Recensie Human Zoo ★★★★

Liefhebbers van een soort wrange kritische humor komen helemaal aan hun trekken in Human Zoo, de audiotour van Bad van Marie die je nu kan meemaken op de Zomer van Antwerpen. Een wandeling die het maatschappelijk leven wil weergeven van de mens, en er dan vooral met verve in slaagt om die in zijn hemd te zetten. Alleen al de titel van deze productie, die verwijst naar de traditie tijdens Wereldtentoonstellingen in ons land om Afrikaanse burgers te laten overkomen om in een mensentuin hun dagelijkse leven te ensceneren, heeft op zijn zachtst gezegd iets in zich dat schuurt, dat aanzet tot kritische (zelf)reflectie over onze geschiedenis (die niet altijd zo fraai is) en hoe we geworden zijn tot wie we nu zijn, hoe we bovenaan de evolutieladder terecht zijn gekomen. Eigenlijk vraagt Bad van Marie de deelnemer constant af of we die plek eigenlijk wel waard zijn.

Nog voor de audiotour start laat een stem die aftelt hoeveel minuten je nog hebt voor de tour echt van start gaat, weten dat het hotel recht tegenover het Centraal Station van Antwerpen en ontworpen werd door Michael Graves in dialoog gaat met het treinstation wiens hoogste punt van de koepel 75 meter bedraagt. Wat mensen uniek maakt is dat ze leren van elkaar en verbindingen weten te leggen. In een klein groepje staan we aan een van de ingangen van het station naar elkaar te kijken. We zetten een stap vooruit, een achteruit, tot de helft van de groep asociaal gedrag vertoont en zich met de rug naar ons keert. Wat mensen nog uniek maakt, is dat we de enigen zijn op aarde blijkbaar die kunnen blozen.

Één persoon wordt aangeduid als leider. Die heeft een voorbeeldfunctie, maar de vraag is maar of die de groep zijn of haar leiderschap zal aanvaarden door een speculaasje te krijgen.  Via de lockers, waar mensen hun kostbare artefacten in opslagen, een kritische kanttekening dat de medewerkers van het toeristisch infopunt niet van elkaar kunnen leren omdat ze van elkaar gescheiden zijn, komen we uiteindelijk aan in de hal die naar de sporen leidt door tegels te tellen en te horen wat de functie van een uitzetvoeg is.

Uitgenodigd worden we om rond ons heen te kijken naar de pendelaars en vast te stellen dat mannen zich kleurrijker kleden dan vrouwen (wat niet helemaal opgaat, vermits onder andere Harry Stylesfans zich opvallend uitgedost hebben vanmiddag om later naar het Sportpaleis af te zakken). De stem in ons oor weet dat nu nog minder dan 10 procent een das draagt (hoewel wij de bedenking maken dat het tijdelijk wat beter gesteld kan zijn door de Minionfans als die in pak naar de bioscoop trekken). En terwijl 90 procent vroeger een hoed droeg, is dan nu nog maar 0,8% leren we. De overkapping van het station werd gebouwd tussen 1895 en 1899 vernemen we ook, is 43 meter hoog en diende om de rook van de locomotieven op te vangen.

Verder staat Human Zoo stil bij het toenemend belang van automaten waaruit je van alles kan halen, de totaal nutteloze zuilen die niets meer of niets minder dan een decorfunctie hebben, vervolgens betreden we het commerciële gedeelte van het station en enkele zaken waar onze gids ook best wel kritisch om is. Zo wijst ze ons op het feit dat de medewerkers er moeten werken in een omgeving zonder zonlicht, wordt een bloemenzaak bijvoorbeeld geroemd omdat het een stukje natuur te midden van de grootstad aanbiedt zodat we er kunnen mijmeren over de ongerepte natuur. Mannen komen hier een kleurrijk boeket kopen om te verleiden klinkt het, refererend naar de eerdere stelling dat mannen zich opzichtiger zouden kleden om op te vallen bij vrouwen.

Absurd wordt Human Zoo wanneer uitgelegd wordt hoe de processie van Echternach eruit ziet. Volslagen nutteloze dingen doen we dus ook tijdens deze 75 minuten durende trip. Op een podium ontvouwt zich een spel door enkele van de deelnemers aan deze wandeling. De productie staat onder andere stil bij de impact die het station of onderweg zijn (songs als The long way home en The blue train worden bijvoorbeeld vermeld) heeft op onze cultuur. Het perron inspireerde onder andere Paul Delvaux, is gekend om een belangrijke dansscène uit Slumdog Millionaire én uiteraard kon perron 9 3/4 uit Harry Potter ook niet vergeten worden.

Het grote verschil tussen ons en de dieren in de zoo is dat wij steeds efficiënter aan het leven zijn terwijl wij de dieren in de zoo net hindernissen aanbieden om hen terug te brengen tot hun natuurlijke leefomgeving. Via een fraai stukje choreografie op een blindentegelpad worden we buiten fijntjes op ons afval gewezen, met een platgetrapt bekertje links en een plastic handsschoen en papieren zakdoek rechts op het trottoir. Human Zoo komt zo stilaan tot een ironisch hoogtepunt door het Kievitplein en het standbeeld dat er in het midden staat van enkele baobabbomen te roemen. Helemaal hilarisch is de audiotoer wanneer Bad van Marie stelt dat het zelf ook zo efficiënt mogelijk trachtte een voorstelling in elkaar te steken, zonder acteurs wat logistiek eenvoudiger is. Tenslotte dankt de productie ‘haar partners’.

Komtom: de humor van Human Zoo konden wij best smaken. Soms gaat het weliswaar behoorlijk snel. Zo kan je je audiotoer niet even op pauze zetten of terugspoelen. Dat komt omdat er momenten zijn dat je als groep moet samen komen op een en hetzelfde punt om daar iets gemeenschappelijks mee te maken. Het stukje uit het stationsromannetje hebben wij niet kunnen horen omdat de locomotief aan het perron te veel lawaai maakte. De vraag is maar of we dat erg moeten vinden en of u zich iets van de inhoud van deze ratingpagina, volgens Bad van Marie een vorm van de kanarie in de steenkoolmijn, een modern waarschuwingssysteem, moet aantrekken … Bent u het volgzame type of trekt u uw eigen plan?

< Bert Hertogs >

Er zijn verschillende versies van deze audiotour. Wat hierboven beschreven wordt, kan dus niet overeenkomen met het parcours dat u volgt en de inhoud die u te horen krijgt.