Recensie Ritueel 1/2

Een véél te lange lijzige film. Dat is Ritueel van Hans Herbots geworden. Net als De behandeling, baseerde hij zijn film ook deze keer op een boek van de Britse auteur Mo Hayder die in juli vorig jaar overleed. Zelf vindt ie de prent minder donker dan zijn voorganger. In Kinepolis Antwerpen ging Ritueel in première, Herbots dacht dat het zes jaar geleden was dat De behandeling uitgebracht werd, maar de presentatrice had het juist toen ze stelde dat dat er acht waren. Het leverde even een grapje op van Geert Van Rampelberg die zich duidelijk in zijn element voelde terwijl de rest er wat gecrispeerd bij stond.

Probleem bij deze thriller is dat hij gewoon niet spannend is. De acteurs spelen eerder naast elkaar dan met elkaar (de prent werd ingeblikt in tijden van corona en hij kreeg ook daarvoor financiële steun wat mee het eindresultaat van het stroeve spel kan verklaren), houden er een artificieel gekuist taaltje op na, krijgen te weinig psychologische diepgang van hun personages mee, en de instrumentale muziek dient de film niet en lijkt wel los te staan van de beelden. Wij keken al binnen het half uur voor het eerst op onze klok, en nadien nog een aantal keer. Het zegt veel over de véél te slappe spanningsboog van deze twee uur durende film die vooral zegt wat er gebeurd is in plaats van het te tonen. Herbots zou bijvoorbeeld de families die gechanteerd worden veel spannender in beeld kunnen gebracht hebben door zich meer op die verhaallijn te concentreren. Hij laat dus te veel materiaal liggen om er een deftige thriller van te maken en verliest zich in scènes en details die er eigenlijk niet toe doen.

Zelden gaan wij naar premières, om de heel eenvoudige reden dat we allergisch zijn voor het opgeklopte hypocriete en vooral fake sfeertje van een rits BV’s die nog eens buiten mogen komen en willen shinen, en het feit dat men van een stront een pateeke durft te maken als de camera’s draaien (maar als die weg zijn wanneer je off the record met mensen spreekt krijg je wel wat anders te horen). Feit is dat Ritueel onder een slecht gesternte start. Tijdens een première als deze is er altijd immers één zaal waar het publiek zit dat wél een kaartje gekocht heeft om de film te bekijken. Voor de cast visit van Ritueel was de belangstelling echter zo bedroevend laag dat de tickethouders één dag op voorhand een mailtje ontvingen dat zij konden aansluiten in een van de drie andere zalen met genodigden. In zaal 12 waar die cast visit zou doorgaan, werd Black phone uiteindelijk vertoond. Wij werden naar zaal 4 overgebracht tussen de Q music en vtm-winnaars. Niet meteen het publiek waar wij recensies voor schrijven, dachten we. Maar bon … Als de lage interesse voor de cast visit van Ritueel, een film die in november vorig jaar al helemaal klaar was en wiens release aanvankelijk voorzien was voor januari 2022 tot corona roet in het eten gooide, een correcte graadmeter vormt voor het Vlaamse publiek, dan ziet het er echt niet goed uit voor deze film …

Het grootste probleem met Ritueel, waarvan de duikscènes werden opgenomen in de onderwaterstudio Lites in Vilvoorde, is dat Herbots lijkt te vergeten wat voor soort film hij aan het maken is. In het begin kiest ie vooral voor shots die de architectuur van gebouwen, van interieurs enz. accentueren. Dat creëert echter afstand in combinatie met het spel van de acteurs. Zo zien we Vinck en Van Rampelberg in het begin zelfs geen handen schudden. Herbots toont beiden immers na elkaar met een stukje van hun arm zonder hand die op en neer gaat. Later snap je ook waarom dat een toegevoegde waarde heeft. Dat komt echter bijzonder artificieel over waardoor je als kijker zelf ook afstandelijk naar het geheel kijkt.

Daarnaast gaat hij voornamelijk voor een lineair verhaal (zo zien we eerst hoe Kiki haar ouders verloor terwijl Herbots even goed meteen kon kiezen om ons in de thriller te zuigen door haar de afgehakte hand te laten vinden en achteraf mee te geven, bijvoorbeeld in een nachtmerrie wat er door haar hoofd spookt uit het verleden), op een zeldzame afwisseling van shots na van zaken die ongeveer gelijktijdig gebeuren en enkele flash backs. Maar vooral: het lijkt wel alsof de regisseur niet durfde te schrappen in het materiaal van Ritueel en er nodeloos veel ballast aan toevoegde wat het narratief en de sfeer niet ten goede komt. Zo laat ie Marie Vinck plots uit het niets Van Rampelberg kussen. Vanwaar komt ineens de drang van Maries personage Kiki om Nick te kussen en wanneer hij aanvankelijk weigert zij ‘Dan niet!’ zegt? We hebben er compleet het raden naar. Het is niet dat we dat zien aankomen of zo. En hoe zit dat met Nicks vrouwelijke collega Borsu (Line Pillet)? Waarom noemt zij Kiki ‘uw zeemeermin?’ Is daar jaloezie in het spel? Koestert zij gevoelens voor haar chef? Pillet, die er overigens stralend uit zag op de première van Ritueel, leek ons ook de enige actrice die goed in haar rol zat. Alleen, maakt Herbots haar verhaal (en dat van nog wel wat andere bijrollen) helaas niet af. We hadden dus méér scènes met Line willen zien en wel wat meer in extreme close up van haar dan haar wijsvinger op een blad papier ...

Waarover gaat Ritueel? Kiki is een forensisch duikster van de Civiele Bescherming. Op een dag duikt ze een hand die levend afgezaagd is op uit een Brussels kanaal. Hoofdinspecteur Nick focust op het drugsmilieu, Kiki denkt dat er een link is met ons koloniaal verleden in Congo. Herbots integreert dat thema in de film dat niet in het boek terug te vinden is. Dat schoolse zedenlesje, dat met het vingertje wijzen, komt echter zo prekerig over dat het mee Ritueel faliekant doet falen zowel als psychologische karakterstudie als als misdaadthriller. Want op het laatste kwartier na is de film gewoon niet spannend genoeg en blijft die maar duren. Mochten wij deze saaie film op Streamz gezien hebben, de kans zou bijzonder groot zijn dat we die na een kwartier hadden afgezet.

De tijd dat we geduld blijven hebben met slechte tot middelmatige Vlaamse films is definitief voorbij. We hebben het er stilaan mee gehad en zien dan ook geen enkele reden waarom filmliefhebbers Ritueel in de bioscoop zouden moeten bekijken.  

< Bert Hertogs >