Recensie Tempus fugit ★★★★ | Futur proche ★

Met de double bill Tempus Fugit en Futur proche brengt Ballet Vlaanderen twee voorstellingen die hard op elkaar gelijken en toch ook bijzonder verschillend zijn.

Bij Tempus fugit van de Zweed Johan Inger, een herinterpretatie van de productie door Ballett Basel dat op 26 september 2013 in première ging, zien we hoe twee geliefden elkaar niet kunnen loslaten. De ene wil verder, de ander blikt nostalgisch terug naar wat geweest is. Een voorstelling over verlies dus. De vrouw wil een punt zetten achter de relatie, de man wil haar nog niet opgeven. Hij maakt verschillende stadia van rouw door. Tristesse, melancholie, en nostalgie ademt de muziek uit van Johann Sebastian Bach (1685-1750) die gearrangeerd werd door Ferrucio Busoni (1866-1924).

Bachs Adagio uit het concert naar Alessandra Marcello in d en ‘Chaconne’ uit de partita voor viool in d, nr. 2 krijgen we te horen naast Albina Skvirskaya’s After Marcello naar Alessandra Marcello’s Adagio uit zijn Concerto voor hobo, strijkers en continuo in d (2022). Albina Skvirskaya speelt deze stukken live op de zwarte vleugel wat een absolute toegevoegde waarde vormt. Hoewel we even een dissonant akkoord hebben gehoord, bracht ze het er verder goed van af.

De dansers van Ballet Vlaanderen zetten met veel gevoel voor inleving deze prachtige choreografie neer, stijlvol belicht en wondermooi minimalistisch geënsceneerd wanneer we zwarte rozen uit de nok van deSingel zien vallen in een cirkel die mooi blijven staan op hun zuignappen. Inger speelt op spiegeling, vooral in de voor-achterzijde van het podium (ook Martens zal dat doen in Futur proche), maar trekt ook de kaart van de cirkel om de golving die soms in de partituur te horen is te accentueren.

Verder zien we de dansers wanneer ze rond lopen opspringen als de pianiste een accent legt in de muziek. Zeker, je kan dat behoorlijk 1 op 1 vinden, wat ook zo is, maar het versterkt hier wel de emotionele geladenheid. Een scène waarin we Lara Fransen lijken opgemerkt te hebben, interpreteren we als een nostalgische flash back naar de kindertijd. Het speelse spel van tikkertje spelen lijken we te ontwaren.

Ook onze eigen Jan Martens refereert naar het kindse in Futur proche hoewel zijn voorstelling niet terugblikt naar het verleden maar verder kijkt naar de toekomst. Één die er niet rooskleurig uitziet vermits we onze grip lijken te verliezen op de realiteit met de grote uitdagingen die ons te wachten staan, zoals klimaatverandering, epidemieën en oorlog. Het kindse zien we in de choreografie in een scène die naar 1,2,3 piano lijkt te refereren, maar hier dan met live muziek die claveniste Goska Isphording laat horen waardoor we die scène omdopen tot 1,2,3 clavecimbel.

Of dat nog niet genoeg is, gaan de dansers in hun ondergoed verschillende emmers halen en een grote ton om daar in drie groepen van 4 en een van 5 in te baden (de dansers zijn niet te zien wanneer ze in de ton zitten omdat de rode zaal van deSingel niet zo steil is wat we een zichtlijnissue vinden). Het kan best zijn dat je daar een verwijzing in kan zien naar watertekort (waar we de afgelopen week in België alvast géén last van gehad hebben), wij zien er vooral een veel te lange infantiele 2 emmertjes water halen-scène in.

Het drammerige staccatospel met muziek van Dan Locklair (°1949), Erkki Salmenhaara (1941-2002), Peteris Vasks (°1946), Anna S. Thorvaldsdottir (°1977), Janco Verduin (°1972), Graciane Finzi (°1945) en Aleksandra Gryka (°1977), zorgt ervoor dat deze Futur proche vooral focust op ritme.  Meer dan een uur naar gedram luisteren waar niks maar dan ook niks melodie in zit, maakt ons bijzonder blij dat de clavecimbel in de vergetelheid is terecht gekomen dankzij de piano. Wat een herrie. Wat een rotzooi krijgt de toeschouwer hier te horen!

De vierde wand voelen we daardoor de ganse tijd, dat wordt nog eens versterkt ook wanneer we enkele dansers schuin met de rug naar ons gekeerd zwoel en sensueel voor een camera zien bewegen wat geprojecteerd wordt op een wit doek. Ook daar zien we enkele voorspellingen uit 1900 in tekstvorm, dat er ooit druiven zonder pitten zullen bestaan bijvoorbeeld. Maar verder dan dat valt er totaal geen emotie te ontdekken op de scène die wat clichématig vervalt, hier te zien in een bank die bij het begin van de voorstelling over de ganse breedte van de scène staat, en na verloop van tijd in stukjes her en der te vinden is, soms ook op zijn kop.

Daar waar Tempus fugit ons wel wist aan te grijpen, deed Futur proche gewoon niets met ons. Na het zwakke Elisabeth gets her way is dit alweer een pitloze Jan Martens choreo om snel te vergeten dus.

< Bert Hertogs >