Recensie Screws XL ★★★★1/2

Een van de beste voorstellingen van de Zomer van Antwerpen. Dat is Screws XL van Alexander Vantournhout en not standing. Het is een van de weinige voorstellingen die zelfs als je die twee keer gaat zien, nog van alles doet ontdekken.  

Bijna twee jaar geleden zagen wij Screws, dat toen geselecteerd was voor het Theaterfestival in Brussel. Die voorstelling was destijds te zien in KANAL, een voormalige garage. Het toeval wil dat de XL-versie van deze productie nu in Antwerpen te zien is op de Jan van Rijswijcklaan 298, de plek waar vroeger – jawel – een garage was, die Permeke heette. Aanvankelijk was het trouwens niet het plan dat de voorstelling daar zou plaatsvinden. Initieel zou er voor de Blikfabriek gekozen worden, maar door logistieke issues kon Screws XL daar niet staan. Om maar te zeggen, dat voorstellingen op locatie maken niet altijd evident is.

Waarin verschilt Screws XL met Screws? In de laatste twee scènes doen er kinderen mee en alles wordt verdubbeld (behalve de fenomenale act met anti-zwaartekrachtschoenen. Daar zien we slechts één duo, maar wat voor één: de bijzonder goed op elkaar ingespeelde Petra Steindl en Emmi Väisänen die hier een prachtig intiem duet neerzetten, die een gigantische fysieke uitdaging vergt vermits de dames ondersteboven minutenlang hangen én dat bij warme temperaturen. Wat een fenomenale prestatie!

Screws XL deelt het publiek op in twee groepen die tijdens de eerste scène hetzelfde te zien krijgen weliswaar, maar dan door andere acrobaat-dansers. Zo zien we een duo hun benen met elkaar verstrengelen. Let daarbij vooral op het voetenwerk waarbij een van de twee steunt op de ander om zo (achter)over te hellen tot er zelfs een verticale en horizontale lijn ontstaat. Wanneer ze in elkaar verstrengeld elk op 1 been staan, plaatst een van de twee haar tweede been wat tot een spinachtige choreografie leidt. Vantournhout zien we naar het einde van die scène met twee danseressen verstrengeld als een bloem open en toe gaan, een beeld dat versterkt wordt in de laatste acte.

De bowlingbalscène komt in de XL-versie beter tot haar recht. Dat komt omdat het in de gewone versie een solo is, maar hier een duet tussen twee mannen die met een echte bowlingbal die aan hun hand lijkt te blijven kleven rondtollen terwijl ze een slingerbeweging uitvoeren met hun armen, een slingerbeweging die we hen ook zien doen wanneer ze 180 graden om hun as draaien en daarna nog eens. Bij deze act komt dus vooral veel spierkracht kijken van hun armen terwijl de druk bij Petra Steindl en Emmi Väisänen in hun overweldigende act met anti-zwaartekrachtschoenen vooral op hun onderbenen en kuiten ligt.

Na de bowlingbalscène raden we toeschouwers aan om de rest van het programma (Screws XL duurt in totaal een klein uurtje) staand mee te maken. Het is absoluut de moeite om kinderen met stijgijzers aan in de vierde scène op een houten vloer een choreografie te zien neerzetten die refereert naar wat de volwassenen naast hen doen, maar het is bij de uitersten, de vrouwen die aan de buitenkanten staan, dat Vantournhout het uiterste van hen vergt. Adembenemend en niet zonder risico is wat we te zien krijgen met Emmi bijvoorbeeld die op haar tippen staat vooroverbuigend met de hand op het hoofd van haar collega die wat bukt.

Ook in de laatste scène die refereert naar al wat we eerder te zien kregen (zo hangt een van de acrobates/danseressen even ondersteboven links), en zien we het gezelschap net als bij het begin verstrengeld met elkaar, opteer je het best om te blijven staan. Dat komt omdat de choreografie hier kiest om verschillende figuren (waaronder de cirkel) te creëren met de verschillende groepjes dansers of met zijn allen samen. Die figuren komen beter tot hun recht vanuit vogelperspectief. Vandaar onze tip om recht te blijven staan.

Een beeld dat dan bijblijft is die waarbij het gezelschap staand achterover hellend op elkaars buik ligt en een cirkel vormt. Een figuur die ook de vier kinderen zullen maken. Kinderen die een eigen danstaal en choreografie volgen, die in dialoog gaat met die van de volwassenen, tegelijkertijd, dan weer als antwoord op of als aanzet voor hen. De essentie van dans is dat: actie en reactie tussen de verschillende generaties. Een knap beeld dus mét een boodschap.

In oktober gaat Alexander Vantournhout in Parijs in première met VanThorhout dat later bij ons onder andere in Mechelen te zien zal zijn. Zoals de naam van de productie laat uitschijnen, zal hij voor zijn solo inspiratie vinden bij de Marvel superheld Thor en zijn Mjölnir, een hamer met veel te korte steel. Eén van de weinige voorstellingen is dat – vermits heel wat makers voor reprises gaan volgend seizoen - waar wij volgend seizoen hard naar uitkijken.

< Bert Hertogs >