Recensie Rebel ★★★★

Rebel, de jongste film van Adil en Bilall, is een noodzakelijke film. Als twee moslimjongeren ons tijdens de aftiteling aanspreken dat ze hopen dat we hiermee inzien dat de Islam niet slecht is, iets wat wij overigens nooit beweerd hebben, dan voel je goed aan dat moslimfundamentalisten hun geloof wereldwijd in een slecht daglicht hebben gesteld. Iets wat hen duidelijk en terecht dwars zit. Het negatieve beeld rond de Islam dat ontstaan is, willen Adil en Bilall rechtzetten of op zijn minst nuanceren. Dat is meteen ook de grootste verdienste van Rebel.

Rebel draagt namelijk de échte waarden uit van dat geloof, waarbij het respect voor de vrouw helemaal tot uiting komt. Het staat haaks hoe er in Syrië met hen wordt omgegaan. Als bruiden worden ze verkocht en doorverkocht, zelfs tegen de wil van hun man in kwestie.

Rebel trekt dus volledig de humane kaart. Aboubakr Bensaihi zet als Kamal een bijzonder sterke rol neer, een man die in Syrië terecht komt om daar oorlogsslachtoffers te helpen. In geen tijd geraakt ie totaal gedesillusioneerd wanneer ie zich moet aansluiten bij een gelovige militie waardoor ie zo in een oorlog terechtkomt waar hij niet voor gekozen heeft. Hij komt daar ook helemaal in conflict te liggen met zichzelf en zijn Islamitische waarden.

Want ook al filmt hij aanvankelijk als een soort buitenstaander slechts alle acties van deze militie, ook de executies, die deel uitmaken van de propagandamachine, hij zal niet aan de zijlijn kunnen blijven staan. Knap is dan ook de wat verloren blik in de ogen van Bensaihi die we te zien krijgen. Je hoort het zijn personage niet zeggen, maar uit de gelaatsuitdrukking van Kamal kan je het aflezen: ‘Wat doe ik hier in godsnaam?’ en ’Hoe geraak ik hier ooit nog levend uit?’

Na verloop van tijd wordt ie, als straf omdat ie openlijk tegen een executie was van een man die verboden muziek speelde in zijn zaak, ingezet om iemand anders te executeren. Het is dat filmpje dat uiteraard ook nieuws wordt in ons land met alle gevolgen van dien voor Kamals broer Nassim (Amir El Arbi) en zijn moeder Leila (Lubna Azabal). Nassim wordt erover aangesproken op school. De ouders van zijn vriendinnetje Noor (Tara Abboud) willen niet langer dat hun dochter met hem omgaat. En Leila’s collega’s van het poetsbedrijf slaan aan het roddelen...

Het is in die omstandigheden dat Nassim een vogel voor de kat lijkt vermits ie geïsoleerd is geraakt. Hij wordt dan ook handig bespeeld en gebrainwasht door een ronselaar die voor deze militie werkt. Nassim krijgt te horen dat wat Kamal in Syrië deed - een man doden - goed is en hij krijgt gewelddadige games om te spelen.

Rebel toont dus haarfijn hoe een jonge Belg van Marokkaanse afkomst radicaliseert en wat de gevolgen voor zijn gezin zijn. Leila ziet het allemaal gebeuren en staat machteloos als ze verschillende organisaties en mensen om hulp vraagt. Ze heeft immers geen tastbaar bewijs dat haar jongste zoon ook ten prooi aan het vallen is van deze militie en hij in een valstrik dreigt te belanden. Zeker wanneer hem beloofd wordt dat ie zijn broer zal kunnen zien via de webcam (en later in het echt), wordt Nassim emotioneel gemanipuleerd.

Rebel is een rauw drama.  Maar die rauwheid weten Adil en Bilall goed te counteren door humor te integreren. Zo horen we dat Kamal zijn broertje ooit wijsgemaakt heeft dat harissa (een hete rode saus n.v.d.r.) een tandpasta is. En er is ook een vette knipoog naar Bazart, hier met de - terecht – aangepaste tekst: ‘Liever snel naar de hemel dan traag naar de hel.’ Muziek verzacht de zeden. Vandaar dat dit drama ook deels een musical is, weliswaar een van het coole genre met onder andere hiphop en dance invloeden. De originele muziek is van de hand van Hannes De Maeyer en Oum & Bakr. Bijzonder sterk vinden we de scène waarin Noor uit de armen van verschillende mannen probeert te vluchten wanneer ze tegen de wil van Kamal doorverkocht is aan een ander die een week later zijn leven zal opofferen voor de militie. Ook het nummer van de epiloog is zeer straf. De musicalkaart trekt Rebel overigens ook in de casting. Joey Kwan (gekend van het eerste seizoen van #LikeMe) speelt in deze prent een bijrolletje als de leerkracht Nederlands van Nassim.

Tegenover al het rauwe staat de schoonheid, de ingetogen menslievendheid die we onder andere zien wanneer Noor Kamal troost en er een vertrouwensband tussen hen ontstaan is. Sidi Larbi Cherkaoui stond in voor de choreografieën in Rebel en refereert onder andere naar zijn prachtige voorstelling Apocrifu. Rebel is dus rauw en mooi tegelijkertijd. Een prent die zowel het brede publiek als de arthousefilmliefhebbers wil en kan boeien.

Zeker, met zijn twee uur en een kwartier is ie aan de lange kant, soms hadden we het gevoel dat de spanningsboog wat strakker mocht en dat ook misschien wel kon als er hier en daar wat weggeknipt zou worden. Daarnaast zijn we nooit fan geweest van films die in hoofdstukken of thema’s ingedeeld worden met tussentitels. Dat creëert een zekere afstand in combinatie met de wat artificiële esthetiek van zang en dans waardoor het drama weliswaar verteerbaar wordt, maar misschien wel iets té verteerbaar en je de dramatiek van sommige personages die ten onder (dreigen te) gaan in mindere mate aanvoelt.

< Bert Hertogs >