Recensie Guillermo del Toro’s Pinocchio ★★

Een wel bijzonder donkere stop motionfilm leveren Guillermo del Toro en Mark Gustafson af met Guillermo del Toro’s Pinocchio. Hun versie situeert zich in het Italië onder Mussolini, het fascisme met andere woorden in de jaren ‘30. Pinocchio (stem van Gregory Mann) wordt er zelfs gerekruteerd om opgeleid te worden bij de fascistische jongeren wat hier dus de wel érg donkere tegenhanger is van Pleziereiland. Vermits de levende houten pop niet kan sterven (wat ons inziens relatief is, want als ie zijn voeten te dicht bij de haard zet, is hij ze wel degelijk kwijt), is hij interessant om in te zetten tijdens de oorlog, klinkt het. Het is lang niet de enige vondst die onze wenkbrauwen deed fronsen. En mogelijks waren we niet de enigen. Zo stelden we tijdens de persvisie vast dat sommige collega’s vroegtijdig de zaal verlieten. Ongezien.

Deze Guillermo del Toro’s Pinocchio streeft dan ook vooral een zo realistisch mogelijke context na waarin de houten pop opgroeit. Gepetto (stem van David Bradley) blijkt zijn zoon Carlo verloren te hebben door een bombardement op het dorpje waar hij woont. Hij was net een houten kruisbeeld in de lokale kerk aan het afwerken toen een piloot zo maar een bom dropte, niet omdat Gepetto’s dorp een doelwit was, wel omdat ie gewicht moest lossen om veiliger te kunnen landen.

Carlo was net zijn perfecte dennenappel vergeten en dus ging hij er nog achteraan, naar op zoek in de kerk op het moment dat de bom insloeg. Gevolg: een ontroostbare Gepetto die zijn enige zoon alsook de dennenappel moest begraven. Hij geraakte verslaafd aan de alcohol. Aan werken kwam ie niet meer toe. Het kruisbeeld bleef onaf en de dennenboom achter het graf groeide met de jaren. Tot ie uit razernij die dennenboom, waar net de krekel Sebastian J. Cricket (stem van Ewan McGregor) in was komen wonen om aan zijn levensverhaal te beginnen werken, omkapte om daaruit een pop te maken.

Bosgeesten dwalen altijd rond en moeien zich doorgaans niet met het leven van mensen. Maar dit konden ze niet verder aanzien en toen de pop klaar was, bliezen ze het leven in zodat ie iets aan Gepetto’s eenzaamheid kon doen. De plek (het gat) in de boomstronk waar Sebastian J. Cricket zich al in genesteld had, werd het hart van de pop. Logisch dan ook vermits ie toch al in het hart woonde, dat ie het geweten zou worden van Pinocchio. Ook al laten ze elkaar meermaals in de steek.

Del Toro en Gustafson verwijzen tijdens de creatie van de pop naar horrorfilms van vroeger. Als heidens wordt de jongen afgedaan wanneer die plots opduikt in de kerk en voor het eerst niet doet wat zijn geestelijke vader hem had opgedragen, om thuis te blijven. Op die manier legt de film het verschil bloot tussen heidens en gelovig, tussen kwaad en goed, tussen ongehoorzaam zijn en gehoorzaam, tussen liegen en de waarheid spreken.

Leren zal Pinocchio moeten doen op school, met een boek dat nog van Carlo was. Maar daar geraakt de jongen niet omdat roem en populariteit, eigenlijk gewoon: erbij mogen horen, hem zeer aantrekkelijk lijkt. Tot dan is ie namelijk een buitenbeentje. In het circus dat gerund wordt door graaf Volpe (stem van Christoph Waltz) kan hij tussen de andere marionetten die de mishandelde aap Spazzatura (stem van Cate Blanchett) manipuleert het verschil maken omdat ie géén touwtjes nodig heeft. Volpe is Mangiafuoco uit het oorspronkelijke Pinokkio-verhaal van Carlo Collodi terwijl de rol van de vos en de kat hier neergezet wordt door Volpe en Spazzatura.

De donkerte van Guillermo del Toro’s Pinocchio in combinatie met het hoge realisme, het feit dat je nauwelijks wat gaat voelen voor de pop die niet meer is dan wat stukjes hout die bij elkaar gebracht zijn geworden en een beperkte mimiek kent, maakt dat we deze film afraden voor kinderen onder de twaalf jaar. De liedjes zijn ok, maar nu ook weer niet zo bijzonder. Het is vooral de stop motion die af en toe een mini springer-effect bezorgt alsof er hier en daar een beeld te weinig is geplaatst om als vloeiend over ons netvlies te gaan, waar wij ook over vallen. Voor een streamingplatform kan dit nog door de beugel misschien, maar op het grote scherm valt zoiets helaas veel te snel op en wordt het al snel als storend ervaren.

< Bert Hertogs >

Bioscooprelease België: 23 november 2022
Netflix releasedatum: 9 december 2022   

Regie: Guillermo del Toro en Mark Gustafson

Script: Guillermo del Toro en Patrick McHale

Producenten: Guillermo del Toro, Lisa Henson (Jim Henson Company), Gary Ungar, Alex Bulkley en Corey Campodonico (Shadow Machine)

Executive producer: Jason Lust

Componist: Alexandre Desplat

Production designers: Guy Davis en Curt Enderle

Art director: Rob DeSue

Animatie coördinator: Brian Hansen

Cinematografie: Frank Passingham

Poppen coördinator: Georgina Hayns

Cast: Gregory Mann, Ewan McGregor, David Bradley, Tilda Swinton, Christoph Waltz, Finn Wolfhard, Cate Blanchett, John Turturro, Ron Perlman, Tim Blake Nelson, Burn Gorman