Wie die dampen inademt kan een loodvergiftiging oplopen.

En tenslotte is er nog Laurent Prades (rol van Mickaël Chirinian), de directeur van de Notre-Dame, die in Versailles zit wanneer de tragedie zich voltrekt. Hij is het die bijzonder klungelig in beeld wordt gebracht en zelfs door de politie wordt tegengehouden die de l’Île de la Cité ondertussen afgesloten had en geëvacueerd. Prades was het volgens deze film die tussen de honderden sleutels wist hoe hij de kluis kon openen om zo tot de sleutel te komen van de kluis waar de échte relikwieën in staken (want het publiek kreeg al die jaren uiteraard niet het origineel te zien) waarvan gesteld wordt dat ze van Christus zijn, nl. zijn doornenkroon, een stukje van zijn kruis en een van de spijkers die gebruikt zouden zijn om hem te kruisigen. Maar in stresssituaties als deze herinnert hij zich in deze film, die wellicht enkel zaken om cinematografische redenen van extra drama voorziet, de driecijferige code niet meer. En heeft hij daarvoor de hulp nodig van iemand anders. Die kan hij enkel via sms proberen te bereiken want het gsm-netwerk is overbelast door wat er zich afspeelt in de Notre-Dame op dat moment. Het is wachten op een antwoord terwijl de batterij van zijn smartphone aangeeft dat ie nog maar 2% over heeft ...

Notre-Dame brûle is dus bij momenten niet alleen kritisch, maar ook spannend én emotioneel. Dé echte helden zijn de gewone brandweerlieden zo blijkt (en niet hun oversten), en één man specifiek die de vroeggothische kathedraal kent en op een bepaald moment voorstelt om via ladderwagens brandslangen tot bij de galerij te brengen zodat ze van daaruit met 5 de brand die ondertussen overgeslagen is in de linkertoren  van de westelijke gevel kunnen gaan proberen te bestrijden. Verder zien we ook een duo aan de slag dat tijdens deze brand hun vuurdoop kent. Maar het meest emotioneel van al is de film wanneer we het publiek op straat het Ave Maria en daarna Amazing Grace horen zingen. Het sterkste beeld levert dan weer de scene op waarin we het beeld van Maria zien waarover bluswater gaat, om daarna nog een druppel te zien, die uit haar ogen lijkt te komen waarmee Annaud suggereert dat het Mariabeeld huilt op deze dramatische 15^de april.

< Bert Hertogs >