Recensie Jaws ★★★

Vraag me niet waarom Jaws terug in de bioscoop te zien is in IMAX. Verder dan de programmatie wat vullen omdat het een tijdje stil is rond nieuwe releases, wat eigen is aan deze periode – eind augustus/begin september - kom ik namelijk niet. De prent kwam voor het eerst uit in de zalen in 1975, da’s 47 jaar geleden, dus op dat vlak valt er ook niet meteen iets te vieren. Maar goed, toen was ik welgeteld min vijf. Als de kans zich zoals nu voordoet om Steven Spielbergs klassieker voor het eerst of opnieuw op het grote doek te zien, kan ik dat uiteraard niet laten schieten. En dus trok ik naar Kinepolis Antwerpen.

Wat meteen al tegenvalt is dat de versie die we te zien krijgen in 16:9-formaat is. Met andere woorden het volledige scherm wordt niet tot aan de randen gebruikt. Maar niet alleen dat viel tegen, ook het geluid was gewoon géén IMAX surround-geluid. De muziek en de dialogen kwamen dus vooral van vooraan. Je kan dus bezwaarlijk stellen dat ik deze film ten volle beleefd heb zoals de baseline stelt.

Wat al meteen opvalt bij Jaws is die openingsscène. Een poedelnaakte vrouw (de kijker krijgt haar borsten en schaamhaar te zien) die in het water duikt terwijl een jongeman te zat is om haar te vergezellen en op het strand blijft liggen. Zij zwemt naar een boei en wordt daar gegrepen en door elkaar geschud door een haai. De volgende dag wordt Chrissie Watkins (Susan Backlinie) als vermist opgegeven. Niet veel later vindt men haar hand tussen een vissersnet en enkele rivierkreeften aangespoeld op het strand. Dat is echter weinig geloofwaardig want het net en de hand ligt op een duin. De zee kan nooit zo ver rijken, menen wij.

Larry Vaughn (Murray Hamilton) is de burgemeester van Amity eiland. De zomer staat voor de deur, en zijn stad moet het hebben van toeristen. Hij kiest dus voor de zomerdollars, voor de lokale economie boven de veiligheid van zijn inwoners en de toeristen. Daar zit nog steeds het relevante thema van Jaws dat nog bijzonder actueel is: hoe het compleet doorgeslagen kapitalistisch denken en handelen roekeloos en gewetenloos gedrag in de hand werkt. Wanneer het zoals verwacht fout loopt, bereidt de burgemeester alvast zijn antwoord voor de pers voor: ‘Ik deed het in het belang van de stad’.

Want er zullen nog doden volgen. Het jongetje Alex Kitner (Jeffrey Voorhees) gaat met zijn gele opblaasbare matras het water in. Een fractie van het plastic ding spoelt niet veel later helemaal onder het bloed aan. Twee mannen die aan en staketsel de witte mensenhaai met een lokaas willen vangen, kruipen door het oog van de naald. En ook Martin Brody’s (Roy Scheider) zoon Michael (Chris Rebello) doet dat, maar houdt er wel een shock aan over.

Martin Brody is het hoofd van de politie en moet niets van water weten, een angst die hij wel zal moeten overwinnen nu. Hij krijgt het terechte verwijt naar zijn hoofd geslingerd waarom hij niets gedaan heeft toen ie wist dat Chrissie door een haai om het leven was gekomen. Als hij wel maatregelen had genomen, leefde haar zoon Alex nog, klinkt het uit de mond van Alex’ moeder. Punt is dat de man op eigen houtje ‘verboden te zwemmen’-borden en ‘strand gesloten’-boodschappen wou maken, maar dat gewoon niet zelf mocht beslissen volgens de burgemeester en andere politici van de gemeenteraad. Zij wilden koste wat het kost 4 juli vieren en verklaarden dat Chrissie door een bootschroef om het leven was gekomen, iets wat Matt Hooper (Richard Dreyfuss) op basis van de verwondingen op haar lichaam tegenspreekt.

Ook later wanneer vissers een kleine haai hebben gevangen, is hij sceptisch terwijl de politici en de krant – die er niet voor terugdeinst om de kaart van de politiek te trekken door groot nieuws over de haai weg te moffelen – claimen dat het probleem van de haai nu van de baan zou zijn. Volgens de man van het Oceanografisch Instituut is het bijtbereik van de gevangen haai te klein. Hij wil ‘m dan ook opensnijden. De maaginhoud van het dier zal niet veel later zijn veronderstelling bevestigen. Wanneer Hooper ’s nachts oog in oog komt te staan met het dier wanneer hij de romp van een aangevallen boot checkt, laat ie de tand die de haai heeft stukgebeten in het hout helaas vallen.

De burgemeester ziet zo dat de twee nog steeds niet met hét bewijs kunnen afkomen dat de echte haai niet gevangen zou zijn, en stelt dan ook dat de stad open zal zijn voor de handel en het toerisme. Vraag is hoe lang hij de kop in het zand kan blijven steken terwijl hij in het midden van een crisis zit, zonder dat daar nog bijkomende slachtoffers door vallen ...

Toegegeven, Jaws oogt anno 2022 wat gedateerd ook qua kleuren en qua verteltempo. Maar Steven Spielberg slaagt er 47 jaar later nog wel steeds in ons te doen schrikken wanneer we Ben Gardners (Craig Kingsbury) hoofd in het water plots zien drijven. En die finale blijft gewoon zeer goeie en spannende cinema.

< Bert Hertogs >